Анархісту ў Расіі далі 16 гадоў за падпал ваенкамата. Ён збег у Бішкек, яго злавілі і дэпартавалі
Аляксей Ражкоў, 27-гадовы анархіст, быў асуджаны да 16 гадоў пазбаўлення волі за падпал ваенкамата ў сакавіку 2022 года. Цэнтральны акружны ваенны суд у Екацярынбургу прызнаў яго вінаватым у здзяйсненні тэракту, апраўданні тэрарызму і распаўсюдзе «ваенных фэйкаў».
Фота: Медыязона
Паводле рашэння суда, першыя пяць гадоў ён павінен адбыць у турме, астатні тэрмін — у калоніі строгага рэжыму, піша Бі-бі-сі.
Падпальванне адбылося 11 сакавіка 2022 года, калі Ражкоў, працаваўшы кансультантам у краме, кінуў некалькі кактэйляў Молатава ў будынак ваенкамата ў Бярозаўскім. Пажар быў хутка патушаны ахоўніцай і супрацоўнікамі ДПС, якія праязджалі міма. Ніхто не пацярпеў.
Першапачаткова Ражкова абвінавацілі ў замаху на забойства, але пасля перакваліфікацыі справы ён быў адпушчаны пад падпіску аб нявыездзе. Увосень 2022 года ён пакінуў Расію і пераехаў у Кыргызстан. У траўні 2023 года Ражкова затрымалі ў Бішкеку і экстрадавалі ў Расію, дзе ён быў зноў зняволены.
Падчас знаходжання ў СІЗА Ражкову прад'явілі новыя абвінавачанні: апраўданне тэрарызму за інтэрв'ю, дадзенае праграме «Хадаркоўскі LIVE», і распаўсюд «ваенных фэйкаў» аб дзеяннях расійскай арміі ва Украіне.Псіхалагічная экспертыза, праведзеная экспертам ФСБ, стала падставай для гэтых абвінавачанняў
На судзе Ражкоў сцвярджаў, што яго дзеянні былі асабістым пратэстам супраць вайны ў Украіне і не мелі мэтай нанесці шкоду людзям. Ён падкрэсліваў, што не быў завербаваны і не меў карыслівых мэтаў. Аднак суд прызнаў яго дзеянні тэрактам, абапіраючыся на палітычную матывацыю і выкарыстанне выбуховых рэчываў.
Гэта справа стала адной з першых у Расіі, калі падпальванне ваенкамата было кваліфікавана як тэракт. Рашэнне суда выклікала шырокі рэзананс і абмеркаванне ў грамадстве. Хоць шкода была мінімальная — 1256 расійскіх рублёў (зараз каля 14 даляраў)
У Бішкеку Ражкоў змог неафіцыйна ўладкавацца на працу ў мясцовую рэкламную кампанію і здымаў пакой у інтэрнаце. Уладкоўвацца на афіцыйную працу ён не хацеў, бо думаў, што так сілавікам будзе прасцей яго знайсці, і ўвогуле разумеў, што ў Кыргызстане яму можа быць небяспечна з-за цесных сувязяў гэтай краіны з Расіяй.
30 мая 2023 года Ражкоў пайшоў падаўжаць сваю часовую рэгістрацыю, а на наступны дзень да яго ў пакой уварваліся мясцовыя сілавікі і адвезлі яго ў Дзяржаўны камітэт нацыянальнай бяспекі Кыргызстана.
Там, як ён пазней распавёў свайму адвакату, яму пагражалі катаваннямі, а затым адвезлі ў аэрапорт і адправілі ў Расію, дзе перадалі ФСБ.
Пра тое, што ён ізноў знаходзіцца пад арыштам у расійскім СІЗА, стала вядома толькі 7 чэрвеня, калі яго наведаў адвакат. Роажкаў распавёў яму, што расійскія сілавікі пасля яго вяртання на радзіму прымянялі да яго катаванні токам, а таксама надзявалі мяшок на галаву. Пасля таго, як Ражкоў быў схоплены ў Бішкеку, яго справу накіравалі на даследаванне, і неўзабаве абвінавачанне перакваліфікавалі на артыкул аб тэрарыстычным акце. Акрамя таго, яму дададзелі артыкулы аб апраўданні тэрарызму і «ваенных фэйках».
Знаходзячыся ў Бішкеку, Ражкоў паспеў даць некалькі інтэрв'ю СМІ, у адным з якіх следчыя ўгледзелі апраўданне тэрарызму і распаўсюд «фэйкаў» пра расійскую армію.
Псіхолага-лінгвістычную экспертызу, якая легла ў аснову абвінавачання Ражкова па артыкуле аб апраўданні тэрарызму, праводзіла эксперт ФСБ Святлана Мачалава. Раней яна неаднаразова рабіла экспертызы па «экстрэмісцкіх» справах, у тым ліку пацвердзіла апраўданне тэрарызму ў п’есе «Фініст ясны сокал» па справе супраць рэжысёркі Яўгеніі Бярковіч і драматургіні Святланы Пятрыйчук, па якой яны атрымалі амаль па шэсць гадоў пазбаўлення волі.
«Мне пагражалі забойствам і сэксуальным гвалтам з мэтай, каб я прызнаўся ў супрацоўніцтве з украінскімі спецслужбамі», — цытаваў Ражкова ў судзе праваабарончы праект «Зона салідарнасці»
У сваім апошнім слове Ражкоў настойваў на тым, што падпал быў яго асабістай ініцыятывай. «Я не супрацоўнічаў ні з УСУ, ні з СБУ, ні з ФСБ, ні з кім-небудзь яшчэ. Скажу больш, я б адмовіўся што-небудзь падпальваць прынцыпова, калі б мне нехта прапанаваў за гэта грошы. Абсалютна асабістая ініцыятыва, — казаў ён у судзе. — Самы верны саюзнік улады — уменне адводзіць вочы пры відзе чужога гора.
Можа з-за выхавання, можа школьныя настаўнікі пастараліся, але так ужо атрымалася, што мне неабыякава да бліжняга свайго і яго пакут».