Беларусы ва Уроцлаве плятуць маскіровачныя сеткі для Украіны
Ва Уроцлаўскай майстэрні кожны дзень плятуцца маскіровачныя сеткі — іх адпраўляюць ва Украіну, у тым ліку для абсталявання мяжы з Беларуссю. Іх робяць валанцёры з розных краін. Адзін з каардынатараў ініцыятывы — беларус Барыс. Most паразмаўляў з ім пра тое, як працуе майстэрня, чаму людзі прыходзяць сюды штодня і як простая фізічная праца набывае сэнс.
Фота тут і далей Most
«Першым, што мне паказаў Google, былі сеткі»
Калі ў 2022 годзе пачалася вайна ва Украіне, айцішнік Барыс разам з сябрамі з’ехаў з Беларусі ў Грузію. Там ён сустракаў валанцёраў, якія дапамагалі ўкраінцам, што траплялі ў краіну праз тэрыторыю Расіі. Але дзейнасць была хутчэй гуманітарнай — сустрэчы, бытавая дапамога, арыентацыя на месцы. А вось валанцёрства, дзе задзейнічаныя рукі, — пляцення маскіровачных сетак або зборкі дронаў, — амаль не было.
Праз год Барыс пераехаў ва Уроцлаў, дзе ўжо былі знаёмыя і магчымасць легальна працаваць. Тут ён і пачаў мэтанакіравана шукаць, чым можа быць карысны.
— Я спецыяльна шукаў, дзе можна валанцёрыць. Ведаў, што людзі робяць маскіровачныя сеткі, акопныя свечкі, збіраюць дроны. Першым, што мне паказаў Google, былі сеткі. Прыйшоў, паглядзеў — зразумеў, што ўсё даволі проста, галоўнае, каб рукі працавалі. І стаў прыходзіць, спачатку толькі па выходных, — распавядае Барыс.
З цягам часу ён усё лепш разбіраўся ў працэсе і стаў адным з каардынатараў. Цяпер ён не толькі пляце, але і дапамагае арганізоўваць працу, тлумачыць новым людзям, што і як, сочыць, каб майстэрня працавала без перапынкаў.
Гатовыя для адпраўкі сеткі
Ад тканіны да фронту
Маскіровачныя сеткі, якія робяць ва Уроцлаўскай майстэрні, адпраўляюцца літаральна па ўсім фронце — ад Данбаса да мяжы з Беларуссю. Стандартны памер сеткі — чатыры на шэсць метраў. За месяц валанцёры плятуць каля дваццаці такіх сетак, але бываюць і іншыя маштабы.
— Мы зараз збіраем вялікія — 8 на 12 метраў. Адну такую вось толькі што склалі, яна важыць 25 кілаграмаў, — тлумачыць Барыс. — Іх часцей заказваюць для вялікіх участкаў мяжы або адкрытай мясцовасці.
Матэрыялы, з якіх робяць маскіровачныя сеткі, — лёгкія, не ўбіраюць вільгаць і слаба гаручыя. Аснова — спанбонд, зверху нашываюцца палоскі тканіны. Колеры падбіраюць у залежнасці ад сезона і ўчастка фронту: улетку — зялёныя, карычневыя, пясочныя адценні, узімку — пераважна белыя. Частку матэрыялаў прывозяць самі валанцёры, частку даюць спонсары або проста добрыя людзі.
Заказы паступаюць непасрэдна ад вайскоўцаў праз валанцёрскія кантакты ва Украіне. Тыя, хто возіць сеткі на фронт, часта дакладна ведаюць, каму і што патрэбна: аднаму падраздзяленню — цёмны летні варыянт, іншаму — карычневы. Пасля перадачы валанцёрам у Львове сеткі адпраўляюцца поштай непасрэдна на адрасы брыгад.
— Мы часта дадаём да сетак малюнкі дзяцей, гарбату, салодкае, — расказвае Барыс. — Гэта можа на нейкі час падняць настрой байцам, якія суткамі сядзяць у халодных акопах.
Тут не пытаюць, адкуль ты
У майстэрні працуюць людзі рознага ўзросту — і маладыя, і пенсіянеры. У асноўным украінкі, многія з якіх перажылі акупацыю ці страцілі родных. Некаторыя прыходзяць разам з дзецьмі або ўнукамі — каб не толькі працаваць, але і пераключыцца, падтрымаць іншых, зрабіць нешта важнае.
— Ёсць жанчыны з Херсона, якія жылі там пад акупацыяй і змаглі выехаць толькі пасля вызвалення. Для іх гэта не проста дапамога — гэта спосаб адчуваць, што яны не бяздзейнічаюць, — тлумачыць Барыс.
Фота: Most
Беларусаў сярод валанцёраў мала. Сталых удзельнікаў каманды толькі двое: Барыс і яшчэ адна каардынатарка. Час ад часу прыходзяць яшчэ дзве дзяўчыны. Прычына нізкай актыўнасці зразумелая: многія баяцца наступстваў на радзіме, асабліва калі ездзяць у Беларусь.
Але ў майстэрні няма розніцы паміж беларусамі, расіянамі і ўкраінцамі.
— Калі ты сюды прыходзіш, значыць, ты ўжо для сябе зразумеў, чаму ты тут. І гэта бачна людзям. У нас нават адзін хлопец з Расіі прыходзіць. Усе ведаюць, хто ён, але ён адкрыта тлумачыць сваю пазіцыю, правільна адказвае на ўсе пытанні, — дадае Барыс.
Кветкі для фронту
Калі чалавек прыходзіць у майстэрню ўпершыню, яго ставяць да трэніровачнай сеткі. Даюць раздрукаваны ўзор і паказваюць, як правільна плесці: у якім парадку пераплёт, як не дапусціць прабелаў. Здаецца, што ўсё жорстка рэгламентавана — але нават у такой працы ёсць месца творчасці.
— Ёсць творчыя людзі, якія могуць зрабіць прыгожы кавалак з узорам. Хтосьці, напрыклад, падбірае тканіну так, каб атрымалася лісце або кветка, — тлумачыць Барыс.
«Тут амаль палова — гэта жанчыны ад 60 гадоў»
Плесці сеткі прыходзяць у вольны час. Хтосьці можа затрымацца ўсяго на гадзіну.
— Тут амаль палова людзей — гэта жанчыны ад 60 гадоў і старэйшыя. І я бачу, як ім цяжка: рукі стамляюцца, доўга стаяць цяжка. Ёсць бабулі, у якіх па дзве-тры працы, а яны ўсё роўна прыходзяць, — кажа суразмоўца.
Для Барыса валанцёрства таксама стала справай сумлення і адказнасці.
— Калі ты нешта робіш, і гэта потым прыехала [на фронт] і неяк дапамагло — ну гэта крута. Гэта простая фізічная праца, але яна напоўнена сэнсам. І кожны, хто сюды прыходзіць, гэта разумее, — кажа Барыс.