Kaniec stalinskaje estetyki
"Kadet" Vitala Dudzina
Novaja stužka "Biełaruśfilmu" adychodzić ad NKUSaŭska-pałymianych štampaŭ. Libieralizacyja!
Na ekrany vyjšła novaja stužka “Biełaruśfilma” – “Kadet”. Karcina cikavaja – jak sacyjalnaja źjava, i jak znak źmienaŭ, što nieŭprykmiet nadyšli.
U režysiora Vitala Dudzina, niedaacenienaha našaju krytykaj, – hienijalny niuch na hramadskija zapatrabavańni. Pakazalna – i što jon zdymaje, i jakimi pryjomami karystajecca.
U časy pierabudovy Dudzin pastaviŭ vykryvalnicki film “Pad niebam błakitnym”, na pačatku 90-ych adznačyŭsia zuchavataj trešuchaj “Niačyścik” – z hołymi babami, čortam i pryvidami, časy adradžeńnia znamienavalisia karcinaju pra Łarysu Hienijuš” "Ptuški biez hniozdaŭ", a spažyviecka-łukašenkaŭski bum – dzikim kičam pra “Troch žančynaŭ i mužčynu”.
Zaviazka stužki “Kadet” nahadvaje retrastalinskaje kino, što sa stalovaj naviaźlivaściu vypuskaje Nacyjanalnaja studyja apošnim časam (niezabyŭnyja “Vam zadańnie”, “Radzima albo śmierć”).
Paśla vajny suvoraviec Dzianis Mieška jedzie na adpačynak u Biełaruś – da svajho dziadzi. Ale dziadzia (staršynia sielhasu!) zabity, padazrajuć susieda Miačysłava, jaki chavajecca pa lasam. Kadet vyrašaje znajści voraha i adpomścić…
Ale stalinska-kałanijalny siužet daje zboj. Napačatku suvoraviec admaŭlajecca kuplać fatahrafii Hienieralisimusa. Nadalej, uvohule, vyśviatlajecca, što kadet – zusim nie hałoŭny hieroj, i što jość inšyja ludzi – sa svaimi žarściami i svajoju praŭdaj.
Zrešty, pieršapačatkova, film nazyvaŭsia “Mietyk”, u honar sielanina Miačysłava, jaki paśla partyzanki maryć vyrvacca z kałhasnahu raju (!) – i jakoha rasšukvaje NKUS (!!).
Kadet – saplivy padšyvaniec, jaki ničoha nie razumieje j adurmanieny prapahandaj. A ŭračystyja epizody ź jahonym udziełam (bal, forma) – vyhladajuć ledźvie nie ździekam (chacia režysior hetaha jaŭna nie płanavaŭ).
U filmie jość jak i dobryja sceny,tak i sceny drennyja; hieroi, to žyvyja i ŭpartyja (jak niepadobna na siońniašni “Biełaruśfilm”!) – to prosta prahavorvajuć tekst i nie viedajuć, što rabić. Chacia hutarka biełaruskich viaskoŭcaŭ – z abaviazkovym MCHATaŭskim pranonsam (nu, nie dajecca studyi mova, nat jak rysa vobrazu!), ale ŭsie aktory, źniatyja ŭ karcinie – biełaruskija.
"Zapomni, kadet! - kaža buntoŭny sielanin, - abaraniać Radzimu i stralać u susieda, jaki dumaje inakš - heta roznyja rečy."
Stalinskaja estetyka, što panavała apošnija hady ŭ Biełarusi, stamiłasia – i raspadajecca.