Спікерка Каардынацыйнай рады знікла амаль пяць месяцаў таму. Ейны след губляецца на Шры-Ланцы. Тыя, хто яе шукае, лічаць, што маюць зачэпку. Але зачэпку яшчэ трэба верыфікаваць.
Зніклую ў сакавіку спікерку Каардынацыйнай рады Анжаліку Мельнікаву шукаюць розныя людзі каманды. Сярод іх — сузаснавальнік фондаў «By_help» і «BYSOL» Аляксей Лявончык, які нават абвяшчаў грашовую ўзнагароду за звесткі, што дапамогуць у пошуку. Ён расказаў «Белсату», што дагэтуль супрацоўнічае з камандай журналістаў-расследавальнікаў. Цяпер з’явіліся звесткі, якія могуць дапамагчы ў пошуках Мельнікавай, але гэтыя звесткі яшчэ трэба спраўдзіць.
Апошнія звесткі пра лакацыю Мельнікавай — расследаванне выданняў «Polityka» і «The Insider», якія высветлілі, што Мельнікава лятала на Шры-Ланку з каханкам, які аказаўся агентам спецслужбаў Беларусі Аляксеем Лабеевым: ён меў пашпарт прыкрыцця на іншае імя. Пасля Шры-Ланкі, паводле «Polityka», Мельнікава паляцела ў Дубай. На гэтым ейны след згубіўся.
Узнагароду за інфармацыю, якая пакажа, дзе Мельнікава, усё яшчэ прапануюць: Лявончык нагадвае, што беларусы сабралі 5 тысяч еўраў, яшчэ 5 тысяч даў прыватны донар, разам 10 тысячаў.
«Мы атрымалі ўжо некалькі — мякка скажу, некалькі — відэа, на якіх сцвярджаецца, што Анжаліка знятая там, жывая, знаходзіцца там і там, — расказвае Лявончык. — На жаль, мы не змаглі пацвердзіць на дадзены момант аўтэнтычнасць ніводнага з гэтых відэа».
Ён прыводзіць прыклад: на адным прысланым відэа Мельнікава была знятая тры гады таму, і нават няўзброеным вокам было відаць, што відэа старое — выгляд людзей з гадамі мяняецца. Такія зусім відавочныя фэйкі, якіх бальшыня сярод прысланых відэа, адсейваюць. Заўсёды будзе шмат тых, хто прысылае відэа ў надзеі «зрубіць бабла», наракае Лявончык. Ён не выключае, што сілавікі і могуць спрабаваць павесці расследавальнікаў фальшывым шляхам.
Таксама намагаюцца верыфікаваць людзей, якія прысылаюць відэа. Лявончык расказвае: адзін сцвярджаў, што працаваў са спецслужбамі ў Беларусі, мае «аператыўныя здымкі», але не ўдалося пацвердзіць, што ён сапраўды працаваў на спецслужбы, а ягоныя матэрыялы былі больш падобныя да аматарскіх здымак на тэлефон, а не на аператыўныя здымкі сілавікоў.
Калі прысылаюць відэа, якія больш-менш падобныя да сапраўдных і актуальных, іх перадаюць на тэхнічны аналіз, аналіз асяроддзя і атачэння. Напрыклад, прысылаюць відэа, на якім, як сцвярджаюць, Мельнікава ў Карканошах — гарах на мяжы Польшчы і Чэхіі. Але ў Карканошах проста няма такіх абрысаў гор, як на відэа. Былі некалькі відэа, на якіх проста немагчыма было вызначыць час і лакацыю.
Цягам апошняга месяца прыслалі «некалькі цікавых матэрыялаў», якія прыходзілі ад некалькіх крыніцаў. Але больш Лявончык не можа сказаць, бо відэа яшчэ не спраўджаныя і могуць быць фальшывымі. Цяпер гэтыя матэрыялы на стадыі тэхнічнай верыфікацыі, а калі пройдуць яе, пойдуць на верыфікацыю асяроддзя і акалічнасцяў.
«Але ў прынцыпе людзі прысылаюць матэрыялы, якія мы аналізуем, — кажа Лявончык. — Я спадзяюся, што праз нейкі час нам прышлюць нешта актуальнае. Калі, канешне, яна яшчэ жывая».
Лявончык падкрэслівае: ён хацеў бы, каб Мельнікава была жывой. Але з практыкі працы з пацярпелымі ад рэпрэсіяў ён ведае, што немагчыма абсалютна цалкам схаваць інфармацыю пра чалавека: калі чалавек жывы, інфармацыя пра гэта ў 99 % выпадкаў працячэ. Таму Лявончык не выключае, што Мельнікава ўжо нежывая.
Мельнікаву шукаюць і іншыя. Так, шэф-рэдактар «The Insider» і адзін з суаўтараў расследавання знікнення Мельнікавай Цімур Алеўскі месяц таму казаў «Белсату», што ёсць важная зачэпка, якую «трэба адпрацаваць». Звесткі пра Мельнікаву шукаюць і часам публікуюць «Кіберпартызаны».
Таксама Лявончык расказвае, што працуе з камандай журналістаў-расследавальнікаў, якая спрабуе зразумець з гісторыі жыцця самой Мельнікавай і ейнай сямейнай гісторыі, дзе зніклая жанчына можа быць цяпер, спрабуе аднавіць сетку ейных патэнцыйных кантактаў.
Расследаванне вядзе і польская пракуратура. Але ад яе даўно не было навінаў. Прэс-сакратар Нацыянальнай пракуратуры Пшэмыслаў Новак нядаўна тлумачыў «Белсату»: пракуратура не мусіць сістэматычна даваць новую інфармацыю ў кожным выпадку, «асабліва ў тым, дзе ключавыя высновы яшчэ не зробленыя». Расследаванне знікнення Мельнікавай, запэўніў ён, працягваецца.
Цяпер чытаюць
Начальнік крымінальнага вышуку МУС бачыў прагулачны дворык СІЗА КДБ з акна свайго кабінета, а потым сам стаў вязнем4
Каментары