«A kali ŭ sažałku trapić snarad?» Miascovyja aktyvisty raskazali, jak viaduć zmahańnie suprać fiekalnaj sažałki pad Žodzinam

Hetaj viasnoj pad Žodzina razharnuli maštabnuju budoŭlu: uzvodziać vialikuju sažałku-nazapašvalnik na 13 hiektaraŭ, kudy ź Minska niekalki dziasiatkaŭ hruzavikoŭ buduć štodnia zvozić adkidy z ačyščalnaj stancyi. Žychary horada i navakolnych viosak takomu «pachučamu» susiedu nie radyja i navat zapuścili svojeasablivy fłešmob u tyktoku. Miascovyja aktyvisty śćviardžajuć, što raboty pravodziać supraćzakonna i źjaŭleńnie takoj sažałki moža pryvieści da ekałahičnaj prablemy. Žurnalisty «Anłajniera» na svaje vočy ŭbačyli, što ź siabie ŭjaŭlaje budučy nazapašvalnik, i pačuli, čaho miascovyja žychary aścierahajucca bolš za ŭsio. 

«Nasielnictva ahraharadka raście, ale z-za sažałki-nazapašvalnika niekatoryja hatovyja vyjechać»

Prablema z sažałkami-nazapašvalnikami dla 2-miljonnaj stalicy nie novaja. Na praciahu 40 hadoŭ ich budavali za MKAD, pobač ź vioskaj Siniła, staranna napaŭniajučy kanalizacyjnymi adkidami Minskaj ačyščalnaj stancyi. Pach ad ich idzie śpiecyfičny.

I kali ŭ 2018-m pačali kapać čarhovuju sažałku, ludzi vykazali niezadavolenaść. Novaje fiekalnaje voziera ŭ vyniku ŭsio ž zapuścili, ale voś dla čarhovaha nazapašvalnika pačali padbirać inšuju łakacyju.

Sažałku №19 źbiralisia pabudavać u Puchavickim rajonie, zatym — kala vioski Krasnaje pad Maładziečnam, adnak miascovyja žychary čakana vystupili suprać. Tady vybar upaŭ na akružany lesam piasčany karjer pad Žodzinam — pobač z ahraharadkom Budahava.

U Budahava žurnalisty pryjechali budnym viečaram. Vułački na ŭskrainie ahraharadka zabudavanyja sučasnaha vyhladu damami, pry darozie pryparkavanaja Tesla.

U adnym z prajezdaŭ pryvatnaha siektara ŭžo čakali Pavieł, Dźmitryj i Andrej. Usie troje žyvuć tut i ŭvachodziać u inicyjatyŭnuju hrupu, sfarmavanuju pa prapanovie staršyni Smalavickaha rajvykankama Mikałaja Paramonava. U śpiecyjalna stvoranym telehram-kanale jany infarmujuć usich nieabyjakavych pra budoŭlu i pracu kamandy.

Andrej, Dźmitryj i Pavieł

«U Budahavie aktyŭna kuplajuć damy žodzincy, da nas pierajazdžajuć žyć ź Minska. Kaliści ŭ kłasach našaj škoły było pa 25 čałaviek. Potym, praŭda, kolkaść vučniaŭ rezka stała padać, adnak u apošni čas ich znoŭ stała bolš. Nasielnictva raście. Ale paśla taho jak stała viadoma pra budaŭnictva nazapašvalnika, niekatoryja skazali, što hatovyja z Budahava vyjechać», — raskazvaje Dźmitryj.

Pra budaŭnictva sažałki-nazapašvalnika miascovyja žychary vypadkova daviedalisia ŭ siaredzinie krasavika. Spačatku padumali, što na miescy karjera na palihonie, dzie zdabyvali piasok, vajskoŭcy kapajuć pažarnuju sažałku. Ale ŭsio akazałasia inakš.

«Kali my pryjechali, budaŭniki doŭha ničoha nie chacieli raskazvać. Ale paśla nastojlivych prośbaŭ usio ž adniekul dastali i pakazali pašpart abjekta, i tut adrazu stali zrazumiełyja maštaby taho, što adbyvajecca», — dadaje Dźmitryj.

