«Чакаю амаль год». Беларус перавёў 980 рублёў не той асобе — і дагэтуль не можа вярнуць
Аляксандр пералічыў амаль тысячу рублёў не таму чалавеку, адразу звярнуўся ў банк, потым — у міліцыю, пазней — у суд. У выніку рашэнне аб вяртанні грошай ёсць, а саміх грошай праз вось ужо амаль год няма. Што рабіць у такіх сітуацыях, распавядае Onliner.by.
«Прасіў даць два тыдні — чакаю год»
У канцы мінулага года, 24 снежня, Аляксандр замовіў паслугу па ачыстцы калодзежа. Яму далі нумар карткі, куды трэба было перавесці 980 рублёў.
— Калі я ўводзіў нумар карткі, пераблытаў апошнія чатыры лічбы: дапусцім, было 0316, а я ўвёў 0613. Адправіў чалавеку чэк, але грошы доўга не прыходзілі.
Мінут праз 40 я праверыў чэк і зразумеў, што ўвёў гэтыя лічбы няправільна. Пазваніў у банк, там сказалі, што трэба прыехаць у аддзяленне і напісаць заяву.
Аляксандр так і зрабіў: напісаў у сваім банку, з карткі якога ён адпраўляў грошы, заяву аб памылковым пераводзе. Банк, у сваю чаргу, перанакіраваў інфармацыю ў той банк, куды пайшлі грошы.
— Прайшоў месяц ці два, адказу я не атрымаў. Званіў у банк — там сказалі, што адправілі запыт, то-бок зрабілі ўсё, што маглі, але адказу не атрымалі. Я пачакаў, напэўна, яшчэ тры месяцы — і зноў у банку не было ніякай інфармацыі. У выніку я напісаў заяву ў міліцыю.
Як і ў іншых падобных выпадках, Аляксандру прыйшла адмова ў завядзенні крымінальнай справы.
Але ў міліцыі знайшлі атрымальніка грошай і паведамілі некаторыя дэталі.
«У ходзе праверкі ўстаноўлена, што рахунак, на які быў ажыццёўлены памылковы перавод, адкрыты на А. (у міліцыі паведамілі П. І. А. і дату нараджэння атрымальніка пераводу). Апытаны А. патлумачыў, што ў канцы снежня 2024 года яму на банкаўскую картку паступіла шмат выплат, у сувязі з чым пра тое, што на яго картку паступіў памылковы перавод, яму стала вядома ад супрацоўнікаў міліцыі. А. гатовы вярнуць грашовыя сродкі ў памеры 980 рублёў, якія памылкова былі пераведзены на яго банкаўскую плацежную картку», — гаварылася ў адказе з міліцыі.
У завядзенні крымінальнай справы па артыкуле аб махлярстве (частка 1 артыкула 209 КК Беларусі) адмовілі, бо ў дзеяннях атрымальніка грошай не знайшлі прыкмет злачынства.
Пасля адказу з міліцыі — зноў цішыня. Мяркуючы па лісце, які я атрымаў, ён патлумачыў, што было шмат выплат, лішнія грошы на картцы ён не заўважыў. Я пазваніў у міліцыю і спытаў, калі гэты чалавек павінен вярнуць мне грошы. Параілі пачакаць, а калі ён не стане нічога вяртаць, то звяртацца ў суд.
Аляксандр кажа, што так і не дачакаўся вяртання грошай і сам знайшоў даўжніка, даныя якога былі ў адказе з міліцыі.
— Калі я яму пазваніў, ён пачаў казаць, што чакаў ліст з банка. Я патлумачыў: ён павінен пайсці ў банк і напісаць заяву, каб на маю картку былі залічаны гэтыя грошы, бо я пайду ў суд. Ён папрасіў даць яму два тыдні.
Гэты тэрмін прайшоў — і зноў ніякіх зрухаў. Потым ён не рэагаваў на мае званкі і не здымаў слухаўку, так што я пайшоў у суд.
