Навукоўцы высветлілі, чаму некаторыя людзі ніколі не займаюцца сэксам

Новае маштабнае даследаванне з удзелам больш як 400 000 чалавек паказвае, што адсутнасць сэксуальнага досведу на працягу ўсяго жыцця — гэта не рэдкая з'ява. Яна цесна звязана з рысамі асобы, здароўем, сацыяльнымі фактарамі і нават генетыкай. Асабліва складаная карціна назіраецца ў мужчын.

Цнатлівасць у сталым узросце абумоўлена складаным спалучэннем псіхалагічных, сацыяльных і генетычных фактараў. Фота: laindiapiaroa / Getty Images

Міжнародная каманда навукоўцаў з Медыцынскага цэнтра Амстэрдамскага ўніверсітэта, аўстралійскага Універсітэта Квінслэнду і Інстытута эмпірычнай эстэтыкі імя Макса Планка ў Франкфурце-на-Майне правяла маштабнае даследаванне, каб зразумець прычыны і характарыстыкі людзей, якія ніколі не мелі палавога акту. 

Даследаванне мае вялікае значэнне, бо сэкс — гэта не толькі асабістая справа. Ён уплывае на сацыяльныя адносіны, псіхічнае здароўе і нават можа ўздзейнічаць на грамадскія структуры. Аб ім расказвае FitBook.de

Як праводзілася даследаванне?

Навукоўцы прааналізавалі даныя 405 117 брытанцаў ва ўзросце ад 39 да 73 гадоў з UK Biobank — буйной базы даных пра здароўе, якая ўключае генетычную, фізічную і сацыяльную інфармацыю, — а таксама 13 500 дарослых з Аўстраліі.

Была вывучана 251 характарыстыка («фенатып»), уключаючы псіхічнае здароўе, кагнітыўныя здольнасці, сацыяльныя сувязі, ужыванне наркотыкаў і фізічныя параметры.

Акрамя таго, было праведзена агульнагеномнае асацыятыўнае даследаванне (GWAS), каб выявіць генетычныя варыянты, звязаныя з адсутнасцю сэксуальнага досведу. Таксама аналізаваўся ўплыў знешніх фактараў, такіх як суадносіны полаў і размеркаванне даходаў у рэгіёнах пражывання.

Партрэт чалавека без сэксуальнага досведу: адукаваны, самотны і не ўжывае алкаголь

У брытанскай выбарцы каля 1% (3 929 чалавек) паведамілі, што ніколі не мелі палавых кантактаў. Гэтыя людзі значна адрозніваліся ад сэксуальна актыўных.

Сацыяльныя і эмацыйныя рысы: Людзі без сэксуальнага досведу часцей адчувалі сябе самотнымі, нервовымі і нешчаслівымі. Яны радзей мелі блізкіх давераных асоб і менш кантактавалі з сябрамі і сям'ёй.

Здароўе і паводзіны: Яны спажывалі менш алкаголю, радзей курылі і менш карысталіся мабільнымі тэлефонамі. Мужчыны таксама дэманстравалі меншую фізічную сілу (напрыклад, сілу поціску рукі).

Інтэлект і адукацыя: У сярэднім яны мелі больш высокі ўзровень адукацыі і генетычныя маркеры, звязаныя з высокім IQ і сацыяльна-эканамічным статусам.

Фактары асяроддзя: Мужчыны, якія ніколі не мелі сэксу, часцей жылі ў рэгіёнах, дзе мужчын было больш, чым жанчын, а таксама ў месцах з высокай няроўнасцю даходаў.

Генетыка: Генетычныя варыянты тлумачылі 17% адрозненняў у мужчын і 14% у жанчын.

«Найбольш уражвае сувязь з генетычнымі фактарамі, якія адказваюць за інтэлект, адукацыю і неўралагічныя парушэнні развіцця, такія як аўтызм», — адзначае суаўтар даследавання Абдэль Абдэлаўі. Яго калега Брэндан Зітш дадае:

«Мы бачым групу людзей, якія, як правіла, больш сацыяльна замкнёныя і таму часцей сутыкаюцца з цяжкасцямі ў пошуку партнёра».

Што азначаюць гэтыя вынікі?

Даследаванне прапануе новы, больш глыбокі погляд на адсутнасць сэксу. Асобы, якія ўстрымліваюцца ад сэксу, дэманструюць складанае спалучэнне адукацыі, псіхічнага стану, сацыяльнай ізаляцыі і генетычнай схільнасці.

«Рамантычныя і сэксуальныя адносіны з'яўляюцца важнай сацыяльнай апорай. Іх адсутнасць для многіх звязана з адзінотай, трывогай, дэпрэсіўнымі пачуццямі і зніжэннем дабрабыту», — тлумачыць суаўтарка Лаўра Веселдзійк.

Вынікі таксама важныя для грамадства. Аўтары паказваюць, што мужчыны ў рэгіёнах з дэмаграфічным перакосам і сацыяльнай няроўнасцю асабліва рызыкуюць застацца без сэксуальнага досведу.

Гэта можа быць звязана з псіхалагічнымі пакутамі і нават рызыкай для грамадства. Гаворка ідзе пра радыкалізацыю ў так званых «інцэл»-супольнасцях. Гэта інтэрнэт-групы мужчын, якія вымушана жывуць без сэксу і ў якіх крыўда на грамадства і жанчын перарастае ў небяспечную ідэалогію.

З пункту гледжання эвалюцыі адсутнасць сэксу — гэта магчымы біялагічны тупік, бо такія людзі не пакідаюць нашчадкаў. Даследчыкі мяркуюць, што генетычныя варыянты, звязаныя сёння з гэтай з'явай, сталі сустракацца радзей за апошнія 10 000 гадоў, таму, што яны зніжалі шанцы на размнажэнне і, такім чынам, мелі меншую верагоднасць перадачы наступнаму пакаленню.

Асцярожнасць у інтэрпрэтацыі

Навукоўцы падкрэсліваюць, што іх вынікі не ўтрымліваюць ацэначных меркаванняў. Некаторыя людзі свядома выбіраюць жыццё без сэксу. Даследаванне не магло адрозніць добраахвотную адсутнасць сэксу (напрыклад, асэксуальнасць) ад вымушанай (праз сацыяльную ізаляцыю), але змагло выявіць звязаныя з гэтым фактары.

Важна памятаць, што даследаванне паказвае толькі карэляцыі, а не прычынна-выніковыя сувязі. Акрамя таго, даныя заснаваныя на самаацэнках, што можа прывесці да скажэнняў. Напрыклад, мужчыны могуць пераацэньваць свой сэксуальны досвед, а жанчыны — недаацэньваць. Таму аўтары перасцерагаюць ад празмернай інтэрпрэтацыі вынікаў, асабліва генетычных.

Каментары да артыкула