Babrujčanin pastaviŭ soniečnuju batareju ŭ siabie doma — «uletku za śviatło płaciŭ 10 rubloŭ»
Žychar Babrujska Juryj Savieluk padzialiŭsia svaim dośviedam vykarystańnia adnaŭlalnych krynic enierhii ŭ chatnich umovach — paŭtara hoda tamu jon pastaviŭ čatyry soniečnyja paneli na bałkonie svajoj kvatery. Skarystacca asabistaj elektrastancyjaj možna navat na vyjeździe.
Juryj Savieluk ustanaviŭ damašniuju elektrastancyju na soniečnych batarejach. Usie fota: «Kamiercyjny kurjer»
Babrujčanin Jury Savieluk na svaim bałkonie ŭstalavaŭ čatyry soniečnyja paneli. Jak uźnikła ideja asabistaj elektrastancyi, ci lohka jaje ŭtrymlivać, a hałoŭnaje: ci jość vyhada, jon raskazaŭ vydańniu «Kamiercyjny kurjer».
Z technikaj Jury na «ty» jašče sa školnych hadoŭ. Luboŭ da elektroniki i radyjospravy pryščapiŭ nastaŭnik fiziki Michaił Fiedasiejevič.
— Prosta na ŭrokach piedahoh ramantavaŭ stary lampavy televizar i raspaviadaŭ pra jaho. Za što adkazvaje toj ci inšy vuzieł. Ja słuchaŭ i razumieŭ: jość u hetym niejkaja mahija. Chaciełasia jaje spaścihnuć.
Naradziŭsia i vyras Jury va Ukrainie. U kancy 80‑ch skončyŭ Kijeŭski technałahičny instytut pa śpiecyjalnaści «inžynier-technołah skury i miecha».
U Babrujsk pryjechaŭ na zaprašeńnie Michaiła Ivanaviča Kunca — lehiendarnaha dyrektara harbarnaha kambinata. Z taho času nie mianiaŭ miesca pracy. Ciapier Jury Savieluk — hałoŭny technołah pradpryjemstva.
Padarožžy, rybałka i adpačynak na pryrodzie — jašče adno zachapleńnie babrujčanina. Z pajezdak na aŭtamabili ŭsio i pačałosia.
— Uletku z žonkaj pa dva tydni ŭ lesie abo na bierazie raki pravodzim. I kab adpačynak byŭ kamfortnym, biarom z saboj mini-chaładzilnik, śviatłodyjodny lichtar, hadžety. Pry takoj nahruzcy aŭtamabilnaha akumulatara nadoŭha nie chopić, tamu vyrašyŭ nabyć aŭtanomnuju krynicu enierhii. Na markietpłejsie zamoviŭ dźvie soniečnyja paneli i kantroler. Lityj-fierum-palimierny akumulatar, jaki prymaje enierhiju, sabraŭ sam. Vyjšła pachodnaja elektrastancyja, sabrać-razabrać — sprava niekalkich chvilin, — raspaviadaje Jury.
Ale leta zakančvajecca, a technika, upeŭnieny, surazmoŭca, pavinna pracavać kruhły hod. Tamu zamiest haraža i čakańnia nastupnaha siezonu soniečnyja paneli adpravilisia na bałkon pracavać pavodle pryznačeńnia. Da dvuch «lusterkaŭ» krychu paźniej Jury dakupiŭ jašče dva. Pa 100 vat kožnaje. Jak sam pryznajecca, chutčej, z estetyčnych mierkavańniaŭ — kab całkam zakryć bok bałkona.
— Pry nieabchodnaści paneli lohka demantujucca i pieravoziacca, — zaŭvažaje surazmoŭca.
Astatnija kampanienty dla chatniaj elektrastancyi dakuplalisia ŭžo ŭ pracesie — bolš pradukcyjny kantroler, inviertar, akumulatar.
Schiematyčna sistema vyhladaje tak: pryniataja ad sonca elektraenierhija, 42 volta, prychodzić na kantroler, schavany ŭ šafie kiravańnia. Tam panižajecca da 14 i adpraŭlajecca na zaradku akumulatara.
Ad jaho padajecca na inviertar, dzie pavialičvajecca da zvykłych 220‑ci i pastupaje spažyŭcu. Spažyviec pakul adzin — kuchonny dvuchkamierny chaładzilnik.
— Akumulatar nieabchodny, kab zachoŭvać pryniatuju enierhiju, — pryśviačaje ŭ fiziku pracesu Juryj Savieluk, — sonca ž śviecić u peŭny adrezak času, a chaładzilnik pavinien pracavać bieśpierabojna.
U červieni — žniŭni tak i atrymlivajecca. «Lišniuju» enierhiju zabiraje akumulatar, a paśla addaje ŭ ciomny čas sutak. A z ulikam taho, što chaładzilnik u kvatery pracuje «24/7», źjaŭlajučysia asnoŭnym spažyŭcom elektraenierhii, udajecca niadrenna zekanomić.
— Uletku za śviatło płaciŭ 10 rubloŭ. Ciapier, viadoma, bolš. Ale čaho čakać ad listapada, kali i sonca nizka, i jasnyja dni možna paličyć na palcach? — uśmichajecca surazmoŭca.
Ale i ŭ «biełaruskuju palarnuju noč» udajecca złavić enierhiju. 30 pracentaŭ času ŭ listapadzie batarei hienierujuć tok, u śniežni, viadoma, nie bolš za 20. Ale heta, pryznajecca Juryj, samy minimum. Dalej «sonca — na leta, zima — na maroz».
Niezaležna, jość sonca na niebie ci nie, chaładzilnik zaŭsiody padsiłkavany. Kali brakuje pryrodnaj enierhii, aŭtamatyka sama pieramykaje spažyŭca na chatniuju sietku i navat dazvalaje dapampavać akumulatar. Kantralavać zarad i pieramykacca pamiž krynicami toku možna dystancyjna — dziakujučy mabilnamu z prahramaj.
Za paŭtara hoda technika ni razu nie padviała. U pracy, kaža Jury, nie kapryznaja, a ŭsio absłuhoŭvańnie zvodzicca da ačystki panelaŭ śpiecyjalnym myjnym rastvoram. Čym čyściejšaja pavierchnia — tym bolš enierhii.
Navat prykładny termin akupnaści damašniaj elektrastancyi Juryj nie padličvaŭ. Za hetyja paŭtara hoda tolki ŭ abstalavańnie ŭkłaŭ kala 2000 rubloŭ.
Kaža, mety jak maha chutčej «adbić» vydatki niama. Paneli staviŭ nie dziela ekanomii, a, jak ciapier modna kazać, dla dyviersifikacyi krynic elektraenierhii.
Tym nie mienš, u płanach — ustanoŭka jašče dvuch soniečnych panelaŭ — na bakavuju ścianu bałkona. Jana jakraz «hladzić» na samy poŭdzień. A tamaka sonca zaŭsiody bolš. Navat u biełaruskuju palarnuju noč.