Hatel z šybienicaj?
Pra apošni haradzienski žart piša na svaim błohu Siarhiej Astraviec.
— Bačyš šyldu “Hatel “Muraŭjoŭ”? Kažuć, z šybienicaj budzie.
— Z šybienicaj? A nie ź hiljacinaj?
— Pryčym tut hiljacina? U nas ža nie revalucyja francuskaja zdaryłasia.
— A što ŭ nas?
— A ŭ nas viešali, i listy z-pad šybienicy pisali, tolki naadvarot. U advarotnym paradku. Tak što: u padvorku šybienica i vakno numaru dla napisańnia henych samych listoŭ…
Takuju ci blizkuju da hetaj razmovu pačuŭ ja siońnia na, prabačcie, Savieckim placy, byłym Stefana Batoryja. Razmaŭlali dva staryja mabyć patryjoty biespartyjnaha vyhladu. Dałučacca da razmovy ja nia staŭ, ale mnie ŭjaviłasia, što vielmi heta pa-haradzienskamu budzie: padvorak jak studnia, traplaješ tudy praz bramu, siońnia zamknionuju, a tamaka sapraŭdy nia viedaju — šybienica, ci ešafot paprostu, kab bolej adpaviadać histaryčnaj praŭdzie. U padvorku, darečy, palili knihi na zamiežnych movach u chruščoŭskija časy.
Doma ja razharnuŭ viadomuju taminu i pračytaŭ: “U 1847 h. Haradzienskaje hubernskaje praŭleńnie daje rasparadžeńnie hubernskaj kamisii pabudavać ešafot. Tak u Horadni pad niepasrednym kiraŭnictvam hubernskaha architektara Michaelisa byŭ pabudavany ešafot z haniebnym słupam i vozam”. Praŭda, dziela spraviadlivaści treba skazać, što tady hubernataram našym byŭ haspadzin Vaśkoŭ, a Muraŭjoŭ-viešalnik — jakraz u inšy čas.
Treba ŭdakładnić: adnaja ustanova pierarablaje dom kupca Muraŭjova pabudovy 1914 hodu ŭ hatel. Nazva na fasadzie ŭźnikła tolki ciapier, značycca raniej haspadary jašče nia vyznačylisia. Nastupnyja hateli, jak žartujuć, buduć nazyvacca “Suvoraŭ”, “Mołataŭ-Rybentrop”, “Stalin”. Ujaŭlaju, jak u Vienie ci Zalcburhu, kab spadabacca miascovym, hatel nazavuć “Hitler”…
Mnie skažuć: ale ž ty zalapiŭ, zusim tendencyjna atrymałasia. Čamu? Ja dapuskaju, što u Vienie byŭ kupiec ci fabrykant Hitler, vielmi dobry, prynamsi paprostu bahaty i biespartyjny čałaviek. Tak, ale jon byŭ u tysiaču razoŭ mieniej viadomy za svajho “adnafamilca”. Voś i tut: chacieli, kab lepiej, atrymałasia jak zaŭždy. Proźvišča kupca Muraŭjova pobač z haradzienskim hubernataram Muraŭjovym (viešalnikam), imia jakoha pry cara mieła adna z asnoŭnych vulic Horadni, — ništo, pra viešalnika viedaje kožny biełaruski školnik.
Napisaŭ ja heta i padumałasia mnie: a raptam historyju jany viedajuć nia horš za nas i śviadoma šyldu takuju namalavali, kab turystaŭ pryciahvać nia tolki stalinskimi pomnikam i “abaronaj”, ale j viešalnikam našym. Tolki jakich turystaŭ?