U kaho kantrol nad danymi karystalnikaŭ Telegram? Novaje rasśledavańnie

Za infrastrukturu miesiendžara adkazvajuć tyja, chto absłuhoŭvaje sakretnyja kompleksy rasiejskich śpiecsłužbaŭ, jakija vykarystoŭvajucca dla sačeńnia za hramadzianami, śćviardžajuć aŭtary rasśledavańnia «Važnych istorij».

U rasśledavańni «Važnych istorij» śćviardžajecca, što historyja stvaralnika Telegram Paŭła Durava pra jaho vyhnańnie z Rasii ŭ 2014 hodzie paśla admovy supracoŭničać z uładami nie całkam adpaviadaje rečaisnaści. Pavodle danych uciečki pahransłužby FSB, Duraŭ naviedvaŭ Rasiju bolš za 50 razoŭ paśla svajho adjezdu, asabliva aktyŭna ŭ 2019 hodzie, kali sutyknuŭsia ź finansavymi ciažkaściami z-za zabarony na vypusk kryptavaluty TON.

U materyjale adznačajecca, što Duraŭ mieŭ daŭhi pierad inviestarami, uklučajučy rasijskich aliharchaŭ i navat ahienta HRU Jana Marsaleka, adnak u 2021 hodzie zmoh pryciahnuć finansavańnie ad rasijskich bankaŭ, takich jak VTB i «Alfa kapitał». U 2020 hodzie, u dzień źniaćcia Raskamnahladam błakiroŭki Telegram, Duraŭ znachodziŭsia ŭ Sankt-Pieciarburhu.

Mif pra biaśpieku

Aŭtary rasśledavańnia padkreślivajuć, što Telegram nie vykarystoŭvaje skraznoje šyfravańnie pa zmoŭčańni — tolki ŭ sakretnych čatach, u adroźnieńnie ad kankurentaŭ, takich jak WhatsApp i Signal. Pavodle byłoha supracoŭnika Durava Antona Rozienbierha, 98% karystalnikaŭ pierapisvajucca ŭ zvyčajnych čatach, dzie paviedamleńni zachoŭvajucca na siervierach u rasšyfravanym vyhladzie.

Śpiecyfika pratakołu Telegram jašče ŭ tym, što jon, pa słovach ekśpierta ŭ halinie ličbavaj biaśpieki Michała «Ryšaka» Vaźniaka, dadaje niezašyfravany identyfikatar pryłady (auth_key_id) da kožnaha zašyfravanaha paviedamleńnia, navat u sakretnych čatach.

Pavieł Duraŭ. Fota: sacsietki

Heta dazvalaje trecim asobam, jakija kantralujuć trafik, adsočvać pryłady i vyznačać miescaznachodžańnie karystalnikaŭ. Vaźniak adznačaje, što heta robić Telegram uraźlivym dla sistem manitorynhu, takich jak SORM, jakaja vykarystoŭvajecca rasijskimi śpiecsłužbami.

Heta pahroza kanfidencyjalnaści aktualnaja nie tolki dla Rasii, ale i dla akupavanych terytoryj Ukrainy, a taksama, jak vyśvietlili «Važnyje istorii», dla sotniaŭ miljonaŭ karystalnikaŭ ź inšych krain, pakolki Duraŭ pieradaŭ absłuhoŭvańnie infrastruktury miesiendžara kampanii, jakaja de-fakta znachodzicca ŭ Rasii.

Chto absłuhoŭvaje sierviery Telegram?

Aŭtary rasśledavańnia śćviardžajuć, što infrastruktura Telegram kantralujecca kampanijaj Global Network Management (GNM) z Karybskich vyspaŭ, jakuju ŭznačalvaje Uładzimir Viedzianiejeŭ, były finansavy dyrektar miesiendžara.

GNM adkazvaje za ŭstaloŭku i padtrymku abstalavańnia Telegram, a jaje supracoŭniki pracujuć u Rasii, u tym liku ŭ Sankt-Pieciarburhu.

