Niervovyja kletki nie tolki adnaŭlajucca, ale i pierasadžvajucca
Pierasadka niervovych kletak dapamahaje adnavić narmalnyja funkcyi mozhu, vyśvietlili amierykanskija niejrafizijołahi padčas dośledaŭ nad chimieryčnym mozham
Ab čarhovym praryvie ŭ halinie kiravanaha niejrahienieza paviedamlaje Science.
Hrupie, jakaja abjadnała daśledčykaŭ z Harvardskaha ŭniviersiteta, Centralnaha špitala Masačusetsa i Harvardskaj miedycynskaj škoły (Bostan, ZŠA), udałosia transpłantavać embryjanalnyja niervovyja kletki darosłym myšam, nieŭsprymalnym da leptynu — harmonu, što rehuluje abmien rečyvaŭ i vahu cieła. Transpłantavanyja kletki adnavili narmalnyja funkcyi hipatałamusa — adździeła mozhu, jaki rehuluje funkcyi endakrynnaj sistemy, u vyniku čaho žyvioły, asudžanyja na chraničnaje atłuścieńnie, pierastavali nabirać lišniuju vahu.
Mahčyma, što ŭ budučyni z dapamohaj pierasadžanych niejronaŭ udasca lačyć epilepsiju, chvaroba Parkinsona, autyzm, śpinnamazhavyja traŭmy i hienietyčnyja zachvorvańni niervovaj sistemy, jakija nie paddajucca lačeńniu inšymi mietadami.
«Da hetaha było viadoma, što pierasadžanyja kletki mohuć paŭnavartasna pryžyvacca tolki ŭ dvuch adździełach mozhu — niuchalnaj cybulinie i zubčastaj źvilinie hipakampa. Nam ža ŭdałosia mietadam pierasadki kletak adnavić sistemnyja funkcyi hipatałamusa — adździeła mozhu, u jakim nie adbyvajecca naturalnaja rehienieracyja niejronaŭ», — tłumačyć značeńnie ekśpierymientaŭ, vyniki jakich publikuje Science, prafiesar Džefry Maklis, zahadčyk łabaratoryi Harvardskaha ŭniviersiteta.
Vyniki, atrymanyja ŭ łabaratoryi Maklisa, pašyrajuć namienkłaturu «mazhavych departamientaŭ», u jakich moža adbyvacca rehienieracyja niervovych kletak, abo niejrahieniez — źjava, jakaja doŭhi čas admaŭlałasia jak bolšaj častkaj navukovaj supolnaści, tak i abyvacielami -- ličycca ž, što «niervovyja kletki nie adnaŭlajucca» .
Adkryćcio niejrahienieza ŭ hipakampie — adździele mozhu, jaki adkazvaje za tranfarmacyju karotkačasovych uspaminaŭ u doŭhačasovyja, — hruntoŭna karektuje ŭjaŭleńnie ab darosłym mozhu jak statyčnaj sistemie, što adaptujecca vyklučna za košt pierabudovy suviaziaŭ pamiž niejronami, kolkaść jakich u mozhu darosłaha arhanizma zastajecca niaźmiennaj. Adnak za apošnija niekalki hadoŭ pačało pastupać usio bolš dadzienych, što niejrahieniez adbyvajecca nie tolki ŭ «mabilnym» hipakampie, što vykonvaje, u pryvatnaści, funkcyju prastoravaj pamiaci, ale i ŭ bolš «stabilnym» hipatałamusie, jaki adkazvaje za bazavyja funkcyi abmienu.
Prafiesar Maklis byŭ adnym ź pieršych, chto zdoleŭ abvierhnuć dohmu statyčnaha mozhu, jašče ŭ
Z dapamohaj mikraskopa zvyšvysokaha razroźnieńnia z ultrahukavym pazicyjanavańniem navukoŭcy zdoleli ź vialikaj dakładnaściu pierasadzić paznačanyja niervovyja kletki, uziatyja sa zdarovaha embryjona, u defiektny hipatałamus darosłaj myšy, niejrony jakoha byli nieŭsprymalnyja da leptynu.
Pierasadžanyja kletki, nie tolki dobra pryžylisia,ale i paśpiachova dyfierencyjavalisia ŭ čatyry hrupy niejronaŭ, adčuvalnych da hetaha harmonu, a darosłyja myšy ź pierasadžanymi niervovymi kletkami stali ŭ vyniku važyć na 30% mienš, čym žyvioły ŭ kantrolnaj hrupie — myšy z takim ža defiektam mietabalizmu, i myšy, čyj mietabalizm karektavaŭsia inšymi mietadami (chimičnymi i harmanalnymi).
Bolš detalovaje daśledavańnie «chimieryčnaha hipatałamusa» z dapamohaj elektronnaha mikraskopa, malekularnaha analizu i śpiecyjalnaha mietadu, jaki dazvalaje fiksavać elektryčny patencyjał hrup niejronaŭ až da asobnych kletak, pakazaŭ, što pierasadžanyja zdarovyja niejrony całkam intehravalisia ŭ niejrasietku
«Na samaj spravie embryjanalnyja niejrony nieabaviazkova ŭbudoŭvać u niejratkanku recypijenta ź juvielirnaj dakładnaściu, — kažuć daśledčyki. — Niejrony, prosta apynuŭšysia ŭ „rodnym“ asiarodździ, pačynajuć vykonvać funkcyju anten, imhnienna reahujučy na harmon i adnaŭlalučy prachodžańnie sihnału. Heta dazvalaje z aptymizmam hladzieć na budučyniu kantralavanaha niejrahienieza ŭ terapii inšych zachvorvańniaŭ, źviazanych z parušeńniami mazhavych funkcyj, u tym liku psichičnymi».