«Musim tolki pracavać na jaho, spać i jeści». Čamu najlepšaja biełaruskaja łučnica sudzicca z polskim trenieram
Na Alimpijadzie ŭ Tokia łučnica Karyna Kazłoŭskaja, tady spartoŭka biełaruskaj zbornaj, stała čaćviortaj, a viasnoj 2022-ha pierabrałasia ŭ Polšču, šmat u čym pa palityčnych matyvach. U Polščy Kazłoŭskaja pačała brać miedali, adnak miesiac tamu abviaściła — u svaje 23 hady pierapyniaje karjeru. Što zdaryłasia ź pierśpiektyŭnaj biełaruskaj spartoŭkaj?
Karyna Kazłoŭskaja na Alimpijadzie ŭ Tokia. Fota: AP Photo / Alessandra Tarantino
Uvieś čas u Polščy biełaruska vystupała za spartovy kłub Łucznik, što ŭ polskim horadzie Žyviecy. Spačatku, raskazvaje dziaŭčyna, usio jaje zadavalniała. Jana treniravałasia pa svajoj mietodycy, sama składała sabie płan trenirovak, nahruzak, i trenier byŭ z hetym usim zhodny. Tady Karyna zbolšaha kamunikavała nie z kiraŭnictvam kłuba, a z zaprošanym trenieram z Paŭdniovaj Karei.
Spartovyja vyniki taksama byli fajnyja: pieramohi na etapach Kubka Polščy ŭ mai-červieni 2022-ha, try załatyja miedali na moładzievym čempijanacie Polščy ŭ lipieni 2022-ha, abnaŭleńnie asabistaha rekordu i dvuch moładzievych rekordaŭ Polščy.
A bližej da vosieni 2022-ha pačalisia prablemy: «My tady ŭ pieršy raz mocna pasvarylisia z [kiraŭnikom kłuba] Janam Lacham, i ja syšła na doŭhi balničny — mieła traŭmu i zachvareła na anhinu. Na fonie balničnaha taksama była svarka.
Potym ja padpisała kantrakt, bo da hetaha pracavała pa damovie ŭ jakaści treniera, chacia nasamreč treniravałasia ŭ kłubie sama i atrymlivała za heta zarobak. Lach vyrašyŭ zrabić dadatkovy kantrakt, kab u im byli prapisanyja vypłaty za pieršyja miescy na spabornictvach. Amal z usim ja była zhodnaja, tamu padpisała hety kantrakt».
Niejki čas usio było spakojna, ale bližej da kanca zimy, u 2023 hodzie, Karyna i kiraŭnik kłuba znoŭ pačali svarycca. Na toj čas Lach zbolšaha ŭziaŭ jaje treniroŭki pad svoj kantrol.
Čaściej za ŭsio, kaža dziaŭčyna, kanfliktavali praz hrošy, bo Lach byccam časta zatrymlivaŭ zarobki: «Naprykład, pa kantrakcie moj zarobak musiŭ składać 5 tysiač złotych (kala 1250 dalaraŭ. — NN). A jon skazaŭ: «Ja nie budu tabie płacić 5 tysiač, bo ty pavinna jašče płacić za toje, što treniruješsia ŭ kłubie». Raniej ja płaciła za heta 300 złotych, a tut jon zapatrabavaŭ 500 złotych (sumy ŭ 74 i 125 dalaraŭ adpaviedna. — NN). Chacia da hetaha, kali nie było kantrakta, ja zusim nie płaciła za kłub, i ŭsich usio zadavalniała».
Jak stavilisia da hetaha inšyja spartsmieny ŭ kłubie? Kazłoŭskaja raskazvaje, što aficyjna ŭsie płaciać za zaniatki. Adnak zbolšaha, pavodle jaje, usie płacili pa 300 złotych, a ad jaje Lach zapatrabavaŭ 500 złotych, bo z padpisańniem kantraktu ŭ dziaŭčyny vyras zarobak.