«Nas pastavili pierad faktam»

«U adkrytych krynicach infarmacyja pra budaŭnictva sažałki pobač z Budahavam adsutničała. Kali pad Maładziečna i ŭ Puchavickim rajonie praviali hramadskaje abmierkavańnie na stadyi prajekta, to ŭ nas jaho nie było. Skazali, što abmierkavańnie nie pravodzili na padstavie zakona ab abaronie infarmacyi. Nas, nie papiaredziŭšy, prosta pastavili pierad faktam. Choć, na našu dumku, hramadskaści pavinny byli paviedamić. Infarmacyja pra sažałku nie źjaŭlajecca sakretnaj, my bačyli adpaviedny dakumient», — kaža Pavieł.

Za karotki čas miascovyja aktyvisty sabrali niekalki tysiač podpisaŭ suprać kanalizacyjnaha adstojnika, adpravili ich u administracyju Łukašenki, byŭ rezanans u internecie, a ŭžo praz tydzień u miascovym domie kultury dla žycharoŭ Budahava i viosak Zamłyńnie i Vostraŭ arhanizavali sustreču z pradstaŭnikami ŭłady, Minpryrody, Minskvodakanała, budaŭničych arhanizacyj i epidemijołahami.

«Što tak usich zaniepakoiła? Litaralna za niekalki kiłamietraŭ ad nas moža źjavicca hihanckaja hnojnaja jama. Znajomy jeździŭ u Siniłu i zajaviŭ: «Tam pavietra śviežaha niama», — tłumačać surazmoŭcy.

Miarkujučy pa aŭdyjozapisie z sustrečy (jość u rasparadžeńni redakcyi «Anłajniera»), adkazy na mnohija pytańni miascovych žycharoŭ nie zadavolili.

Pry hetym było ahučana: budučaja sažałka prajšła ŭsie ekśpiertyzy, jana budzie hiermietyčnaja i raźmieščanaja na biaśpiečnaj adlehłaści ad nasielenych punktaŭ (da najbližejšaj vioski Vostraŭ — minimum 1,5 kiłamietra), a ŭ ciopłuju paru hoda niepryjemny pach płanujuć likvidavać z dapamohaj śpiecyjalnaha reahienta. Napaŭniać sažałku źbirajucca prykładna na praciahu šaści hadoŭ, paśla, chutčej za ŭsio, jana budzie zakansiervavanaja.

U kancy sustrečy prysutnyja pasprabavali daviedacca, ci mahčymaje prypynieńnie rabot pa arhanizacyi nazapašvalnika. Dyrektar «Hardarbuda» Siarhiej Panieŭ daŭ zrazumieć, što pryčyn dla zamarožvańnia budaŭnictva niama.

«Padčas razmovy ludziej sprabavali pierakanać, što padstavy dla strachu niama — heta nie pieršaja takaja budoŭla. Skazali, što prajekt prajšoŭ ekśpiertyzy, ale dakumientalnych paćviardžeńniaŭ hetych słoŭ my tak i nie ŭbačyli», — śćviardžaje Pavieł.

Nieŭzabavie sustreču ŭ bolš vuzkim farmacie — tolki ź inicyjatyŭnaj hrupaj — arhanizavali ŭ Žodzinie (kopija pratakołu majecca ŭ rasparadžeńni redakcyi «Anłajniera»). Adnak i na joj, pa słovach aktyvistaŭ, dakumienty pa budaŭnictvie nie dali.

A što dumajuć ekołahi i epidemijołahi?

Načalnik adździeła Dziaržaŭnaj ekałahičnaj ekśpiertyzy Minpryrody Vasil Kavalenka raskazaŭ žurnalistam, što karjer prajšoŭ pravierku.

«Padčas ekśpiertyzy acency padlahali pytańni achovy vodnych resursaŭ. Ustanoŭlena, što hety abjekt znachodzicca za miežami pryrodnych terytoryj pad asablivaj achovaj, za miežami vodaachoŭnych i prybiarežnych pałos, dla jakich ustanaŭlivajucca strohija normy abmiežavańnia pa budaŭnictvie. Jon nie traplaje ŭ hetyja miežy», — pryvodzić słovy Vasila Kavalenki telekanał STB.

