Прэзідэнт Мадагаскара заявіў, што з'ехаў на фоне пратэстаў у бяспечнае месца, каб захаваць сваё жыццё
У краіне ўспыхнулі пратэсты зумераў.
Фота: Antoine Gyori — Corbis/Corbis via Getty Images
Андры Радзуэліна паведаміў, што знаходзіцца ў бяспечным месцы. Раней паведамлася, што ён пакінуў краіну на фоне пратэстаў. На вечар панядзелка быў запланаваны зварот прэзідэнта да нацыі, але ён некалькі разоў адкладаўся, піша Бі-бі-сі.
«Сёння мне давялося схавацца, каб захаваць сваё жыццё. Але нават у такіх умовах я не спыняю шукаць выйсце», — заявіў ён у ходзе прамой трансляцыі ў фэйсбуку, не раскрываючы сваё месцазнаходжанне.
Ён таксама заклікаў да захавання Канстытуцыі для вырашэння палітычнага крызісу ў краіне, які паглыбляецца.
«Існуе толькі адзін спосаб вырашыць гэтыя праблемы — гэта выконваць канстытуцыю, якая дзейнічае ў краіне», — сказаў ён у прамым эфіры.
У панядзелак французская радыёстанцыя RFI паведаміла, што Радзуэліна быў вывезены з краіны на французскім вайсковым самалёце ў нядзелю. Лідар апазіцыі Сітэны Рандрыянасалоніяка, спасылаючыся на супрацоўнікаў прэзідэнцкай адміністрацыі, пацвердзіў агенцтву Reuters, што кіраўнік дзяржавы пакінуў краіну.
«Прэзідэнт пакінуў краіну, мы патэлефанавалі супрацоўнікам прэзідэнцкай адміністрацыі, і яны пацвердзілі, што ён пакінуў краіну ў нядзелю, сказаў Рандрыянасалоніяка, дадаўшы, што месцазнаходжанне Радзуэліны невядома.
У нядзелю верталёт даставіў прэзідэнта Мадагаскара на востраў Сент-Мары, размешчаны на ўсходнім узбярэжжы Мадагаскара, адкуль ён сеў на борт французскага ваеннага самалёта. Паводле даных RFI, прэзідэнт, магчыма, накіраваўся ў Дубай праз Маўрыкій.
Па даных яе крыніц, эвакуацыю Радзуэліны санкцыянаваў прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон.
Французскія ўлады заяўлялі, што не будуць увязвацца ў сітуацыю на Мадагаскары, а сам Макрон перад вылетам з Егіпта вечарам у панядзелак у гутарцы з журналістамі выказаў занепакоенасць сітуацыяй на Мадагаскары, але адмовіўся пацвердзіць паведамленні аб тым, што Радзуэліна быў эвакуяваны пры падтрымцы французскіх улад.
Фота: Rafalia Henitsoa/Anadolu via Getty Images
Новы начальнік генеральнага штаба Мадагаскара генерал Дэмасфен Пікулас, прызначаны на сваю пасаду ў нядзелю пры падтрымцы міністра ўзброеных сіл, запэўніў грамадскасць, што сілы бяспекі працуюць разам для падтрымання парадку ў дзяржаве.
Генерал Пікулас, выступаючы разам з новым камандуючым паліцэйскімі сіламі генералам Наносам Мбіна Мамелісонам, адмовіўся адказваць на пытанні, хто зараз кіруе ўрадам і ці знаходзіцца прэзідэнт у краіне.
Мамелісон коратка адказаў, што захоп улады не ўваходзіць у планы арміі. «На гэты момант гэта не так. Мы працуем разам, армія і жандармерыя. Армія не мае намеру захопліваць уладу», — сказаў ён.
Пратэстоўцы збіраюцца на галоўнай плошчы Антананарыву, да іх далучыліся салдаты. Пратэстоўцы назвалі плошчу «Плошчай дэмакратыі» і патрабуюць адстаўкі прэзідэнта Радзуэліны.
Спроба перавароту
Напярэдадні адміністрацыя Радзуэліны заявіла, што ў краіне адбываецца спроба незаконнага і неканстытуцыйнага захопу ўлады. У заяве Радзуэліны гаворыцца, што «ў цяперашні час на тэрыторыі рэспублікі робіцца спроба захапіць уладу, што з'яўляецца поўным парушэннем Канстытуцыі і дэмакратычных прынцыпаў».
Ён рашуча асудзіў «спробу дэстабілізаваць краіну» і заклікаў усе ключавыя сілы краіны аб'яднацца для абароны канстытуцыйнага парадку і нацыянальнага суверэнітэту.
Праз некалькі гадзін армейскае падраздзяленне пад назвай CAPSAT (Армейскі корпус кадравых і адміністрацыйна-тэхнічных службаў) заявіла, што ўзяло на сябе кіраўніцтва ваенным камандаваннем і зараз кантралюе ўсе ўзброеныя сілы — сухапутныя, паветраныя і ваенна-марскія.
Моладзевы онлайн-рух Gen Z Mada арганізаваў пратэсты супраць штодзённых адключэнняў вады і электрычнасці. Першыя пратэсты на Мадагаскары пачаліся 25 верасня, затым дэманстрацыі выліліся ў больш шырокае незадавальненне ўрадам Радзуэліны з-за высокага ўзроўню беспрацоўя, карупцыі і росту кошту жыцця.
Сілы бяспекі захоўвалі значную прысутнасць у буйных гарадах Мадагаскара, а паліцыя выкарыстоўвала слезацечны газ і гумовыя кулі для разгону пратэстоўцаў.
Па дадзеных ААН, у сутыкненнях загінулі па меншай меры 22 чалавекі, але ўрад ацаніў колькасць загінулых у 12 чалавек.
На працягу ўсіх дэманстрацый прэзідэнт Андры Радзуэліна рабіў шматлікія спробы супакоіць пратэстоўцаў, напрыклад, звольніўшы свой урад і заклікаўшы да дыялогу з моладдзю.
У суботу некаторыя салдаты пакінулі свае казармы на ўскраіне сталіцы Антананарыву, каб далучыцца да пратэстоўцаў перад мэрыяй горада.
Хто такі Андры Радзуэліна
Андры Радзуэліна — прадпрымальнік і былы дыджэй, які кіруе Мадагаскарам з 2009 года.
Ён прыйшоў да ўлады ў тым жа годзе, зрынуўшы тагачаснага прэзідэнта Марка Равалоаманану ў выніку перавароту, падтрыманага арміяй. Ва ўзросце 34 гадоў Радзуэліна атрымаў тытул самага маладога лідара Афрыкі.
Акрамя таго, што ён быў дыджэем, перш чым заняцца палітыкай, Радзуэліна таксама кіраваў шэрагам прадпрыемстваў.
У 2007 годзе ён быў абраны мэрам сталіцы Мадагаскара Антананарыву.
Радзуэліна хутка заваяваў папулярнасць, збольшага дзякуючы сваёй энергіі і стылю вядзення перадвыбарнай кампаніі, ён пераабраўся на пасаду ў 2018 годзе і зноў быў абраны ў 2023 годзе ў ходзе спрэчных выбараў, якія апазіцыя байкатавала.
Мадагаскар — адна з самых бедных краін свету: па даных Сусветнага банка, 75% насельніцтва жыве за рысай беднасці. Па даных Міжнароднага валютнага фонду, толькі каля траціны з 30 мільёнаў жыхароў Мадагаскара маюць доступ да электрычнасці.