Pačaŭsia letni siezon-2023. U Karyny byli nie vielmi vysokija vyniki, ale ich chapiła, kab trapić u zbornuju Polščy. Ale nie chapiła dla Lacha: spartoŭka raskazvaje, što jana pastajanna svaryłasia ź im z-za vynikaŭ i bližej da leta jaje zarobak upaŭ z 4500 da 4000 złotych (z 1120 da 996 dalaraŭ). Nijakimi dakumientami, kaža dziaŭčyna, heta nie paćvierdžana, prosta joj stali płacić mienš.
«Bližej da vieraśnia 2023 hoda jon skazaŭ, što panižaje mnie zarobak da troch tysiač złotych i źnižaje sumu, jakuju vydzialaŭ na apłatu kvatery, na tysiaču złotych. Pa jaho słovach, heta tamu što ja drenna vystupiła na čempijanacie śvietu. Ja nasamreč vystupiła nie vielmi dobra (u pieršym raŭndzie turniru Karyna prajhrała. — NN). Ale liču, što navat adabracca na čempijanat śvietu — užo dobry vynik, a jon ličyŭ inakš».
Pad cisk, pavodle Karyny, trapiła nie tolki jana. Praz paŭtara-dva miesiacy paśla taho, jak dziaŭčyna pierajechała ŭ Polšču, da jaje pierabralisia mama i siastra. Maci spartoŭki pajšła da Jana Lacha pracavać asistentkaj buchhałtara, a siastra musiła iści vučycca ŭ jaho spartovuju škołu. Ale kali siamja pabačyła, što tam błahija ŭmovy, vyrašyli, što lepš jana niachaj pojdzie ŭ zvyčajnuju dziaržaŭnuju škołu.
Mama Karyny prapracavała ŭ Lacha ŭsiaho paŭtara miesiacy i zvolniłasia — skazała, što nie vytrymlivaje cisku ź jaho boku:
«Jon časta paŭtaraŭ nam, što, pakolki my ź Biełarusi, my tut nichto, my ničoha nie viedajem i nie razumiejem, tamu ŭsim musić kiravać jon. Kazaŭ, što my musim tolki pracavać na jaho, spać i jeści, i bolš ničoha. Takija drennyja adnosiny ŭ jaho praktyčna z usimi, bo jon sabie dazvalaje kazać šmat lišniaha i dazvalaje sabie šmat abražać ludziej. Ale ŭsie cierpiać, jak i ja ciarpieła».
Narešcie, raskazvaje Karyna, jaje ciarpieńnie skončyłasia. Kali dziaŭčyna viarnułasia z čempijanata śvietu, zdaryłasia čarhovaja svarka ź Lacham. U vyniku jon skazaŭ, što panižaje joj zarobak da troch tysiač złotych, chacia aficyjna biełaruska pavinna była atrymlivać 4400 złotych pa damovie i byli dadatkovyja vypłaty pa kantrakcie.
Paśla hetaha dziaŭčyna vyrašyła syści z kłuba: «Kali za maju pracu, za toje, što ja tam treniravałasia pa vosiem-dzieviać hadzin na dzień, mnie nie chacieli płacić, mnie tam niama čaho rabić. Častyja svarki ź im taksama ŭpłyvali na moj psichałahičny stan, i ŭ kancy žniŭnia 2023 hoda ja syšła na balničny pa pryčynie depresii. Była na kansultacyi ŭ śpiecyjalista, to-bok depresiju mnie pastavili aficyjna».
Ciapier Kazłoŭskaja čakaje suda z byłym trenieram. Jana źviartałasia da jurysta i atrymała adkaz, što Lach nie moh panižać joj zarobak tak, jak jon heta rabiŭ. Biełarusku zvolnili z kłuba pa dyscyplinarnym artykule, bo ciaham 5 dzion paśla balničnaha jaje nie było na pracoŭnym miescy. Ale, tłumačyć Karyna, u Polščy, kali znachodzišsia na balničnym bolš za 30 dzion, treba atrymlivać aficyjnaje paćvierdžańnie dopusku da pracy, jakoje robiać pa zajavie pracadaŭcy, a Lach nie zrabiŭ hetuju zajavu. Tamu Karyna nie mahła pačynać pracu, dy i pryznajecca, što była nie ŭ stanie heta zrabić.
