U Ofisie Cichanoŭskaj pracuje vykładčyk z Danii. Jon raskazaŭ, čamu kinuŭ kamfortnaje žyćcio i zaniaŭsia biełaruskaj spravaj

Karym Piedersan — adziny zamiežnik u Ofisie Cichanoŭskaj — kiraŭnik adździeła mižnarodnych kamunikacyj. Hramadzianin Danii, jon naradziŭsia ŭ Šviejcaryi, u siamji datčanki i indusa piersidskaha pachodžańnia. Karym viedaje niekalki movaŭ: anhlijskuju, niamieckuju, dackuju, vučyŭ taksama biełaruskuju, ruskuju, francuzskuju i litoŭskuju. 

Fota tut i dalej: Ofis Cichanoŭskaj

Choć u jaho niama biełaruskich karanioŭ, Karym pryśviaciŭ apošnija čatyry hady pracy ŭ padtrymku biełaruskaj demakratyi. Jon raskazaŭ «Našaj Nivie», jak adroksia dobraha zarobka ŭ Danii dziela pracy ŭ Ofisie i čamu maryć pra siamju ź biełaruskaj.

«Heta było čystaje zachapleńnie»

Karymu 46 hadoŭ, pa adukacyi jon žurnalist, da 2013 hoda pisaŭ vyklučna pra IT i technałohii. Upieršyniu jon pryjechaŭ u Biełaruś 20 hadoŭ tamu — jaho zaprasiła adna ź minskich IT-kampanij. 

«Ja byŭ davoli małady, mnie było 25. Mała što viedaŭ pra krainu. I taksama mała što viedaŭ pra jaje palityku ŭ toj čas, byŭ całkam zasiarodžany na IT i biznesie. Jany zaprasili mianie i druhi raz — moža, praź piać hadoŭ. Ja padavaŭ zajavu na žurnalisckuju vizu. I mnie było vielmi ciažka trapić u krainu. U aeraporcie sutyknuŭsia z prablemami, chacia pra palityku nikoli nie pisaŭ. Zrazumieŭ, što situacyja ŭ krainie śpiecyfičnaja», — raskazvaje jon.

Z 2013 hoda Karym vykładaŭ u dackaj škole dla darosłych palityčny aktyvizm, demakratyju i technałohii. Jaho natchniała praca z moładździu. 

U 2020 hodzie Karym pilna sačyŭ za pratestami ŭ Biełarusi, jakija jaho mocna ŭrazili. Kab padtrymlivać biełarusaŭ, mužčyna dałučyŭsia da tavarystva «Tałaka» ŭ Danii, dzie chutka staŭ namieśnikam staršyni. Razam jany raspracavali sieryju varkšopaŭ dla dackich studentaŭ, pryśviečanych Biełarusi i padtrymcy palitviaźniaŭ.

Fota: Jette Juel Schrum

«U «Tałace» vielmi mała datčan, pieravažna biełarusy, jakija pryjechali daŭno i majuć siemji ź miascovymi. Ja, napeŭna, byŭ adzinym, chto naohuł nie mieŭ nijakich suviaziaŭ ź Biełaruśsiu — ni siamiejnych, ni siabroŭskich. Heta było čystaje zachapleńnie i žadańnie zmahacca za dobruju spravu», — kaža jon.

Uvohule palitykaj Karym zacikaviŭsia ŭ 2019 hodzie, kali pajechaŭ u Hankonh — u toj čas tam jakraz pačalisia pratesty. 

«Na piku pratestaŭ na vulicach było dva miljony čałaviek z šaścimiljonnaha nasielnictva — ludzi patrabavali svabody, nie chacieli być častkaj Kitaja, — kaža jon. — Heta taksama vielmi mianie ŭraziła. Tamu, napeŭna, heta žadańnie — rabić niešta važnaje — było ŭva mnie zaŭsiody. Ale ja nie viedaŭ, jak dakładna mahu ŭ hetym udzielničać. Ja šmat padarožničaŭ, u tym liku pa Afrycy, ale najbolš — pa Azii. I heta adkryła mnie vočy na niaroŭnaść i niespraviadlivaść, jakaja isnuje ŭ śviecie».

