Praŭnučka Chruščova ŭ Minsku: pra Pucina, Stalina i cukierki z Trampam
Čarhovy «Intelektualny klub Śviatłany Aleksijevič» prymaŭ u hości praŭnučku pieršaha sakratara CK KPSS Mikity Chruščova Ninu Chruščovu. Chruščova ŭžo 17 hod žyvie ŭ ZŠA i vykładaje palitalohiju — a dakładniej, zajmajecca fenomenam dyktatury i prapahandy — na fakultecie mižnarodnych stasunkaŭ va Ŭniviersytecie novaj škoły ŭ Ńju-Jorku.
Svaboda sabrała najcikaviejšyja cytaty z sustrečy.
- U Amerycy žyć ciapier — heta nie vialikaja pryjemnaść, tamu što ty skažaš: «Pryvitańnie, ja rasiejec», i heta ŭžo złačynstva.
- «Ottiepiel» — heta nazva vielmi litaraturnaja. Litaratura, prynamsi rasiejskaja litaratura da sučasnaha peryjadu, nia viedaje dobrych kancoŭ. Što daje nam mahčymaść padumać, što i va ŭłady niama dobrych kancoŭ.
- Kali tvajho dziadulu (u filmie «Śmierć Stalina». — RS) pakazvajuć biazhramatnym i poŭnym idyjotam — heta vielmi sumna, tamu što babula Nina nikoli nie čytała jamu ŭ łožku zapiski, jon sam umieŭ cudoŭna čytać.
- Lubaja ŭłada stvaraje sabie mitalohiju, jana ŭsia pabudavanaja na kazcy — u Amerycy, u Rasiei i h. d. Kali pahladzieć na mitalohii ŭsich astatnich savieckich kiraŭnikoŭ, jany albo pašyrali prastoru, albo chacia b hladzieli ŭ niejkuju budučyniu. Kali pamiatajecie, Chruščoŭ abiacaŭ nam kamunizm u 1980-ja hady. Mitalohija Pucina hladzić tolki nazad i tolki ŭ siabie.
- (Ludzi dumajuć, što ŭ časy Stalina. — RS) byŭ paradak i žyćcio było arhanizavanaje, i na nas hladzieli z pavahaj. Realnaść teroru syšła, a mitalohija paradku zastałasia.
- Kali ŭ Miensku ja była minułym razam, ja zajšła ŭ kniharniu «Śvietač», pajšła ŭ litaraturu pra Miensk, mnie vielmi cikavaja architektura Miensku, i pieršaja kniha, jakuju ja pabačyła, była «Miensk — horad Stalina».
- Što mnie cikava ŭ maładym pakaleńni, heta toje, jak u ich adnačasova žyvie i pakłanieńnie Stalinu, i pamknieńnie da ajfona, žadańnie atrymać deputata ŭ Maskoŭskuju Dumu, jaki nie farmalny. I jakaja realnaść z hetaj frahmentavanaj śviadomaści vyjdzie napierad — my jašče nia viedajem. Vielmi šmat zaležyć ad taho, što budzie paśla Pucina i što budzie ŭ Amerycy paśla Trampa.
- Tramp u peŭnaj stupieni metadyktatar, u tym sensie, što jon vam kaža, jak usio budzie. Ale, u adroźnieńnie ad Stalina i dyktaturnych formaŭ, jakija majuć realnaść pad saboj, jon kaža heta ŭ dyhitalnaj formie. Jana absalutna nijakaha dačynieńnia da realnaści nia maje.
- Kali ŭ 94-m hodzie ja pajšła ŭ kramu, ja pabačyła nalepku «Chruščovu tut nia rady». Akazałasia, što nalepku zrabili ŭ 50-m hodzie. Ja spytała, ci mohuć jany mnie jaje pradać. Jany skazali: «Heta tolki dla žartu, chiba što Chruščoŭ da nas pryjdzie!»
- U Amerycy taksama jość cukierki z Trampam. Ale roźnica ŭ tym, što kali ja pajdu ŭ narmalnuju kramu, u jakoj ja, naprykład, nabyła voś hetyja cukierki z Pucinym i z «Baćkam narodaŭ Stalinym», ja ich naŭrad ci znajdu. Ja znajdu ich u kramie dla viečarynak. Taki kitč jość paŭsiul. Ale pakolki ŭ Rasiei ŭsio vyznačajecca palitykaj, to navat niepalityčnyja rečy robiacca palitykaj. U Amerycy heta nia tak.
- Praz toje, što my žyviom u ličbavym śviecie, isnuje vielmi šmat paralelnych rečaisnaściaŭ: z adnaho boku, jość Hiłary Klintan, jakaja čytaje vam lekcyju, a z druhoha boku — Donald Tramp, jaki vam abiacaje, što kali vy nadzieniecie hetuju čyrvonuju šapku, u vas znoŭku budzie vialikaja Ameryka. Šmathrannaja rečaisnaść, u jakoj my ciapier žyviom, praduhledžvaje, što nacyjanalizm, mahčyma, zhinie. Ale trajbalizm nikudy nia sydzie. Despatyzm nikudy nia sydzie.
- Adzinaje, što my zaraz možam zrabić, heta zrazumieć, čamu i jak, a nie apłakvać kaniec čałaviectva — jano ŭsio roŭna nikoli nia skončycca.