Вельмі шкада, што наша Ніва займаецца распаўсюджаньнем гігінізму.
Белоруссию и Литву не забаранялі, што беларусы частка трыадзінства? А як жа северо-западный, юго-западный край, Западная Россия? Якое дачыненне мае гэта да канцэпцыі трыадзінства? А Новороссия і іншыя России? А гэта? https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F. Желтороссия!
Расійскі імпэратар называў сябе "Царь Польскій", хаця ў дачыненьні да губэрняў Царства Польскага пачаліся такія ж абмежаваньні, уся такая ж гісторыя: "Прывісьленскі край", і г.д. што супала з русіфікацыяй Польшчы.
До 1860-х годов в законодательстве чаще использовалось название «Царство Польское», редко — «Польша». В 1860-х годах эти названия стали заменяться словосочетанием «губернии Царства Польского». После подавления Польского восстания 1863—1864 процесс унификации Королевства Польского в составе Российской империи стал особенно интенсивным[2]. 5 марта 1870 года повелением Александра II было предчертано именовать российскую Польшу «губерниями Царства Польского», однако в ряде статей Свода законов Российской империи наименование «Царство Польское» сохранилось. С 1887 года наиболее применяемыми становятся словосочетания «губернии Привислинского края», «Привислинские губернии» и «Привислинский край» (по главной польской реке Висле), а в январе 1897 года Николай II отдал распоряжение, которым употребление названий «Царство Польское» и «губернии Царства Польского» было ограничено случаями крайней необходимости, хотя из Свода законов эти названия так и не были удалены[3].
І афіцыйныя ўказаньні наконт неназываньня Польшчы Польшчай таксама не супярэчаць кніжкам пра Польшчу, што выдавалі.
А божа
02.08.2025
М, а пры чым тут Польшча самага канца 19 стагоддзя, якую імперыя лічыла сваім антаганістам, да Беларусі, якую імперыя лічыла спрадвечна сваёй тэрыторыяй? Вось як раз ніякага падобнага распараджэння, што "употребление названий было ограничено случаями крайней необходимости", у дачыненні Літвы і Беларусі не было ніколі.
Mickiewicz
02.08.2025
М, гігінізмам займаюцца тыя, якія падтрымліваюць трыадзіную канцэпцыю, у тым ліку яе назвы.
м
02.08.2025
А божа, мы гледзімо на выразы ці на практычны вынік? Панятак Белоруссия быў практычна выведзены з ужытку. Ну, захаваўшы этнаграфічную нішу... Ну а кангрэсовую Польшчу імпэрыя на той момант таксама лічыла ўласнай тэрыторыяю, і таму праводзіла такую сама палітыку русіфікацыі. Каго яшчэ лічыла - ну ў пэрспэктыве быў фэтыш на пралівы і павінны былі славянские ручьи слиться в русском море.
Ага, ну ну
02.08.2025
м, а які ў Беларусі яшчэ мог быць ужытак, калі не было аўтаноміі ніякай? Гэта як казаць, што ў Беларусі забранілі Палессе, бо яно існуе толькі на этнаграфічным узроўні. Ну вось і Беларусь для Расіі была як для нас Палессе. Але ніякай забароны не было.
Найперш не галасі!
03.08.2025
м, выразы. Тут і зараз мы глядзім на выразы. Артыкул Раўбіча менавіта пра выразы: як называлі/не называлі. А называлі па рознаму, на ўсе лады, а найчасцей без ладу і складу. Было і "от Польши присоединенные земли", а вось Барклай де Толлі у сваёй цыдуле Імператару "О защите западных пределов" абшары ад Рыгі да Кіева называў 'польские провинции". Барклай дэ Толлі генерал-фельдмаршал, ваенны міністар Расійскай Імперыі, нарадзіўся ў тымчасовым Герцогстве Курляндскім на тэрыторыіі сёняшняй Летувы, і ён таксама не мог падабраць дакладнага тапоніма, бо тапоніма не было. Гэтая цыдулка цару ад міністра - сур'ёзны дакумент, без публіцыстыкі-лірыкі і "этнаграфічнага ўзроўню", і калі ласка - аўтарскі наваяз "польскіе провинции".
м
02.08.2025
Mickiewicz , Калі была Белая Русь-Чырвоная Русь-Чорная Русь (колеравая схэма), потым Русь Вялікая-Русь Малая (бізантыйская схэма) ніякае канцэпцыі западноруссизма ды триединства шчэ не было.
Кастусь Каліноўскі, сын зямлі Літоўскай
02.08.2025
м, а Вас так сама ў Гуглу забанілі? Саманазва нашага краю Літва, с Белая Русь, каланіяльна назва ў складзе Расейскай імперыі. Вось таму, нашае зямлі і былі утвораны Літоўская ды Белорусская губерні.