«Ja navat nie ŭpeŭnieny, ci daciahvaje moj zarobak da minimalnaha ŭ Danii»

​​U 2021 hodzie Karym vyrašyŭ rabić jašče bolš dla Biełarusi i pajechaŭ u Vilniu vałancioryć u Ofis Śviatłany Cichanoŭskaj. Jon padumaŭ, što heta — šaniec, jaki byvaje raz u žyćci.

«U mianie tut nie było siamji, jakaja b mianie trymała, jak i niama ciapier. Tamu ja vyrašyŭ pierajechać u Litvu i dałučycca da Ofisa jak vałancior. Ja žyŭ na svaje źbieražeńni, zvolniŭsia z škoły. Darečy, studenty padtrymali majo rašeńnie pajści pracavać u Ofis. U 2022 hodzie, kali pačałasia poŭnamaštabnaja vajna va Ukrainie, ja razvažaŭ: moža, mnie varta pajechać va Ukrainu i dapamahać tam, a nie Biełarusi?

Ale ja pryjšoŭ da vysnovy, što dapamoha demakratyčnaj Biełarusi — heta taksama dapamoha Ukrainie. I ja pierakanaŭ siabie, što heta — pravilny šlach. Heta lepšy sposab, jakim ja mahu dapamahčy. Bo, skažam, na froncie ja, napeŭna, nie byŭ by karysnym».

Z časam źbieražeńni Karyma skončylisia, i jon bolš nie moh praciahvać być vałancioram. Tady jamu prapanavali pasadu ŭ Ofisie ź nievialikim zarobkam.

«Ja navat nie ŭpeŭnieny, ci daciahvaje jon da minimalnaha zarobku ŭ Danii. Dumaju, što nie. Žyvu ŭ siabroŭ. Raniej arandavaŭ dom, ale vyjechaŭ ź jaho, pradaŭ rečy. Starajusia skaračać vydatki ŭsiudy, dzie mahu. Ja nie maju adpačynku — ale i času na jaho taksama asabliva niama. Žyvu vielmi prosta i starajusia adaptavacca. Ale, viadoma, heta baraćba. I heta samaachviarnaść».

Kali Karym pačynaŭ pracu na biełaruskuju spravu, u jaho była nadzieja, što pieramoha ŭ Biełarusi pryjdzie chutka. Jon zusim nie čakaŭ, što heta zaciahniecca na hady — jak i šmat chto ź biełarusaŭ.

«Tamu mnie daviałosia pierabudavać svajo žyćcio, kab praciahvać. U mianie niama siamji. Ja nie adkazvaju ni za kaho, akramia siabie. Tamu mahu sprabavać adaptavać svajo žyćcio. Ale, viadoma, dla hetaha patrebna vialikaja matyvacyja i viera ŭ toje, što ty robiš.

Mnie niadaŭna prapanoŭvali pracu tut, u Danii. Ale kožny raz u Ofisie kažuć: «Ty patrebny nam». Nie mahu ich padvieści. I havorka tut nie tolki pra Ofis. Ja ž dałučyŭsia nie dziela samoha Ofisa, a dziela situacyi — asabliva dziela palitviaźniaŭ».

«Usio jašče spadziajusia kaliści mieć siamju, nie chaču być adzin usio žyćcio»

U doŭhaterminovaj pierśpiektyvie Karym chacieŭ by viarnucca da vykładańnia ŭ škole ŭ Danii. Ale taksama maryć adkryć anałahičnuju dackaj navučalnuju ŭstanovu ŭ volnaj Biełarusi.

«Zaprasić tudy maładych ludziej i vučyć ich demakratyi. Bo mienavita tak 150 hadoŭ tamu ŭ Danii my i pabudavali svaju demakratyju — praz takija škoły dla prostych ludziej».

Pahladzieŭšy na siemji pamiž datčanami i biełarusami ŭ «Tałace», Karym taksama staŭ maryć zavieści adnosiny ź biełaruskaj.

