Naša strava: vatruški pa-kaładensku
Jość piražki z tvarahom i jość śmiatańniki. A jość kaładenskija vatruški, jakija pajadnoŭvajuć adno z druhim. Aryhinalnym receptam dzielicca Iryna Ruban, uradženka vioski Kałodnaje Stolinskaha rajona.
Vatruški pa recepcie Iryny Ruban. Fota Iny Chomič.
U maim rodnym Kałodnym ni adno zastolle nie abychodzicca biez tvarožnych vatrušak. Z vatruškami vydajuć zamuž i ženiać, z vatruškami pravodziać u vojska, z vatruškami paminajuć pamierłych. Nie zabyvajuć pra ich na jubilei abo navat prosta na vielikodny siamiejny stoł.
Ja nazyvaju tolki ŭračystyja nahody, bo z kaładenskimi vatruškami treba krychu pavaždacca — na budzionnuju viačeru ich hatavać prosta nie chočacca. Chacia ja sama rablu ich i tady, kali čakaju ŭ hości ŭnučku. Jana ich lubić, biare ŭ horad z zapasam, kab zamarozić. Admietnaść našych vatrušak mienavita ŭ tym, što im nie strašnyja ni začarśćvieńnie, ni zamarozka. Bo padajucca na stoł jany ŭ admysłovaj śmiatannaj zapraŭcy, rasparanymi i ciopłymi.
Ja dzialusia kłasičnym receptam, jaki zasvoiła ad baby i mamy, jakim karystajecca taksama maja ciotka. Ale možna i spraścić sabie zadaču — naprykład, nie rabić roščynu, a adrazu zamiešvać draždžavoje ciesta i dać jamu padyści ŭ chaładzilniku 2—3 hadziny. Rekamienduju razok pryhatavać tradycyjna, a dalej padstrojvać recept pad siabie.
Inhredyjenty dla ciesta:
- 2 šklanki małaka
- 50 hramaŭ draždžej
- 6 šklanak muki
- 7 stałovych łyžak cukru
- 100 hramaŭ aleju
- 2 jajki
- 0,5 čajnaj łyžki soli
- 1 hram vanilinu
Inhredyjenty dla načynki:
- tvaroh — 500 hramaŭ
- cukar — 3—4 stałovyja łyžki
- vanilin — na smak
- adno jajka
Inhredyjenty dla śmiatannaj zapraŭki:
- śmiatana — 800 hramaŭ
- cukar — 4—5 stałovych łyžak
- miod — 1 stałovaja łyžka
Rychtujem roščynu
U hłyboki posud treba nalić ciopłaje (ale nie haračaje) małako. Pakłaści tudy raźviedzienyja ŭ ciopłaj vadzie da vadkaha stanu droždžy, 2 łyžki cukru i raźmiašać. Zatym dadać 2 stałovyja łyžki muki i znoŭ dobra raźmiašać, kab nie zastałosia kamiačkoŭ i kab dobra rastvarylisia droždžy. Nakryvajem roščynu ručnikom i stavim u ciopłaje miesca na chvilin 30.
Tym časam raźbivajem u druhuju misku 2 jajki, dadajom astatni cukar, vanilin i ŭźbivajem (možna miksieram) da pavieličeńnia abjomu masy ŭ 2 razy i pieraŭtvareńnia jaje ŭ bieły koler.
Siamja Aržachoŭskich z Kałodnaha. Fota z archiva siamji aŭtarki.
Zamiešvajem ciesta
Praz 30 chvilin, kali padymiecca roščyna, ulivajem u jaje ŭźbituju jaječnuju masu i ŭsio pieramiešvajem, pakul ciesta nie stanie adnastajnym. Dalej dadajom alej, pastupova padmiešvajem prasiejanuju muku i zamiešvajem u mieru hustoje ciesta. Pierakładajem ciesta na pasypany mukoj stoł i praciahvajem miasić, pakul jano nie pierastanie być lipkim, a stanie miakkaj, hładkaj i padatlivaj masaj. Heta zojmie chvilin z 15. Kali treba, to ŭ pracesie zamiesu možna dadać muki, ale biez fanatyzmu, bo ciesta nie pavinna być zanadta źbitym. Stavim u ciopłaje miesca na hadzinu. Ciesta pavinna padniacca pryblizna ŭ try razy. Zatym jaho abminajem i čakajem, kab jašče raz padniałosia.
Hatujem načynku
Usie nieabchodnyja inhredyjenty składajem u adnu misku — tvaroh, cukar, vanilin i jajka — i raźmiešvajem da adnastajnaha stanu.
Robim vatruški
Dastajom ź miski ciesta, što musiła druhi raz padniacca, i robim nievialikija šaryki, zatym kładziom ich na stoł i prypluščvajem. Na centr aładki kładziom troški tvarahu i farmujem vatrušku, zahortvajučy jaje z usich bakoŭ. Kładziom jaje na blachu tym bokam, dzie zahortvali, a źvierchu robim končykam naža nievialikuju dziračku, kab da tvarahu byŭ dostup pavietra.
Blachu adpraŭlajem u duchoŭku, nahretuju da 180 hradusaŭ, i vypiakajem 40—60 chvilin u zaležnaści ad ułaścivaściaŭ duchoŭki.
Praparvajem vatruški
Kali vatruški astynuć, kładziom ich u rondal i zalivajem zapraŭkaj sa śmiatany, cukru i łyžki miodu. Pažadana, kab śmiatana była hustaja. Vaźmicie stolki vatrušak, kolki płanujecie pastavić na stoł, bo jeści ich treba ciopłymi. Nakryvajem kryškaj i stavim u nie nadta haračuju duchoŭku, kab jany rasparylisia.
Viadoma, śviežyja vatruški možna jeści i biez zapraŭki. Ale ŭžo na nastupny dzień jany stanoviacca ćviordymi, a śmiatanny sous viartaje ich da žyćcia jašče smačniejšymi, čym jany byli spačatku.
Kali treba nievialikaja porcyja zapraŭlenych vatrušak, to padahreć ich možna i ŭ mikrachvaloŭcy.
Smačna jeści!