Mickiewicz
02.08.2025
м, не толькі падтрымка заходнерускай канцэпцыі, але яшчэ пашырэнне міфаў (Чорная Русь). Як усё сыходзіцца.
М
02.08.2025
Mickiewicz, Белая Русь узьнікла яшчэ да ўзьнікненьня Расейскай імпэрыі і яе ідэалягічных канструктаў. Гэта як сказаць, што нацыянал-сацыялізм узьнік у Сьвяшчэннай Рымскай імпэрыі ці Бісмарк заснаваў гёбэльсаўшчыну.
Valadzimir
02.08.2025
Вялікае Княства Літоўскае стварылі "балтскіе племена"? Гэта шмат каму патрэбны міф.
Марк
02.08.2025
Радыё Свабода 20 гадоў запар піша пра гэты фэйк, як пра факт. Вельмі дзіўна, у штаце антысавецкай РС столькі гісторыкаў, мовазнаўцаў і проста абазнаных у гісторыі людзей, але працягваюць карміць аўдыторыю савецкім міфам.
.
02.08.2025
Цікавы момант у гісторыі адміністрацыйных падзелаў.
Дадам яшчэ: Том трэці выдання "Живописная Россія" (1882) Кіркора меў дзве часткі: - Літоўскае Палессе (Віленская, Ковенская, Гродзенская губерніі). - Беларускае Палессе (Мінская, Магілёўская, Віцебская і Смаленская губерніі). Таксама няма забароны або цэнзуры на гэтыя назвы.
> "Пры гэтым тэрмін «Белоруссия» ў гэтых і падобных выданнях звычайна адносіўся да Віцебскай і Магілёўскай губерняў, у той час як Мінская губерня часта адносілася да «літоўскіх»." У Кіркора інакш, Мінскую ён ужо дадае да "беларускіх" губерній. І сам спіс губерній больш: у "Літве" Ковенская, у "Беларусіі" Смаленская.
~~~
02.08.2025
., Там прыкол у тым, што Мінская і Смаленская губерні пасля апынуліся ў адным генерал-губернатарстве, так што "беларускае" найменне на іх распаўсюдзілася. Ну і этнаграфія ўжо была на добрым узроўні, каб разумець, што там беларусы жывуць.
.
02.08.2025
Ага, дзякуй за ўдакладненне. Тут афтоп, але яшчэ акрамя "блукання" Белорусіі і Літвы па мапе важна і змяненне тэрыторый тапоніма (макрахароніма) Палессе. Зараз гэта значна менш за тое, што ў яго ўключаў Кіркор.
История
02.08.2025
Поздравляю с прозрением. В будущем вы узнайте, что Николай не приказывал сносить в Минске ратушу; что восстания 31 и 63-64 имели нарочито польский характер итп
Абы ляпнуць
02.08.2025
Раўбіч, дык адкуль узяўся Северо-Западный край?
Мор
02.08.2025
Абы ляпнуць, гэта публіцыстычны тэрмін, якім апісваліся беларускія і літоўскія губерні, для якіх агульнага тэрміну не прыдумаеш. Ён узнік з тэрміна Заходні край, якім абазначаліся "рускія" землі Рэчы Паспалітай, далучаныя да Расіі. Гэтым тэрмінам адразалі землі ад Польшчы. Быццам уся Русь цяпер разам і у яе ёсць толькі краі. Украінскі і Літоўска-беларускі край адрозніваліся, таму іх падзялілі, але Паўднёва-заходні край неяк зусім не прыжыўся, бо адпавядаў губерням кіеўскага генерал-губернатара, якія можна было проста украінскімі, маларасійскімі называць. З ПнЗ краем не так. Не назавеш Ковенскую беларускай, як не назавеш Віцебскую і Магілёўскую літоўскімі, дый з віленшчынай не ўсё так адназначна. Натуральна, маглі б прыдумаць Вялікае Княства Літоўскае і Беларускае, і такія ідэі былі, а Фінляндыі нават пашчасціла дамагчыся аўтаноміі. Але гэта быў мяцежны край, дзе аўтаномія ці хоць намёк на яе маглі нашкодзіць уладзе царызму. Але тым не менш Паўночна-Заходні край не быў нейкім афіцыйна зацверджаным найменнем, фактычна гэта эўфемізм, каб лішні раз не згадваць пра "былыя землі Вялікага Княства Літоўскае"
Нікалай 1 нагадвае пуціна, фанатык які распачаў вайну супраць Еўропы , прайграў і забіў сябе ))
02.08.2025
не Мікалай I, а Нікалай 1, не трэба імёны замежнікаў перакладаць . Нікалай 1 нагадвае пуціна, фанатык які распачаў вайну супраць Еўропы , прайграў і забіў сябе ))
Mickiewicz
02.08.2025
"канцэпцыя трохадзінага рускага народа" "беларускага нацыянальнага наратыву"
Іранічна.