U hałoŭnaha sanitarnaha doktara Minskaj vobłaści Alaksandra Tarasienki da budoŭli taksama niama pytańniaŭ:

«Razhladałasia mahčymaje ŭździejańnie na padziemnyja vody i krynicy. Tut my adrazu možam skazać, što nijakich ryzyk niama. Nu, a što tyčycca vyłučeńnia chimičnych złučeńniaŭ, to, pa raźlikach, budzie značna mienš vyłučeńniaŭ hranična dapuščalnych kancentracyj, čym heta ŭstanoŭlena 37-j pastanovaj Savieta Ministraŭ ad 2021 hoda».

Z Budahava da ŭskrainy Žodzina ŭsiaho niekalki kiłamietraŭ. Z ahraharadka vydatna prahladajecca truba miascovaj CEC

Z pašyranym kamientarom Alaksandr Tarasienka vystupiŭ u intervju vydańniu Mlyn.by:

«Sanitarna-achoŭnaja zona — na adlehłaści 1000 mietraŭ. Najbližejšy nasieleny punkt — vioska Vostraŭ, za 1650 mietraŭ. Astatnija — značna dalej. Acanili ryzyku pa vykidach takich rečyvaŭ, jak amijak, sieravadarod i mietan, — jany nie pieravyšajuć hranična dapuščalnuju kancentracyju, ustanoŭlenuju narmatyvami, i značna nižejšyja za takija. Praviali acenku ad uździejańnia transpartu, jaki budzie pracavać na abjekcie: vykidy siery, vuhlarodu, azotaksidu, ćviordych čaścinak i šumu. Škodnaha ŭździejańnia nie budzie.

Zony sanitarnaj achovy — pitnoje vodazabieśpiačeńnie ŭ tym liku 2 i 3 pajasoŭ vodnych krynic — u ramkach hetaha abjekta nie znachodziacca. Paśla ŭvodu ŭ ekspłuatacyju budzie pravodzicca kantrol — kab paćvierdzić raźlikovyja danyja epidemijołahaŭ. Nie mienš za 50 razoŭ pa kožnym pakazčyku ŭ roznyja pieryjady hoda».

«A kali ŭ sažałku trapić snarad?»

Aktyvisty kažuć, što arhumienty śpikieraŭ ich nie pierakanali. Hałoŭnaja pryčyna — raźmieščany pobač palihon Vajskovaj akademii «Biełaja łuža».

Andrej kładzie pierad žurnalistami kartu, apublikavanuju ŭ 20-j pastanovie Saŭmina «Ab zabieśpiačeńni dziejnaści palihonaŭ i vajskovych strelbiščaŭ US RB», i robić na joj paznaki ałoŭkam.

Palihon «Biełaja łuža». Na cyvilnych kartach karjer namalavany ŭ vyhladzie apiendyksa. Na druhoj sustrečy členam inicyjatyŭnaj hrupy paviedamili, što hety ŭčastak pieradadzieny Smalavickamu lashasu, a materyjały pa advodzie aformiać paśla zaviaršeńnia budaŭnictva

Zaretušavanaja častka — heta strelbišča, aranžavym koleram paznačanyja ramki biaśpiečnaj zony, u miežach jakoj padčas vučeńniaŭ zabaroniena znachodzicca pabočnym asobam. Jak bačna, na karcie kružkom abviedzieny karjer, dzie ciapier budujuć nazapašvalnik.

Surazmoŭcy pierakananyja, što padčas manieŭraŭ sažałka budzie znachodzicca ŭ zonie dasiažnaści snaradaŭ. Pa słovach Andreja, da strelbišča ŭsiaho 6 kiłamietraŭ.

«My nie ŭpeŭnienyja ŭ biaśpiecy hetaha zbudavańnia. Pa-pieršaje, kali tudy trapić snarad, jon moža prabić achoŭnuju plonku i zdarycca ekałahičnaja katastrofa: źmieściva chłynie ŭ hruntavyja vody», — miarkuje Dźmitryj. 

