Aleś Čajčyc: Va Ukrainie źjavilisia pieršyja ministry-lehijaniery. I heta vydatna
Nia varta bajacca pryciahvać zamiežnikaŭ-prafesijanałaŭ da pracy va ŭradzie.
Cikavaja navina: upieršyniu ŭ historyi Ŭkrainy ministrami stali try hramadzianiny inšych dziaržavaŭ, jakim prezydent Parašenka nadaŭ hramadzianstva jakraz dziela pryznačeńnia. Pryčym dvoje ź ich — ministar ekanomiki Ajvaras Abramovičus i ministar achovy zdaroŭja Alaksandar Kvitaškili — navat nie źjaŭlajucca etničnymi ŭkraincami (praŭda, Abramovičus 20 hadoŭ žyvie va Ŭkrainie).
I ja liču, što heta vydatny precedent dla našaha rehijonu i nia tolki dla jaho. Pierad hetym na postsavieckaj prastory byli tolki vypadki pryciahnieńnia na dziaržaŭnyja pasady pradstaŭnikoŭ dyjaspary. Tak, ciapierašni prezydent Estonii Toomas Hiendryk Ilves — hramadzianin ZŠA. Byłaja prezzydent Łatvii Vajra Vikie-Frejberha — hramadzianka Kanady. Były prezydent Letuvy Vałdas Adamkus — hramadzianin ZŠA. Va ŭradzie Hruzii za časami Saakašvili pracavali hramadzianka francyi Sałame Zurabišvili i hramadzianin Rasiei lehiendarny Kacha Bendukidze. Hetyja ludzi, z svaim zamiežnym (pieradusim, niesavieckim) dośviedam i ź niesavieckaj adukacyjaj, byli vielmi kaštoŭnymi specyjalistami na svaich pasadach.
Ministar — heta nia niejkaja sakralnaja fihura, nie ajciec nacyi i nie prapahandyst.
Ministar — heta dziaržaŭny top-menedžer. Kryter pry pryznačeńni ministra — nie jahonyja zasłuhi i nie ŭrovień patryjatyčnaha patasu, a prafesijanalizm.
Praca ministra — efektyŭna naładžvać spravy ŭ sfery svaje adkaznaści. Kali ministry pryznačajucca nie pavodle prafesijanalizmu, a pavodle patryjatyzmu — jany j buduć na svajoj pasadzie zajmacca demahohijaj i karupcyjaj, a nie pracaj.
Niama nivodnaje pryčyny nie zaprasić na pasadu ministra za dobry zarobak jakohaś hienijalnaha hankonhskaha ci synhapurskaha ekanamista abo paśpiachovaha hruzinskaha ministra časoŭ Saakašvili. Miesca kvasnoha nacyjanalizmu — u inšym miescy.
Mahčyma, stoadsotkavym zamiežnikam nie z dyjaspary nia varta było b rabicca deputatami parlamentu abo prezydentami (asabliva kali prezydent — symbaličnaja i cyrymanijalnaja fihura, jak u Niamieččynie abo Aŭstryi). Ale
klikać ich daradcami pry parlamenckich rabočych hrupach abo pry prezydentu — heta nia prosta apraŭdana. Ja b skazaŭ, što hłupstvam było b nie rabić hetaha.
Asabliva krainam u vostrym kryzysie, jak Ukraina, abo nievialikim krainam, jakija nie vałodajuć jakimiś Strašnymi Patajemnymi Sakretami, jak Biełaruś.
Dziaržaŭny aparat — nie śviatarnaja karova, i pašpart — nie śviatarnaja karova.
Biełarusi varta spraščać vizavy režym dla zamiežnikaŭ, varta liberalizavać praviły atrymańnia biełaruskaha hramadzianstva dla etničnych biełarusaŭ i nieabyjakavych i karysnach dla Biełarusi ludziej.
Varta nie bajacca aktyŭna pryciahvać zamiežnych specyjalistaŭ da raspracoŭki i realizacyi prahramaŭ raźvićcia krainy - ad hetaha karyści budzie ŭ dziasiatki razoŭ bolš, čym ryzykaŭ.