Галя
02.08.2025
Перайменавалі і пазбавіліся у геаграфіі ад назваў. Глядзіце таксама на гэты факт у агульным кантэксце: закрыцце універсітэту і школ, забарона уніацкай царквы, забарона богаслужэння на беларускай мове, разбурэнне гістарычных цэнтраў гарадоў, перабудова цэркваў на маскоўскі лад. Чыноўнікі, паліцыя, войскі з цэнтральнай расіі. Рэпрэсіі да людзей, выцісканне з краіны, назіранне паліцыі. Дадатковыя падаткі для "католікаў". Забарона друку на беларускай мове (толькі з 1871 дазволена на этнаграфічныя тэмы). Усё агулам - усе гэтыя і падобныя факты - сведчаць пра агульны напрамак дзеяння расійскіх улад: падпарадкаваць новыя землі, пазбавіць гістарычнай памяці, не даць узрасці свядомасці, сцерці усе адрозненні, русіфікаваць культуру. Праходзіла гэта цяжка. Людзям прыкла было да такой ступені, што смерці не баяліся, паўстанні арганізоўвалі.
Можа аўтар і добра заўважыў, што перайменаванне не значыць забарону. Аднак так ці інакш ад назвы Літва і Беларусь цар пазбавіўся ў 1840 годзе. Каб нават на мапе не было.
Іншыя народы таксама пацярпелі: забарона друку на літоўскай мове лацінкай у 1864—1904 гг. і г.д.
Цытата: Правительствующий Сенат слушали предложение управляющего Министерством юстиции, что управляющий делами Комитета министров, по поручению оного отношением от 26 минувшего июня, сообщил ему, что по случаю внесения по Высочайшему предписанию проекта Указа, в котором упоминались губернии Белорусские и Литовские под сими наименованиями, государь император, зачеркнув название Белорусских и Литовских, изволил приказать переписать указ с поименованием губерний, каждой отдельно Витебскою, Могилевскою, Виленскою и Гродненскою; причём последовало собственноручное Высочайшее повеление: “Правила сего держаться и впредь, никогда иначе не прописывая, как поименно губернии”. О таковом Высочайшем повелении он, управляющий Министерством юстиции, предлагает Правительствующему Сенату.
Ага, ну ну
02.08.2025
Галя, а гэтая ваша "забарона беларускага друку", яно часам не з тых жа савецкіх крыніц паходзіць, што і забарона на назвы Літва і Беларусь?
Найперш не галасі!
02.08.2025
Галя, не пазбавіліся. 1) цар меў афіцыйны тытул Вялікі Князь Літоўскі раз прысабечыў сабе ВКЛ. Значыць аніякай афіцыйнай забароны не было. 2) Пасля паразы паўстання Касцюшкі ВКЛ канчаткова стала мінулай гісторыяй. 3) Межы ВКЛ заўсёды плавалі і з часоў Івана IV заўсёды былі спрэчнымі з маскоўскімі спадкаемцамі Залатой Арды. 4) Беларусь, ані БНР, ані ССРБ, ані Літбел, ані БССР, ані РБ, аніколі не паўтаралі межаў былога ВКЛ. Глупствам будзе спадзявацца, што царская адміністрацыя магла бы вызначыць нейкія канкрэтныя межы будучай(!) Беларусі і назваць іх сённяшняй назвай. Паўтару, што ўчарашняй назвы і межаў ўжо не было, а сама Беларусь як нацыя і будучая дзяржава яшчэ толькі выспявала на каштоўнасных абломках ВКЛ.
Таму ня дзіва, што захопленыя абшары царскія чыноўнікі дзялілі на звыклыя ім губерніі і губернатарствы з выпадковымі назвамі паводле буйных рэк і гарадоў.
Жвір
02.08.2025
Найперш не галасі! , "2) Пасля паразы паўстання Касцюшкі ВКЛ канчаткова стала мінулай гісторыяй.'"-------> Не стала, бо пасьля той паразы цягам доўгага часу яшчэ заставаўся ў сіле й ужытку Статут ВКЛ...
Найперш не галасі!
02.08.2025
Жвір, ну давай не будзем душніць! Я ведаю пра адмену Статута ў 1840 годзе. Статут без ВКЛ - не ВКЛ. Гэта той "каштоўнасны абломак" - адзін з тых, што нам не далі стаць маскалямі аж да сяння.
Жвір
03.08.2025
Найперш не галасі! , грампдзтва жыло па законах ВКЛ, значыць не абломак. Імпэрыя не была ў стане зьнішчыць ВКЛ у першай палове 19 ст. Ды й у другой палове на пытаньне "хто вы?" гучаў адказ "мы Літва". Таму не перабольшвайце.
