Adna trahičnaja historyja nie pra pielikana, raspaviedzienaja ŭ teatry
U Respublikanskim teatry biełaruskaj dramaturhii ŭznavili pakaz premjernaha śpiektakla «Pielikan» (18+) šviedskaha aŭtara Aŭhusta Stryndbierha. Na biełaruskaj scenie jaho ŭvasobiŭ Alaksandr Harcujeŭ.
Nastrojvajciesia na śpiektakl zahadzia, bo śmiešna nie budzie. Dahladzieŭšy da siaredziny, niekatoryja hledačy vyrašyli pakinuć zału. Pastanoŭka śpiecyfičnaja i nietradycyjnaja — daloka nie kožnamu spadabajecca.
Zmročny śpiektakl raspaviadaje hledaču hłybokuju dramu adnoj siamji.
Nam składana ŭjavić, što maci moža nie lubić ułasnych dziaciej, abdzialać ich, pryŭłaščvać sabie ich žyćcio. U pastanoŭcy vyrazna vymaloŭvajecca vobraz hetaj žančyny. Jana nikomu nie dazvalaje aceńvać jaje ŭčynki, piarečyć, kazać niepryjemnuju praŭdu. A narakać jość na što, bo dzieci praź jaje skvapnaść i ehaistyčnaść vyraśli słabymi i chvaravitymi. Jany nie viedajuć, što takoje być sytymi, što takoje žyć u ciaple. Ich skarhi na hoład i choład praz uvieś śpiektakl paŭtarajucca tak časta, što paśpiavajuć vyvieści ź siabie nie tolki razdražnionuju žančynu, ale i hledača.
«Pielikan». Fota: rtbd.by.
Z paśmiarotnaha lista synu ad baćki, što pamior praź nievynosny charaktar žonki, dzieci daviedvajucca, što ich maci naŭmysna ekanomiła na ježy. Ale tolki na ježy dla dziaciej, sama jana charčavałasia asobna. Naŭmysna ekanomiła na ciaple, zatoje znachodziła hrošy, kab utrymlivać svajho kachanka, za jakoha vydała zamuž ułasnuju dačku.
Usio ŭ pastanoŭcy zbudavana na kantrastach čornaha, biełaha i čyrvonaha koleraŭ. Čyrvony tut klučavy, bo mienavita ahoń prahłynaje hałoŭnuju hierainiu i addaje dzieciam ciapło, jakoha jany tak prahli.
Zdaŭna isnuje pryhožaja lehienda pra biaźmiežnuju addanaść pielikana svaim dzieciam. Kazali, što ptuška moža razarvać dziubaj hrudzi, kab nakarmić dziaciej ułasnaj płoćciu i kryvioju. Pielikan u hetym śpiektakli — maci. Hety vialiki samapadman, hetaja žorstkaja ironija stanovicca centram usioj pastanoŭki.
Pierakład pjesy sa šviedskaj movy zrabiła Iryna Huščyna, a vobraznaści i mastackaści jamu dadaŭ Andrej Chadanovič. Pry kancy kastryčnika jon upieršyniu pabačyŭ pjesu na scenie.
«Najbolš spadabałasia jakraz nie tekstavaja častka pjesy, — padzialiŭsia Andrej Chadanovič. — Pa-pieršaje, vielmi dobra pastaŭlenaja płastyka, usie ruchalisia jak adziny arhanizm. Akciory adčuvali adno adnaho, uzmacniali ruchami tekst, padkreślivali samu dramu. Praŭda, paŭsiul, dzie možna było płastyčnymi srodkami vyciahnuć niejki seksualny padtekst, akciory vyciahvali. Jak pa mnie, hetaha było krychu zašmat. Ja nie samy vialiki chanža i puryst, ale paru razoŭ ździviŭsia.
Pa-druhoje, spadabałasia muzyka, jakaja dziejničała nastojliva, praniźliva, hipnatyčna. Pa-treciaje, — toje, jak byli vyrašanyja dekaracyi. Hetaja forma kryłaŭ ci to matylka vialikaha, ci to zahałoŭnaha pielikana, pra jaki i viałosia. Hetyja chłamidy, pałatno, ź jakoha źjaŭlalisia akciory, u jakoje zahortvalisia, jakoje vykonvała funkcyi padziełu na pakoi ŭ kvatery».
U ahučanym vyhladzie Andreju Chadanoviču pjesa spadabałasia bolš, čym na papiery. Choć jon viedaje i šanuje aŭtara, peŭnyja pytańni pa pjesie zastavalisia. Paśla prahladu śpiektakla, dzie režysior rasstaviŭ paŭzy i akcenty, šmat što dla jaho prajaśniłasia.
«Treba skazać, što ŭsio było zroblena pavodle stereatypaŭ našaha myśleńnia pra Skandynaviju, pra poŭnač. I muzyka, i dekaracyi, i rytm, i atmaśfiera. U zale było ciopła, ja byŭ ciopła apranuty, ale chaciełasia zaharnucca ŭ što-niebudź, — raspaviadaje pierakładčyk. — Ja pryvyk, jak vykładčyk, aceńvać pracu svaich studentaŭ pa dziesiacibalnaj sistemie. Śpiektaklu pastaviŭ by dobruju dziaviatku. A chto ciapier zdolny na dziasiatku rabić, ja i nie viedaju. My pryvykli da peŭnaj realistyčnaj tradycyi ŭ padychodzie da tekstu. Tut, jak mnie zdajecca, maderniscki śpiektakl. Nie treba šukać litaralnaha praŭdapadabienstva. I słovy, i płastyka, i ruchi, i dekaracyi — usio peŭny namiok, alehoryja. Fantazija hledačoŭ damaloŭvaje toje, što zastajecca ŭ padtekście.
My bačym viaršyniu ajśbierha, tolki namioki vielmi niaprostych siamiejnych adnosin. Pa hetych namiokach my adbudoŭvajem cełuju historyju lubovi i nianaviści. Kali najbližejšyja ludzi nie lubiać adno adnaho i padmianiajuć hetaje pačućcie takimi surahatami, to nieviadoma, adkul tady ŭvohule lubovi i ciepłyni čakać.
Stryndbierh, samo saboj, viedaŭ, pra što pisaŭ, ale akciory, režysiory, pastanoŭščyki dobra heta danieśli».
Aŭtar: Aŭhust Stryndbierh
Pierakład: Iryna Huščyna, Andrej Chadanovič
Režysior-pastanoŭščyk: Alaksandr Harcujeŭ
Žanr: Oda złačynnaj žarści
Mastak-pastanoŭščyk: Juryj Sałamonaŭ
Mastak pa kaściumach: Valancina Niaborskaja
Kampazitar: Dźmitryj Fryha
Režysior pa płastycy: Jaŭhien Karniah
Mastak pa śviatle: Siamion Davydzienka.
Roli vykonvajuć: Ludmiła Sidarkievič, Arciom Kureń, Hanna Siemianiaka, Maksim Brahiniec, Halina Čarnabajeva.
Śpiektakl pastaŭleny pry padtrymcy Pasolstva Šviecyi ŭ Respublicy Biełaruś i hrupy kampanij «Tvaja stalica».
Bližejšy pakaz pastanoŭki «Pielikan» u RTBD projdzie 15 listapada. Śpiektakl idzie biez antraktu.