Ekśpierymient «Važnych istorij» z vykarystańniem prahramy Wireshark paćvierdziŭ, što identyfikatary pryład pieradajucca niezašyfravanymi, a trafik prachodzić praź sierviery GNM.

U materyjale padkreślivajecca, što GNM pieradała Telegram bolš za 10 tysiač IP-adrasoŭ, a źviazanyja ź Viedzianiejevym kampanii, takija jak «Hłobałniet» i «Elektrontielekom», supracoŭničajuć z FSB, absłuhoŭvajučy sistemy dla apieratyŭna-vyšukovych mierapryjemstvaŭ.

Heta aznačaje, što za sierviernuju infrastrukturu Telegram adkazvajuć tyja ž ludzi, chto adnačasova absłuhoŭvaje sakretnyja kompleksy FSB dla sačeńnia za hramadzianami.

Sakretnyja kanały suviazi

Da 2020 hoda IP-adrasy Telegram naležali rasijskaj kampanii «Hłobałniet», jakaja kantralujecca Viedzianiejevym i jaho siamjoj. Kampanija absłuhoŭvaje nie tolki Telegram, ale i rasijskija dziaržpradpryjemstvy, uklučajučy Kurčataŭski instytut i Hałoŭny navukova-daśledčy centr Upraŭleńnia spraŭ prezidenta Rasii.

Apošni, jak adznačajecca ŭ rasśledavańni, nieaficyjna źjaŭlajecca zakrytym analityčnym centram, jaki pracuje ŭ intaresach FSB, FSA, MUS i Minabarony Rasii, zajmajučysia masavym sačeńniem za rasijanami ŭ internecie i prasoŭvańniem kramloŭskaj prapahandy.

Uładzimir Viedzianiejeŭ (źleva) i Raman Vieniedziktaŭ. Fota: «Važnyje istorii»

Adnym ź minarytarnych uładalnikaŭ «Hłobałniet» źjaŭlajecca Raman Vieniedziktaŭ, vypusknik Vajenna-kaśmičnaj akademii imia Mažajskaha, jaki słužyŭ u Hałoŭnym centry vyprabavańnia i kiravańnia kaśmičnych srodkaŭ Ministerstva abarony.

Kampanija «Hłobałniet» u 2022 hodzie pa patrabavańni Raskamnahlada ŭstalavała sistemu Deep Packet Inspection, što dazvalaje kantralavać trafik karystalnikaŭ. Pa słovach namieśnika staršyni kamiteta Dziarždumy pa infarmacyjnaj palitycy Aleha Matviejčava, Telegram dasiahnuŭ kampramisu z FSB, ustalavaŭšy abstalavańnie dla sačeńnia za «niebiaśpiečnymi subjektami».

Mahčymyja achviary

Za apošnija hady źjaviłasia šmat dokazaŭ taho, što rasijskija śpiecsłužby atrymlivajuć danyja karystalnikaŭ Telegram bieź fizičnaha dostupu da ich pryład. Naprykład, u 2023 hodzie vydańnie The Wired paviedamiła pra rasijskich aktyvistaŭ, čyje sakretnyja čaty byli pračytanyja, choć jany nie byli adkrytyja atrymalnikami.

Niadaŭna pravaabarončy prajekt «Pieršy adździeł» taksama paviedamiŭ, što FSB atrymała dostup da paviedamleńniaŭ rasijan, adpraŭlenych u boty ŭkrainskich Telegram-kanałaŭ. Heta adsočvańnie pačałosia zadoŭha da zaviadzieńnia kryminalnych spraŭ, što vyklučaje atrymańnie dostupu praz pryłady abvinavačanych. Roznyja rehijony pražyvańnia karystalnikaŭ śviedčać pra vierahodny manitorynh Telegram-botaŭ i kanałaŭ samimi siłavikami.

Padčas padrychtoŭki rasśledavańnia «Važnyje istorii» źviartalisia da Uładzimira Viedzianiejeva, jaki spačatku pahadziŭsia dać kamientaryi, ale potym admoviŭsia. Pavieł Duraŭ praihnaravaŭ zapyt.

Kamientary da artykuła