Аляксандр падаў пазоў і папрасіў спагнаць з даўжніка суму неабгрунтаванага ўзбагачэння (980 рублёў), працэнты за карыстанне чужымі грашовымі сродкамі з 24 снежня 2024 года па 18 чэрвеня 2025 года (44,64 рубля), кампенсаваць выплачаную дзяржпошліну (84 рублі). Адказчыка паведамілі пра дату і месца судовага паседжання, але ў суд ён не прыйшоў і ніякіх пярэчанняў ці тлумачэнняў не падаў.
У выніку суд задаволіў пазоў поўнасцю — акрамя памылковага пераводу, яго атрымальнік павінен кампенсаваць працэнты за карыстанне чужымі сродкамі і дзяржпошліну за падачу пазову.
Але і рашэнне суда не паспяшала даўжніка.
— Пастанова суда была ў жніўні, грошы ён не перавёў. Я чакаў і літаральна тыдзень таму адправіў дакументы ў АПІ — буду чакаць вынік.
«Буду даведвацца даныя спадкаемцаў»
У жніўні мы расказвалі гісторыю Аляксея, які перавёў 100 рублёў з банкаўскай карткі на свой кашалёк «Аплаці» ў Белінвестбанку, але дапусціў памылку ў рэквізітах. Грошы пайшлі іншаму чалавеку, у чэку былі пазначаны толькі імя і імя па бацьку, і высветліць, хто менавіта атрымаў перавод, адразу не ўдалося.
Праз нейкі час Аляксей атрымаў афіцыйны адказ: атрымальнік пераводу памёр. У банку ўдакладнілі, што вярнуць сродкі можна толькі праз спадчынніка памерлага. Пры гэтым даныя спадкаемцаў невядомыя, а іх пошук можа заняць час: яны могуць жыць у любым горадзе ці нават за мяжой.
У Белінвестбанку падкрэслілі, што распараджацца чужымі сродкамі можна толькі са згоды ўладальніка рахунку ці яго законнага прадстаўніка. Без згоды ўладальніка грошы спісваюцца толькі ў строга пэўных выпадках — напрыклад, у бясспрэчным парадку (артыкул 207 Банкаўскага кодэкса) ці калі залічэнне адбылося па тэхнічнай памылцы самога банка (артыкул 250).
Журналісты звязаліся з Аляксеем, каб даведацца, ці ўдалося яму адшукаць уладальнікаў і вярнуць грошы.
— Прайшло больш за тры месяцы, але пакуль гэтая гісторыя не блізіцца да завяршэння, спадкаемцы так і не знайшліся.
Я звярнуўся ў міліцыю, прыйшоў адказ, што праверку правялі і супрацьпраўных дзеянняў не знайшлі. Але я хацеў бы, каб мне паведамілі даныя сваякоў памерлага. Буду яшчэ раз звяртацца ў міліцыю, каб атрымаць іх і справа зрушылася з мёртвай кропкі.
Вось што гаворыцца ў адказе з міліцыі: «У ходзе праверкі былі ўстаноўлены сваякі. Фактаў здзяйснення ў адносінах да вас супрацьпраўных дзеянняў, якія адносяцца да кампетэнцыі АУС, выяўлена не было. Паміж вамі і сваякамі прасочваюцца грамадзянска-прававыя адносіны, якія ў кампетэнцыю АУС не ўваходзяць, а вырашаюцца ў судовым парадку».
«Каб вярнуць 100 рублёў, трэба заплаціць 60—80»
Выпадак з пераводам грошай памерламу чалавеку не адзінкавы: людзі могуць пераблытаць рэквізіты ў АРІП ці іншых сэрвісах. Чытач Юрый кажа, што ў яго была аналагічная сітуацыя пры папаўненні электроннага кашалька «Аплаці».
— Толькі ў маім выпадку я папоўніў на 100 рублёў кашалёк свайго памерлага бацькі (у АРІП рэквізіты былі ў захаваных плацяжах, і я проста памыліўся ў патрэбным).
