U Biełarusi krytyčna padaje naradžalnaść. A jak u susiednich krainach?
Biełstat upieršyniu z časoŭ pandemii apublikavaŭ danyja ab naradžalnaści ŭ Biełarusi. Dziakujučy ŭciečkam, infarmacyja źjaŭlałasia i ŭ papiarednija hady, ale ciapier jana paćvierdžanaja aficyjna. U 2024 hodzie ŭ krainie naradzilisia 58 938 dziaciej — što ŭdvaja mienš, čym było dziesiać hadoŭ tamu (u 2014 hodzie na śviet źjavilisia 118 697 biełarusaŭ). Statystyka mnohich šakavała, ale Biełaruś tut nie ŭnikalnaja. Pahladzieli, jakija pakazčyki ŭ susiedziaŭ.
Va ŭsim śviecie zaŭvažny trend na źnižeńnie naradžalnaści. Žančyny ŭ Jeŭropie ciapier naradžajuć amal u 6 razoŭ radziej, čym heta było 60 hadoŭ tamu.
Heta ž datyčycca i Uschodniaj Jeŭropy — va ŭsich susiedziaŭ Biełarusi zaraz nizkija pakazčyki fiertylnaści nasielnictva, to-bok taho, kolki dziaciej prychodzicca ŭ siarednim na adnu žančynu. U Biełarusi hety kaeficyjent zaraz składaje 1,08 bała, kaža ekanamist Leŭ Lvoŭski. Suśvietny bank raźličvaje fiertylnaść u Biełarusi za 2023 hod na ŭzroŭni 1,2.
Litva
Naradžalnaść u 2,4-miljonnaj Litvie źmianšajecca ŭžo praciahły čas. Pa hetym pakazčyku 2024 hod dla krainy staŭ antyrekordam za časy niezaležnaści.
Dziesiać hadoŭ tamu ŭ Litvie naradžałasia na tracinu bolš dziaciej, čym zaraz: 30 369 chłopčykaŭ i dziaŭčynak źjavilisia na śviet tady i tolki 18 979 — ciapier.
Toje ž datyčycca i pakazčyka fiertylnaści: z 1,63 bała ŭ 2014 hodzie jon źniziŭsia da 1,2 u 2023 hodzie. Aptymalny dla adnaŭleńnia hramadstva kaeficyjent — 2,1 dzicia na adnu žančynu.
Naradžalnaść u Litvie z 2013 pa 2022 hod. Hrafik: Aficyjny statystyčny partał Litvy / osp.stat.gov.lt
Polšča
Padobnaja dynamika i ŭ Polščy, dzie nasielnictva składaje 38 miljonaŭ čałaviek. U 2014 hodzie tam naradziłasia 376 501 dzicia, a ŭ 2024 — usiaho 252 tysiačy.
Fiertylnaść tam ciapier takaja ž, jak u Litvie — 1,2.
Kaeficyjent fiertylnaści ŭ Polščy z 2014 pa 2023 hod. Hrafik: World Bank / data.worldbank.org
Łatvija
U susiedniaj Łatvii situacyja jašče bolš krytyčnaja: za 10 hadoŭ naradžalnaść skaraciłasia amal što ŭdvaja. Za 2024 hod u krainie z nasielnictvam 1,875 miljona čałaviek naradziłasia 12 887 dziaciej. U 2014 hodzie — 21 746.
Fiertylnaść u dziaržavie taksama padaje — u 2023 hodzie jana skłała 1,4 bała, tady kali ŭ 2014 trymałasia na ŭzroŭni 1,6.
Kaeficyjent fiertylnaści ŭ Łatvii z 2014 pa 2023 hod. Hrafik: World Bank / data.worldbank.org
Ukraina
U 2024 hodzie, na druhi hod poŭnamaštabnaj vajny, śmiarotnaść va Ukrainie stała ŭ try razy bolšaj, čym naradžalnaść. U hety hod u krainie z 32-miljonnym nasielnictvam naradzilisia 176 679 dziaciej. A dziesiać hadoŭ tamu na śviet źjaviłasia amal u dva z pałovaj razy bolš ukraincaŭ — 456 893.
Fiertylnaść u susiedniaj krainie nadzvyčaj nizkaja: mienš za adzin bał u 2022 hodzie i adzin — u 2023.
Kaeficyjent fiertylnaści va Ukrainie z 2014 pa 2023 hod. Hrafik: World Bank / data.worldbank.org
Rasija
U krainie sa 146-miljonnym nasielnictvam u 2024 hodzie naradziłasia 1,222 miljona čałaviek. Pry hetym ciapier u statystyku ŭvachodziać i dzieci, narodžanyja na akupavanych ukrainskich terytoryjach.
U 2014 hodzie ŭ Rasii, zhodna z aficyjnaj statystykaj, tam naradziłasia 1,394 miljona čałaviek.
Fiertylnaść u Rasii supadaje z hłabalnymi trendami: 1,4 bała za 2023 hod.
Kaeficyjent fiertylnaści ŭ Rasii z 2014 pa 2023 hod. Hrafik: World Bank / data.worldbank.org
Kolkaść naradžeńniaŭ pa krainach
| 2014 | 2024 | padzieńnie | |
| Biełaruś | 118 697 | 58 938 | na 50,3% |
| Rasija* | 1 394 860 | 1 222 408 | na 12,4% |
| Ukraina* | 456 893 | 176 679 | na 61,3% |
| Polšča | 376 501 | 252 000 | na 33,1% |
| Litva | 30 369 | 18 979 | na 37,5% |
| Łatvija | 21 746 | 12 887 | na 40,7% |
*terytoryja, kantralujemaja krainaj u 2014-m i ŭ 2024-m, adroźnivałasia