Dziaŭčyna sprabavała damovicca z trenieram nakont zvalnieńnia: «Ja dasłała ŭ kłub pa pošcie zajavu na zvalnieńnie pa artykule 55 Pracoŭnaha kodeksa Polščy, pavodle jaho mianie mohuć zvolnić biez adpracoŭki. Jon nie płaciŭ za mianie ŭnioski ŭ ZUS, a ŭ takim vypadku možna padać zajavu na zvalnieńnie, bo pracadaŭca nie vykonvaje svaje abaviazki (u artykule 55 Kodeksa pracy Polščy niama ŭdakładnieńnia, što jon prymianiajecca ŭ vypadku niavypłaty ŭniosku ŭ ZUS. — NN). Ale jon vyrašyŭ, što budzie tak, jak jon choča, i zvolniŭ mianie pa dyscyplinarnym artykule. Da hetaha ja pytałasia ŭ jaho nakont zvalnieńnia pa pahadnieńni bakoŭ, i jon skazaŭ, što takuju maju zajavu nie padpiša, što ja pavinna zvolnicca z dvuchmiesiačnaj adpracoŭkaj».
Jan Lach, kaža Karyna, zrabiŭ vialiki ŭniosak u raźvićcio stralby z łuka ŭ Polščy, i jon adzin ź pieršych polskich trenieraŭ, čyje spartoŭcy atrymali vysokija vyniki. Karyna pryznaje, što hety čałaviek — prafiesijanał, i baicca taho, jak svarka z takim dziejačam moža paŭpłyvać na jaje karjeru, ale kaža, što pa-inšamu zrabić nie mahła.
Dziaŭčyna ciapier sumiaščaje vučobu i pracu. Da sportu pakul nie viartajecca — pavodle jaje, ciapier joj ciažka navat dakranacca da łuka.
Biełaruska pastupiła na zavočnaje va ŭniviersitet u Bielska-Biale, dzie choča atrymać dypłom pierakładčycy z anhlijskaj movy, i pracuje ŭ kaviarni. Paralelna z hetym jana jašče šukaje pracu ŭ Varšavie, i choča tudy pierabiracca, bo žadaje pierajści ŭ adzin z varšaŭskich strałkovych kłubaŭ. Ale ŭsio nie tak prosta: kab zabrać Karynu da siabie, varšaŭski kłub musić zapłacić kłubu Jana Lacha 35 tysiač złotych (8,7 tysiačy dalaraŭ), a to i bolš, kali ŭ kłubie nazavuć inšuju sumu.
Spartoŭka dapuskaje, što spravu atrymajecca ŭrehulavać biez suda, ale prosta tak zdavacca nie namieranaja: «Mahčyma, jon prysłuchajecca da mianie i suda nie budzie, ale tady ja budu znoŭ na jaho padavać pozvu, kab atrymać ad jaho kampiensacyju maralnaj škody i nie tolki. Jość zarobak bruta, to-bok z padatkami, i nieta — źmienšanaja suma, kali padatki ŭžo vypłačanyja. Pa damovie ja musiła atrymlivać zarobak 4400 złotych, i kali supracoŭniku niama 26 hadoŭ, jon musić atrymlivać zarobak bruta, a jon mnie płaciŭ nieta. Nieviadoma, ci jon zabiraŭ hetyja hrošy sabie, ci traciŭ ich na padatki».
Na zapyt «Našaj Nivy» ab kamientary Jan Lach nie adkazaŭ. Data suda pamiž im i Karynaj Kazłoŭskaj pakul nie pryznačanaja.
«U nas byŭ źmiainy kalektyŭ». Najlepšaja łučnica krainy — pra adjezd u Polšču i biełaruski sport
Mižnarodnaja fiederacyja stralby z łuka dapuskaje biełarusaŭ da spabornictvaŭ