Спачатку я звярнуўся ў Сбербанк, адкуль я пераводзіў грошы, з заявай аб адмене аперацыі. Мне адмовілі і парэкамендавалі звярнуцца ў Белінвестбанк.
Я напісаў заяву, падаў усе дакументы (пасведчанне аб нараджэнні, чэк аб пераводзе, пасведчанне аб смерці бацькі). Праз 15 дзён мне прыйшоў адказ, што я магу вярнуць грошы пры падачы дакумента аб спадчыне маёмасці бацькі, то-бок мне трэба ўступіць у спадчыну (для разумення: пасля смерці бацькі ў спадчыну ніхто не ўступаў).
Выходзіць, каб вярнуць грошы, мне трэба заплаціць каля 60—80 рублёў за ўступленне ў спадчыну, і толькі пасля гэтага з дакументам я змагу вярнуць свае 100 рублёў. Займацца гэтым я, натуральна, не стаў.
Адпраўнік памылковага пераводу ў такой сітуацыі з'яўляецца крэдыторам і мае права патрабаваць грошы са спадкаемцаў памерлага ў межах кошту атрыманай спадчыны. Каб пачаць працэс вяртання грошай, трэба атрымаць даныя аб П. І. А., месцы жыхарства памерлага атрымальніка грошай і даце яго смерці. Як гэта зрабіць і якія сцэнары магчымыя, падрабязна апісвалі тут.
Як вярнуць памылковы перавод: інструкцыя
Нагадаем агульныя правілы: калі вы выпадкова адправілі грошы не таму чалавеку, перш за ўсё звернецеся ў свой банк і напішыце заяву аб вяртанні пераводу. Зрабіць гэта можна толькі праз банк, самастойна знайсці атрымальніка не атрымаецца. За апрацоўку такой заявы банк можа спаганяць камісію.
Пасля гэтага банк накіруе запыт у банк атрымальніка. Калі чалавек пагодзіцца вярнуць грошы, пытанне вырашыцца хутка і без лішняй бюракратыі.
Калі ж атрымальнік не выходзіць на сувязь ці адмаўляецца вяртаць сродкі, застаецца толькі суд: банк не мае права спісваць грошы без згоды ўладальніка рахунку.
А калі памылковы перавод прыйшоў вам?
Калі на рахунак паступілі незнаёмыя грошы, не трацьце іх. Звернецеся ў банк і ўдакладніце, адкуль паступіў перавод. Калі высветліцца, што гэта памылка, лепш адразу вярнуць грошы — па заяве праз банк ці наўпрост адпраўніку, з пацверджаннем вяртання (напрыклад, распіскай).
Адмова вярнуць сродкі можа абвярнуцца судом, дзе з вас спагоняць не толькі атрыманую суму, але і працэнты за карыстанне чужымі грашыма, а таксама выдаткі на дзяржпошліну і юрыстаў. У выніку «падарунак лёсу» можа каштаваць вельмі дорага.
У выпадку Аляксандра суд якраз пастанавіў, акрамя памылковага пераводу, вярнуць працэнты за карыстанне чужымі грашыма, а таксама выдаткі на дзяржпошліну.
Што тлумачылі ў Нацбанку
Банк не можа проста адмяніць перавод: права распараджацца грашыма мае толькі ўладальнік рахунку. Калі чалавек памыліўся ў рэквізітах, банк не нясе адказнасці і не можа вярнуць сродкі без згоды атрымальніка.
Алгарытм адзін: банк адпраўляе запыт у банк атрымальніка, той — самому атрымальніку. Вярнуць грошы можна, толькі калі чалавек пагодзіцца. У адваротным выпадку пытанне вырашаецца праз суд.
Таксама ў Нацбанку ўдакладнялі: паведаміць плацельшчыку прозвішча і імя чалавека, якому выпадкова пайшлі грошы, банк мае права, гэта не лічыцца парушэннем банкаўскай тайны.