3% vs 97%: jak uratavać nacyjanalnuju movu
Tavarystva biełaruskaj movy imia Franciška Skaryny i hramadski ruch «Dzieja» prezientavali šerah rekamiendacyj pa palapšeńni stanu biełaruskaj movy na pres-kanfierencyi 8 vieraśnia.
«U banku pravavoj infarmacyi z prykładna dvuchsot tysiač narmatyŭnych aktaŭ tolki 3,1% biełaruskamoŭnyja. I navat hetyja niešmatlikija akty na biełaruskaj movie majuć techničny charaktar i nievialiki abjom», — adznačyŭ juryst «Dziei» Alaksandr Žuk. Z poŭnym tekstam daśledavańnia možna aznajomicca pa spasyłcy.
Kab vypravić dadzienuju situacyju, paŭhady tamu TBM i «Dzieja» raspačali inicyjatyvu «Pierakładaton», dziakujučy jakoj vałanciorami byŭ pierakładzieny na biełaruskuju movu Hramadzianski kodeks. Aktyvisty nie źbirajucca spyniacca na hetym, a płanujuć pierakłaści anałahičnym čynam Pracoŭny kodeks, a taksama nakiravać rekamiendacyi pa palapšeńni stanu biełaruskaj movy va ŭrad, parłamient i Nacyjanalny centr zakanadaŭstva i pravavych daśledavańniaŭ, z podpisam staršyni TBM Aleha Trusava. Siarod sfarmulavanych rekamiendacyj:
- unieści źmieny ŭ zakon «Ab narmatyŭnych pravavych aktach», u adpaviednaści ź jakimi akt prymajecca na biełaruskaj i ruskaj movach;
- uvieści pasadu ŭpaŭnavažanaha pa abaronie dziaržaŭnych movaŭ;
- unieści źmieny ŭ zakon «Ab abaronie pravoŭ spažyŭcoŭ» i STB 1100-2016, pavodle jakich infarmacyja pavinna davodzicca da spažyŭca adrazu na dźviuch dziaržaŭnych movach;
- dadać źmieny ŭ zakon «Ab rekłamie», pavodle jakich rekłama musić padavacca adnačasova na dźviuch movach, abo ŭvieści normu ab 50% rekłamy kožnaj ź dziaržaŭnych movaŭ.
Deputatka Pałaty pradstaŭnikoŭ i namieśnica staršyni TBM Alena Anisim adznačyła, što prajekt zakona «Ab narmatyŭnych pravavych aktach» padrychtavany na biełaruskaj movie. «Zaraz svaju zadaču ja baču ŭ tym, kab pierakanać deputataŭ, Saviet ministraŭ pryniać hety dakumient adnačasova na dźviuch dziaržaŭnych movach u Pałacie pradstaŭnikoŭ u druhim čytańni», — dadaje Anisim.
Aproč prajekta rekamiendacyj u zakanadaŭčaj śfiery, aktyvisty «Dziei» pradstavili sajt Nabyvaj.by, što ŭjaŭlaje saboj servis biaspłatnaha pierakładu dla biełaruskich i zamiežnych biznes-subjektaŭ. Na dadzienym sajcie pradstaŭniki toj ci inšaj kampanii mohuć pakidać zajaŭki z materyjałami, što chacieli b pierakłaści na biełaruskuju movu (infarmacyja pra kampaniju ci pra peŭny tavar: skład pradukta, instrukcyja karystańnia tavaram i inš.).
Akramia taho, elektronny resurs daje mahčymaść prahledzieć užo isnujučyja prykłady paśpiachovaha vykarystańnia biełaruskaj movy ŭ markietynhu i rekłamie. Siarod ich prysutničajuć jak Velcom, Symbal.by, «Lidskaje piva», tak i, naprykład, Coca-Cola ź niadaŭniaj rekłamnaj kampanijaj z udziełam hurtu Naviband.
«My chočam prasoŭvać hetyja prykłady, a taksama matyvavać inšych hulcoŭ na rynku ŭžyvać biełaruskuju movu ŭ svaim biznesie», — adznačyŭ zasnavalnik «Dziei» Aleś Łahviniec. Palityk taksama dadaŭ, što jon razam z adnadumcami płanuje rassyłać biznesoŭcam listy z prapanovaj skarystacca biaspłatnaj pasłuhaj pierakładu patrebnaj im infarmacyi, a taksama nakiroŭvać listy padziaki tym kampanijam, što ŭžo pačali karystać biełaruskuju movu ŭ kamunikacyi sa spažyŭcom. «My spadziajomsia, što zdolejem atrymać stanoŭčy vodhuk ad upłyvovych hulcoŭ rynku, i nieŭzabavie heta stanie dobrym znakam dla kampanii, što jana jość u katałohu na hetym sajcie».