У Нацыянальным мастацкім музеі выстава да 120‑годдзя Андрэя Бембеля, заснавальніка беларускай школы скульптуры
Ён стварыў Курган Славы і мемарыял «Брэсцкая крэпасць-герой», а яго алегарычная скульптура, якая прапануе ўзяць вянок славы творцам, вянчае сам музей.
Бюст Янкі Купалы працы Бембеля. Фота: БелТА
30 кастрычніка ў Нацыянальным мастацкім музеі Рэспублікі Беларусь адкрылася юбілейная выстава «Андрэй Бембель. Шляхамі эпохі».
Выстава прымеркаваная да 120‑годдзя з дня нараджэння народнага мастака БССР, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі, прафесара, скульптара і ўдзельніка Другой сусветнай вайны Андрэя Ануфрыевіча Бембеля (1905 — 1986).
Адкрыццё адбылося ў дзень яго нараджэння — сімвалічны жэст ушанавання асобы, якая пакінула глыбокі след у гісторыі беларускай культуры.
Майстар эпохі
Андрэй Бембель за працай. Фота: тэлеграм-канал «Сапраўдны БДУКМ» / БДАКФФД
Асоба Андрэя Бембеля — адна з самых значных у гісторыі беларускай скульптуры XX стагоддзя. Ягонае імя непарыўна звязана з фармаваннем нацыянальнай школы скульптуры, якую ён фактычна стварыў пасля вайны.
Больш за 30 гадоў ён прысвяціў выхаванню маладога пакалення ў Беларускім дзяржаўным тэатральна-мастацкім інстытуце (цяпер — Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў), двойчы ўзначальваў Саюз мастакоў БССР, абіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР. Ягоныя манументальныя творы, прасякнутыя героіка-грамадзянскім зместам і ўзнёслай рамантычнасцю, сталі неад’емнай часткай візуальнай памяці Беларусі.
«Працы Андрэя Бембеля — гэта частка нашага культурнага кода», — падкрэсліла падчас адкрыцця першы намеснік дырэктара музея па навуковай, міжнароднай і асветніцкай рабоце Вікторыя Кузьміна.
Шляхамі жыцця і творчасці
Выстава ахоплівае творчы шлях Бембеля з 1940‑х па 1980‑я гады — ад ваенных гадоў да позніх прац. У гэты час Бембель стварыў свае найвядомейшыя творы: гарэльеф «9 Мая 1945 года» на Мануменце Перамогі, статую «Беларусь сацыялістычная» перад павільёнам БССР на ВДНГ, Курган Славы і мемарыял «Брэсцкая крэпасць-герой», а таксама партрэты Янкі Купалы і Адама Міцкевіча.
Скульптура «Слава» працы Бембеля вянчае галоўны будынак музея. Фота: CityDog
Частка экспазіцыі, прысвечаная скульптуры «Слава» і іншым жаночым вобразам у творчасці скульптара. Фота: тэлеграм-канал «Сапраўдны БДУКМ»
Адзін з твораў Андрэя Бембеля таго часу, можна сказаць, заўсёды прысутнічае ў «пастаяннай экспазіцыі» музея. Гэта яго алегарычная скульптура «Слава» — жаночая постаць з вянком у руцэ, які нібыта працягвае наведвальнікаў, вянчае атык галоўнага корпуса Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі.
Мадэль алегарычнай скульптуры «Радзіма-маці» — жанчыны з вянком на галаве, якая трымае сноп, устаноўленай на вежы павільёна Беларусі на ВДНГ у Маскве. Фота: тэлеграм-канал «Сапраўдны БДУКМ»
Прадстаўленыя на выставе скульптуры паходзяць са збору Нацыянальнага мастацкага музея і калекцыі сям’і — унучкі Таццяны Бембель і праўнучкі Веры.
Экспазіцыю дапаўняюць архіўныя дакументы і фотаздымкі з Беларускага дзяржаўнага архіва-музея літаратуры і мастацтва, Беларускага дзяржаўнага архіва кінафотафонадакументаў, а таксама з Літаратурнага музея Петруся Броўкі і архіваў БелТА.
Бюст Янкі Купалы працы Бембеля. Фота: БелТА
Побач з творамі самога Бембеля — партрэты мастакоў, створаныя ягонымі калегамі, жывапісныя, графічныя і скульптурныя работы з фондаў музея і Саюза мастакоў, а таксама захаваныя творы першай жонкі майстра — скульптаркі Вольгі Дзядок.
У экспазіцыйнай прасторы можна пачуць радыёперадачы і паглядзець відэафільмы пра Бембеля з фондаў Нацыянальнай тэлерадыёкампаніі.
Скульптурныя партрэты працы Бембеля. Фота: тэлеграм-канал «Сапраўдны БДУКМ»
Куратарка Анастасія Карнейка тлумачыць, што выставачны праект паказвае не толькі станковыя, «камерныя» творы мастара, але і разгорнуты погляд на яго жыццё і эпоху:
«Андрэй Ануфрыевіч мысліў маштабна. Ён быў скульптарам-манументалістам, які стварыў аб’екты, значныя не толькі для Беларусі, але і для ўсяго Савецкага Саюза».
Настаўнік і заснавальнік нацыянальнай школы
Народны мастак Беларусі Іван Місько, вучань і калега Бембеля, назваў яго «заснавальнікам беларускай школы скульптуры». Менавіта Бембель, паводле яго слоў, стварыў у пасляваенныя гады нацыянальны скульптурны цэх і сваю ўласную педагагічную традыцыю: «Мы ўсе ўдзячныя Андрэю Ануфрыевічу за тое, што ён у цяжкі час стварыў тую школу, якая існуе і цяпер. Кафедра скульптуры Акадэміі мастацтваў — гэта ягоная асабістая заслуга».
Місько прапанаваў увекавечыць імя Бембеля ў гарадской тапаніміцы Мінска, назваўшы адну з вуліц у яго гонар.
Скульптурныя партрэты працы Бембеля. Фота: БелТА
Іншы народны мастак, Уладзімір Слабодчыкаў, згадаў Бембеля як «неардынарную асобу з вялікім адчуваннем гумару» і «крыніцу шматлікіх анекдотаў, якія дагэтуль жывуць у мастацкім асяроддзі». Ён падкрэсліў, што да Бембеля як такой акадэмічнай школы скульптуры ў Беларусі не існавала.
Юбілейная выстава «Андрэй Бембель. Шляхамі эпохі» будзе працаваць выставачным корпусе музея (вул. К. Маркса, 24) да 14 снежня.
Фотаздымкі Андрэя Бембеля. Фота: тэлеграм-канал «Сапраўдны БДУКМ»