У Бухенвальдзе прайшла цырымонія ў гонар 80-годдзя вызвалення — без беларускіх і расійскіх дыпламатаў

У музейным комплексе на месцы былога канцлагера Бухенвальд адбылася цырымонія ў гонар 80-й гадавіны яго вызвалення. Быў запрошаны былы вязень з Мінска, але не афіцыйныя прадстаўнікі Расіі і Беларусі, паведамляе Deutsche Welle.

Выжылыя ў Бухенвальдзе на цырымоніі ў гонар 80-годдзя вызвалення канцлагера 6 красавіка 2025 года. Фота: Bodo Schackow/picture alliance via Getty Images

У памятных мерапрыемствах удзельнічалі дзесяць былых вязняў канцлагера з Германіі, Беларусі, Францыі, Ізраіля, Румыніі і Швейцарыі. Яны ўсклалі вянкі ў памяць аб прыкладна 56 000 забітых у Бухенвальдзе.

У ліку ўдзельнікаў — 98-гадовы Андрэй Маісеенка з Мінска, які ўтрымліваўся ў канцлагеры ў 1944-1945 гадах. 9 красавіка ён правядзе ў музеі публічную лекцыю.

Былы лагер Бухенвальд. Фота: Bodo Schackow/picture alliance via Getty Images

На цырымоніі 6 красавіка выступіў прэм'ер-міністр федэральнай зямлі Цюрынгія Марыё Фойгт. Ён заявіў, што цяпер час, «калі антысемітызм, нацыяналістычная ідэалогія і аўтарытарнае мысленне становяцца ўсё гучнейшымі і распаўсюджваюцца».

З прамовай выступіў і экс-прэзідэнт Германіі Крысціян Вульф. Ён правёў паралелі паміж часам нацыянал-сацыялізму і ўздымам правых сіл сёння. Напрыклад, раскрытыкаваў ультраправую партыю «Альтэрнатыва для Германіі».

«З-за здзічэння, радыкалізацыі і зруху направа па ўсім свеце цяпер я магу больш ясна ўявіць сабе, і гэта мяне турбуе, як такое магло адбыцца тады, — заявіў Вульф. — Гэта вельмі важна, бо я адчуваю, што людзі ўсё менш кажуць пра гэта».

«Тыя, хто перамяншаюць небяспеку АдГ, ігнаруюць той факт, што сваёй ідэалогіяй яна стварае пажыўнае асяроддзе для таго, каб людзі ў Германіі адчувалі сябе некамфортна і насамрэч падвяргаліся канкрэтнай небяспецы», — дадаў экс-прэзідэнт.

Ён заклікаў актыўна адстойваць каштоўнасці дэмакратыі і гуманізму. «Мы нясем пастаянную, бесперапынную, вечную адказнасць, таму што зло ніколі не павінна зноў перамагчы», — рэзюмаваў Вульф.

Адсутнасць дыпламатаў з Расіі і Беларусі

Напярэдадні пачатку мерапрыемстваў улады Расіі і Беларусі выказалі незадаволенасць тым, што іх афіцыйных прадстаўнікоў туды не запрасілі. Беларускі МЗС выпусціў заяву, дзе назваў гэта «цынічнымі дзеяннямі» кіраўніцтва музея ў Бухенвальдзе, якія «вельмі хваравіта ўспрынятыя беларускім грамадствам».

Прадстаўнік МЗС Расіі Марыя Захарава рэзка раскрытыкавала кіраўніцтва МЗС Германіі, назваўшы яго «рэваншысцкім і неанацысцкім». «Рускіх і беларусаў не будуць дапускаць да ўдзелу і нават фізічнай прысутнасці на святочных цырымоніях. Больш за тое, іх будуць, увага, гвалтоўна выдвараць», — сцвярджала Захарава ў Telegram. Насамрэч у цырымоніі ў Бухенвальдзе ўдзельнічае грамадзянін Беларусі Маісеенка.

Захарава спаслалася на артыкул газеты Berliner Zeitung ад 4 красавіка. У ёй цытуецца «строга сакрэтная рэкамендацыя» МЗС ФРГ, разасланая ва ўсе акругі Германіі, пра тое, што дыпламатаў Расіі і Беларусі не трэба запрашаць на мерапрыемствы ў памяць пра 80-годдзе заканчэння Другой сусветнай вайны. У дакуменце ведамства Аналены Бербак пазначыла, што Масква і Мінск «выкарыстоўваюць памяць аб сусветнай вайне як інструмент для сваіх мэтаў і неправамерна звязваюць яе з агрэсіўнай вайной супраць Украіны».

Дыскусія вакол ізраільскага філосафа Бема

Першапачаткова выступіць з прамовай на цырымоніі ў Бухенвальдзе запрасілі 46-гадовага ізраільскага філосафа Амры Бема. Але напярэдадні мерапрыемства яго публічна раскрытыкаваў амбасадар Ізраіля ў Берліне Рон Просар.

Дыпламат выпусціў заяву, згодна з якой мысляр ставіць пад сумнеў памяць пра Халакост. Просар прыгразіў праігнараваць цырымонію, калі там будзе Бем. Супраць прысутнасці філосафа выказаўся і кіраўнік яўрэйскай абшчыны Цюрынгіі Райнхард Шрам.

У выніку арганізатары адклікалі запрашэнне філосафу. Аднак у прамове 6 красавіка экс-прэзідэнт Вульф стаў на абарону Бема, назваўшы яго «абаронцам усеагульнай чалавечай годнасці, які імкнецца да справядлівасці, паразумення і прымірэння».

У Бухенвальдзе забілі больш за 50 тысяч чалавек

Бухенвальд быў вызвалены 11 красавіка 1945 года арміяй ЗША. За восем гадоў праз канцлагер прайшлі каля 280 000 чалавек, з іх каля 56 000 былі забітыя.

Адным з дзесяткаў знешніх лагераў Бухенвальда быў размешчаны паблізу Дора-Мітэльбаў. Памятныя мерапрыемствы там пройдуць у панядзелак, 7 красавіка.

Каментары да артыкула