— Akramia taho, my ŭdakładnili, ci budzie ŭ sažałki svoj pastajanny piersanał. Nam skazali: «Tak». I tut uźnikaje pytańnie: a jak tam mohuć znachodzicca ludzi, kali paralelna buduć prachodzić vučeńni? Heta ž jak minimum niebiaśpiečna, — ličyć Andrej.

— A ŭ bok viosak zalatali snarady padčas vučeńniaŭ? — udakładniajecca ŭ surazmoŭcaŭ.

— Tak. Zadakumientavana padzieńnie snarada ŭ vioscy Rasošnaje — babuli niekalki hadoŭ tamu płot pavaliła.

«Starajemsia dastukacca da samych viarchoŭ»

Paśla taho žurnalisty vypravilisia da sažałki.

Śviežy asfalt za vioskaj Vostraŭ źmianiajecca zvyčajnaj hraviejkaj, jakuju dziela biaśpieki padčas vučeńniaŭ pierakopvajuć i zasypajuć piaskom vajskoŭcy — kab hrybniki nie prajazdžali.

Husty les, miarkujučy pa ŭsim, pavinien stać naturalnaj aharodžaj i pieraškodzić vietru raznosić pa akruzie pach ad nazapašvalnika. Prynamsi, mienavita tak zadumvałasia pierad budoŭlaj pad Maładziečnam. Ale tut les praredžany, z prałysinami, i pa darozie niaredka sustrakajucca vysiečki z sosnami, jakija tyrčać samotna.

Praz paru chvilin udalečyni robiacca bačnyja bytoŭki i budaŭničaja technika.

Budaŭnictva ŭ samym razhary: buldoziery raŭniajuć piasok, ekskavatary kapajuć ziamlu, a rabočyja raskładajuć bientamat — hidraizalacyjny materyjał, jaki pavinien budzie abaranić hlebu ad traplańnia nitrataŭ.

Žurnalisty nie zaŭvažyli, kab budaŭničaja placoŭka była abharodžanaja stužkaj abo płotam. Pašpart abjekta ŭdałosia znajści nie adrazu. Adnak jon jość. Miarkujučy pa tabličcy, zakazčykam rabot źjaŭlajecca HP «Hardarbud», jany pavinny być zavieršanyja ŭ listapadzie hetaha hoda.

— Praca tut kipić. Vy spadziajeciesia, što budoŭlu ŭdasca zatarmazić? — na zvarotnym šlachu pytajucca ŭ miascovych aktyvistaŭ.

— Tak. Ale ja razumieju: kali b my pačali źbirać infarmacyju niekalki miesiacaŭ tamu, šancaŭ było b našmat bolš, — ličyć Pavieł. — A ciapier užo ŭkładzienyja biudžetnyja hrošy… Adnak my ŭsio adno starajemsia. Kali jość zakon, jaki zabaraniaje vieści dziejnaść u padobnym miescy, jaho treba vykonvać. My na heta robim upor u svajoj arhumientacyi.

Na naš pohlad, niekatoryja normy 20-j pastanovy «Ab zabieśpiačeńni dziejnaści palihonaŭ i vajskovych strelbiščaŭ US RB», jakaja zabaraniaje budaŭnictva hramadzianskich abjektaŭ na palihonie, parušanyja.

— Vykažam zdahadku, što budoŭlu nie spyniać. Što budziecie rabić dalej?

— My pastaralisia dastukacca da samych viarchoŭ: adpravili listy ŭ administracyju prezidenta, Radu biaśpieki, Hienprakuraturu, Ministerstva abarony… My robim usio, što ad nas zaležyć. Nu, a kali budoŭlu nie spyniać, zdajecca, my ŭžo ničoha nie zrobim. U kožnym vypadku my hatovyja zmahacca vyklučna ŭ ramkach zakanadaŭstva.

Tym časam miascovyja žychary zapuścili ŭ tyktoku fłešmob i ŭ rolikach vykazvajucca suprać budaŭnictva. Vierać, što rašeńnie ab budaŭnictvie možna adkacić nazad.

Kamientary da artykuła