«Маеш дачку — трымай гарэлку ў глячку». Белорусские пословицы о детях

Адзін сын — не сын, два сыны — палова сына (паўсына), тры сыны — сын

Говорят с одобрением о родителях, у которых три сына, потому что хотя бы один из них станет утешением для родителей.

«Ну, вось калі ў мяне будуць дзеці — тры сама меней, як у той пагаворцы: адзін сын — не сын, два сыны — палова сына, тры сыны — сын, — як цяжка будзе ўсюды паспець» (Леанід Левановіч, «Якар надзеі»)

Адзін сын у сям’і — бліннічак, смятаннік

Об исключительном, благожелательном отношении к единственному сыну в семье.

«Згодна народнай прымаўцы, адзін сын у сям’і — бліннічак, смятаннічак. Толькі мне і ў галаву ніколі не прыходзіла думаць пра такія даваенныя прысмакі, — маці рабіла прыбіральшчыцай райспажыўсаюза» (Рыгор Барадулін, «Дзякуй роднаму слову!»)

Вуснамі дзіцяці гаворыць ісціна

Искренние, правдивые, без скрытых намерений высказывания детей заслуживают внимания взрослых.

«Былі, як кажуць, і смех і грэх. Смех — бо ёсць вялікая доля праўды ў выслоўі: вуснамі дзіцяці гаворыць ісціна. Грэх, бо, здаецца, не зусім патрыятычна выхоўваць дзяцей у духу негатыўных адносін да нацыянальна-дзяржаўных сімвалаў» (Анатоль Вярцінскі, «Трывожны досвітак»)

Кожнаму сваё (роднае) дзіця міла

Каждому своё дитя мило. Эта фраза использовалась в эпиграфе к разделу «Імя» в книге Бориса Саченко «Вечны кругазварот».

«Праўда тое, што ўсякая маці хваліць сваіх дзяцей. Кожнаму роднае дзіця міла. Бадай, адна Ліна Костачка ніколі не гаварыла адназначна пра свайго сына Пашку» (Валянцін Мыслівец, «Выгнанне грэшнікаў»)

Не хвалі дзень зранку, дзіця — змалку

Нельзя судить о будущем человека, исходя только из наблюдений за ним в детском возрасте.

«Цімохавы бацькі не маглі надыхацца на яго: як жа, доўгачаканы сынок, народжаны ягонай саракагадовай маці… Вучыцца Цімох не захацеў. Стаў рамантаваць тэлевізары. Шчыра кажучы, нічога не атрымлівалася ў яго…» (С. Лобач, «Па закутках памяці»)

У каго сем — тым і доля ўсем, а ў каго адно — і тое не ладно

Говорят о единственном в семье ребёнке, которому, к сожалению, не выпала счастливая доля.

«— Падумай, дачка, даўно час падумаць, хто ты: дзеўка, баба ці ўдавіца?.. — Бацька кашляў доўга. Яна легла, а ён усё кашляў і чакаў адказу. — Праўду кажуць: у каго сем — тым і доля ўсем, а ў каго адно — і тое не ладно». (Уладзімір Паўлаў, «Спелыя травы»)

Урадзіўся ні ў бацьку, ні ў маці, а ў краўца, што спаў у хаце

Говорят (чаще в шутку) о ребёнке, который ни внешне, ни по характеру не похож на родителей.

«Мала чаго бывае на свеце, у каго толькі часам не ўдаюцца дзеці! «Ані ў бацьку, ані ў маці, а ў краўца, што спаў у хаце», — прыгадалася прыказка». (Максім Лужанін, «Дзівадла»)

Чые бычкі ні былі б, абы нашы цяляткі

Не имеет значения, кто отец этого ребёнка. О ребёнке, рождённом вне брака.

«Петрунеі ж [Клім] строга наказаў, каб не зважала на людскія падмовы. «Чые бычкі ні былі б, абы нашы цяляткі… Чалавек жа гэта, трэба памагаць гадаваць». (Павел Місько, «Ціхае лета»)

Як малады — то дурны

Говорят как оправдание легкомыслия ребёнка или молодого человека.

«Як малады — то дурны. Адна толькі маці была за Марыю. Для яе ўсе дочкі харошыя. А што счэпяцца калі сварыцца з-за хлопцаў, казала: «Маладыя — дурныя». (Мікола Гроднеў, «Заручыны»)

Ад крывога дрэва не бывае прамога ценю

Своими недостатками и пороками дети идут по стопам родителей.

«Дзеці — дакладны паўтор сваіх бацькоў… Прырода ўсё роўна сваё возьме. Рана ці позна, але возьме. Нездарма народная мудрасць гаворыць: «Ад крывога дрэва не бывае прамога ценю». (Валянціна Кадзетава, «Сямімужніца»)

Гадуй, мядзведзь, дзеці, каб было за кім сядзеці

Говорится родителям как пожелание вырастить детей такими, чтобы можно было при них доживать век.

«Дочкі мае ўжо ўсе замужам. Аж тры. У сваім сяле ўсіх пааддавала. Сын быў адзін — забілі ў вайну. Самы большы быў. От, і ўсе мае дзеці. Гадуй, мядзведзь, дзеці, каб было за кім сядзеці. Пагадавала, а сядзець і няма за кім. Удваіх, як пні, старыя засталіся». (Якуб Ермаловіч, «Валуны»)

Дзяцей радзіць — не грошы лічыць

Рожать детей — дело тяжёлое, болезненное, не самое приятное.

«Чаго ты плюскаеш на мяне вачыма, бы сына нарадзіўшы? Пакажы мне, дзе ён? Не маеш яго, ага. А я гаварыў табе: трэба нам хлопца!.. Баялася ты болю, скажу, во, табе ў вочы! Вядомая справа: дзяцей радзіць — не грошы лічыць». (Сакрат Яновіч, «Сцяна»)

Хіба чорт здумаў гэтыя залёты: ані ўночы сну, ані ўдзень работы

Обычно говорится родителями в шутку или с недовольством о сыне, который из-за ухаживаний и недосыпания не слишком охотно работает днём.

«Вось тут, відаць, дайшло да Марусі, што дачка іхняя напраўды ідзе замуж, не проста на дзень-два да каго ў госці, а, лічы, назаўсёды ідзе з хаты… А мужчыны нічога, не адсоўваліся далёка ад бутэлькі, гаварылі, Пятро пацвельваўся з сына: «Хіба чорт здумаў гэтыя залёты: ані ўночы сну, ані ўдзень работы». (Алесь Кажадуб, «Высока сонейка, высока»)

Што гадок, то і ядок

Говорят о семье, в которой часто рождаются дети.

«Часам у Ліхадзіевічах жартавалі: «У Хімкі з Януком што гадок, то і ядок». (Ілля Гурскі, «Дзве сястры»)

Маеш дачку — трымай гарэлку ў глячку

Если у родителей есть взрослая дочь, они в любое время должны быть готовы к её свадьбе.

«[Шпакоўскі:] Як гэта даўней казалі: маеш дачку — трымай гарэлку ў глячку. [Кажамяка:] А ў сватоў, таго гэтага, хіба няма за што купіць? Хто працуе, той і мае». (Ілля Гурскі, «Свае людзі»)

У айчыма чэрці пад вачыма

Говорится как отрицательная оценка отчима в его отношении к неродным детям.

«Гэта ж айчым яго выправіў на касьбу… Збяёдаць хлопца хоча. — Праўду людзі кажуць: у айчыма чэрці пад вачыма…» (Васіль Шырко, «Стукаў»)

• 5
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 1