U Polščy paraŭnali mihrantaŭ ź Biełarusi i Ukrainy: adnych adnieśli da «prahresiŭnych», druhich — da «kansiervatyŭnych»
Pradstaŭniki Urocłaŭskaha ŭniviersiteta praviali daśledavańnie patreb i pažadańniaŭ mihrantaŭ ź Biełarusi i Ukrainy i vyjavili istotnyja adroźnieńni pamiž imi.
Daśledavańnie pravodziłasia ŭ 2022—2023 hadach, ale apublikavali jaho ŭ sietcy ŭsiaho niekalki tydniaŭ tamu, zaŭvažyła «Salidarnaść».
Urocłaŭ — stalicu Nižniaj Silezii — nazyvajuć horadam ź intensiŭnym prytokam mihrantaŭ. Siarod ich praz kolkaść vyłučajucca ŭkraincy i biełarusy.
Hramadzian Ukrainy va Urocłavie na kaniec 2021 hoda pražyvała 60—80 tysiač čałaviek, paśla pačatku poŭnamaštabnaj vajennaj ahresii Rasii — ich kolkaść uzrasła da 250 tysiač. Heta značyć, što kožny treci žychar Urocłava ciapier — ukrainiec.
Druhoj, pavodle kolkaści, «ale, vidać, mała zaŭvažnaj nacyjanalnaściu», jak pišuć daśledčyki, źjaŭlajucca biełarusy. U minułym hodzie ich kolkaść u Nižniaj Silezii aceńvałasia amal u 10 tysiač čałaviek.
U 2022—2023 hadach ukraincaŭ i biełarusaŭ apytvali nakont ich čakańniaŭ i patrabavańniaŭ u dačynieńni da horada i jaho žycharoŭ, kab zrazumieć ich hatoŭnaść uziać na siabie rolu «haradžanina».
Daśledčyki apytali kala 900 čałaviek: u roznych miescach Urocłava raspaŭsiudžvalisia papiarovyja ankiety, pravodziłasia apytańnie ŭ hrupach dyjaspar u sacsietkach. Z apytanych 352 respandenty ź Biełarusi (175) i Ukrainy (177) zajavili pra svaju hatoŭnaść zastacca va Urocłavie.
Čym adroźnivajucca mihranty ź Biełarusi i Ukrainy?
Pavodle vynikaŭ apytańniaŭ, aŭtary daśledavańnia adznačajuć, što dla pradstaŭnikoŭ abiedźviuch dyjaspar važna, kab Urocłaŭ byŭ ekałahičnym horadam. Ale ŭ mnohich inšych pytańniach ich čakańni «ŭsio ž adroźnivajucca».
Ukraincy čaściej vykazvajuć nieabchodnaść ruchu da «multykulturnaha miehapolisa», u toj čas jak biełarusy vystupajuć za raźvićcio Urocłava jak «myślačaha horada».
Ukrainskija mihranty čaściej vykazvajuć pažadańnie pavyšeńnia dastupnaści arendnych kvater, što prapanujucca haradskimi ŭładami, i śpiecyjalnych prapanoŭ dla mihrantaŭ u roznych śfierach.
Mihranty ź Biełarusi čaściej čakajuć raźvićcia horada i jaho hramadskaha transpartu, pašyreńnia ŭdziełu ŭ pryniaćci rašeńniaŭ adnosna taho, što tut adbyvajecca (jość žadańnie hałasavać pa haradskim biudžecie). Jany taksama vykazvajuć hatoŭnaść padparadkoŭvacca bolš žorstkim abmiežavańniam dziela palapšeńnia stanu navakolnaha asiarodździa ŭ horadzie.
«Vyjaŭlenyja adroźnieńni śviedčać pra stupień intehracyi ŭ miascovuju supolnaść», — adznačajuć daśledčyki.
Ukraincy bolš čakajuć razumieńnia kulturnych adroźnieńniaŭ i najaŭnaści šmatmoŭnych nadpisaŭ u hramadskich miescach. Biełarusy — pryniaćcia mihrantaŭ jak susiedziaŭ.
Aŭtary daśledavańnia taksama adznačajuć, što apytanyja mihranty ź Biełarusi pryniali rašeńnie pra emihracyju «pieravažna z ekanamičnych pryčyn», tamu realizavali zahadzia składzieny płan mihracyi, u tym liku adnosna pracy.
«U svaim bačańni horada i vyznačeńni ŭłasnaj roli ŭ im jany chutčej prahresiŭnyja, čym kansiervatyŭnyja — jany čaściej farmulujuć čakańni, što śviedčać pra pryznańnie nieabchodnaści raźvićcia horada, zručnaha dla žyćcia, jak z punktu hledžańnia infrastruktury, tak i ekanomiki, i hramadstva», — pišuć pradstaŭniki Urocłaŭskaha ŭniviersiteta.
Na ich dumku, mihrantaŭ z Ukrainy možna acharaktaryzavać jak bolš kansiervatyŭnych, čym prahresiŭnych. Dla ich Urocłaŭ — pierš za ŭsio miesca prytułku ad vajny i horad, adkryty dla zamiežnikaŭ, jaki daje mahčymaści dla pracy i adukacyi.
Šmat chto z apytanych ukraincaŭ čakaje ad uładaŭ sacyjalnaj padtrymki, atrymańnia asablivych pravoŭ. Pry hetym jany zastajucca hatovymi da sacyjalnaha ŭdziełu, ale takoha, što adbyvajecca ŭ blizkaj prastory (u žyłym rajonie abo siarod siabroŭ svajoj etničnaj supolnaści).
U daśledavańni adznačajecca, što atrymanyja partrety mihrantaŭ dajuć mahčymaść zrabić vysnovu pra ich hatoŭnaść «uziać na siabie rolu hramadzianina horada».