«Ale ja nie ŭličyŭ, što budu pracavać uvieś čas. U mianie zusim niama sacyjalnaha žyćcia. Nie chadžu nikudy, nie sustrakaju ludziej pa-za pracaj. Ale ŭsio jašče spadziajusia kaliści mieć siamju, nie chaču być adzin usio žyćcio. Pry hetym praca nie vielmi spryjaje siamiejnamu žyćciu, bo ty pastajanna zaniaty, a siamja — heta ž pra toje, kab mieć čas adno dla adnaho.

Ale, moža, biełaruski lepš heta zrazumiejuć. Moža, jany skažuć: «Dobra, kali ty ŭ pracy z hałavoju, bo heta važna». Heta maja nadzieja».

«Heta źviazana z asabistaj historyjaj Cichanoŭskaj»

Pacikavilisia ŭ Karyma, jak jamu pracujecca ź biełarusami i asabista sa Śviatłanaj Cichanoŭskaj.

«Zrazumieła, što jość moŭny barjer. Heta było pieršym, što ja zaŭvažyŭ. Nie ŭsie razmaŭlajuć pa-anhlijsku na adnolkavym uzroŭni — heta peŭnaje abmiežavańnie. I kultura ŭ mnohim inšaja. Tamu mnie davodzicca adaptavacca. Kali tolki pryjechaŭ, zusim nikoha nie viedaŭ u Litvie, ale ludzi prajavili kłopat i dapamahli mnie adčuć siabie jak doma.

Što tyčycca Śviatłany, to ŭpieršyniu sustreŭsia ź joj u śniežni 2021-ha. Byŭ prosta ŭ šoku — adčuvaŭ siabie byccam pierad znakamitaściu. Mianie vielmi pryciahnuła jaje historyja: jak jana pakinuła krainu ź dziećmi, jak jaje muž trapiŭ u turmu. Bo adna reč — heta palityčnaja situacyja, ale toje, što sapraŭdy kranaje, — heta asabistyja historyi. I dla mianie dapamoha Ofisu była šmat u čym źviazanaja mienavita ź jaje asabistaj historyjaj.

U toj pieršy čas my nie vielmi šmat razmaŭlali. Ale ź ciaham hadoŭ źjaviłasia bolš znosin. I ciapier jana dla mianie — zvyčajny čałaviek, nie zorka i nie niedasiažnaja fihura.

Ja adčuvaju hłybokuju pavahu i zachapleńnie jaje vybaram».

U 2023 hodzie Karym staŭ stypiendyjatam prahramy Obama Leaders, kudy padaŭ zajaŭku, zasnavanuju na pracy, jakuju jon viadzie dla Biełarusi. Heta stypiendyjalnaja inicyjatyva Fondu byłoha prezidenta ZŠA Baraka Abamy, jakaja nakiravanaja na raźvićcio patencyjału maładych lidaraŭ, što zajmajucca hramadskaj, palityčnaj abo sacyjalnaj dziejnaściu ŭ svaich rehijonach.

«Kali arhanizoŭvaŭ sustreču Śviatłany Cichanoŭskaj z byłym prezidentam ZŠA Barakam Abamam u Danii, to tady ščylna paznajomiŭsia ź jaho kamandaj i sa stypiendyjatami hetaj prahramy. Vyrašyŭ padać zajaŭku, u jakoj napisaŭ pra toje, jak ja admoviŭsia ad zvykłaha, biaśpiečnaha žyćcia, kab zaniacca spravaj, jakaja nie zusim zvyčajnaja», — raskazvaje jon.

«Časam zdajecca, što my robim historyju, što zajmajemsia niečym niejmavierna važnym — kali Cichanoŭskaja padarožničaje, vystupaje ŭ parłamientach, i ja mahu być častkaj hetaha. I mienavita heta trymaje mianie — pakul

ja adčuvaju, što maja praca niedaremnaja. Ja — častka čahości važnaha. Heta dało majmu žyćciu sens i metu, jakich mnie nie chapała».

{DONATE_PAYPAL}

Kamientary da artykuła