Найперш не галасі!
03.08.2025
Жвір, перабольшванне - гэта спадзяванне што эльфійскае постВКЛаўскае грамадства жыло паводле Статута да ягонай фармальнай адмены праз 45 пасля акупацыі. Не было судоў ВКЛ, не было грошай ВКЛ, ніхто не плаціў штрафаў ВКЛ, не плаціў падаткаў ВКЛ, шляецкае званне атрыманае паводле законаў ВКЛ даводзілася пацвярджаць (перерегистрация?) паводле... законаў Расійскай Імперыі. А наконт "мы літва" дык гэта і сёння знойдзецца, )) але не сведчыць, што Статут ВКЛ сёння дзейнічае.
Літвін
03.08.2025
Найперш не галасі! , у гугле забанілі ці бароніш Маскоўскаю беларушчыну за грошы?
Кастусь Каліноўскі, сын зямлі Літоўскай
03.08.2025
Найперш не галасі! , адкуль вам, імперскім манкуртам, ведаць гісторыю Літвы? У гугле вы забанены, а ў Крамлёўскіх метадзічках, аб гэтым напісана толькі мана.
Жвір
03.08.2025
Найперш не галасі! , гэта дробязі, чалавека можна прымусіць насіць чужое адзеньне, але яно ня зьменіць ягоную сутнасьць. Дзеяньне Статуту падтрымлівала й працягвала культуру й традыцыі дзяржавы, і давала ёй падмурак, таму ВКЛ не скончылася паразай Касьцюшкі, як вы цьвердзіце, а мела рэальны працяг, доўгі час. І так, покі нехта й сёньня крычыць "мы - Літва", ВКЛ жыве.
Найперш не галасі!
03.08.2025
Жвір, давайце нашыя абстрактныя ўяўленні крыху канкрэтызуем. Пакажыце мне дзеянне Статута пасля 1795 года. 1) рэальны працяг, доўгі час; 2) як дзеянне Статута працягвала культуру і традыцыі дзяржавы; 3) як дзеянне Статута закладала падмурак дзяржавы і якой дзяржавы.
Жвір
04.08.2025
Найперш не галасі! , 1) Тым, што людзі не атаясамлялі сябе з Расеяй, а з сваёй, захопленай Расеяй, дзяржавай, і не проста не атаясамлялі, але й змагаліся з акупантам, 1831 / 1863. У Польшчы, пасьля паразы Касьцюшкі, не змагаліся, на Жмудзі - не змагаліся.
2) Не "закладала" падмурак (спыніце выкрутасы, або чытайце, што напісана, а не выдумляйце ад сябе) бо ён быў закладзены стагоддзі таму, а давала падмурак, прадастаўляла яго, адыгрывала ролю, на якім новыя пакаленьні не паўставалі расейцамі, а заставаліся сабою, нават праз стагоддзе: "Мы - Літва". "Не загіне край забраны,Покі будуць людзі..." Значыць ВКЛ, пасьля паразы Касьцюшкі, не стала мінулай гісторыяй.
Са Самаленска
02.08.2025
Што ж ты Раўбіч Смаленск кацапам аддаў?
Найперш не галасі!
02.08.2025
Праўка: Не выспявала, а толькі будзе выспяваць ў 19 стагоддзі.
Сапега
02.08.2025
Найперш не галасі!, выспела гародніна ў калгаснікаў, а згодна з Літоўскім Статутам, які быў напісаны ў 16 стагоддзі, народам Літвы ёсць толькі літвіны й русіны.
Найперш не галасі!
03.08.2025
Сапега, 1) гародніна выспявае не толькі ў калгаснікаў: не толькі калгаснікі ўмеюць даглядаць гародніну. ))) 2) паспяховы стартап пачатку 20 ст. Беларуская Рэспубліка (Рэспубліка Беларусь) ў 19ст яшчэ выспяваў, як тая гародніна. Згадайце "Санэт" Максіма Багдановіча. Але дакладней - як дрэва.
"Расці, умацоўвайся, дрэва, Як манумент жывы ўставай І ўгору надпіс падымай!...." (с) Максім Багдановіч.
"Учапіцца мацней карэннямі за зямлю і намацаць галінамі сонца...." (с) Якуб Колас.
"Tы пpывыклa дa лёгкaгa жыцця i ўcю нaдзeю клaдзeш нa дpyгix. A xтo нe нaдзeeццa нa cябe, тoй цягaм бывae cлaбы. A я змaлкy нaдзeяўcя тoлькi нa cвae ciлы i нa ciлы зямлi i coнцa. Змaлкy нaвyчыўcя caм пaмaгaць caбe....." (с) Якуб Колас, "Дуб і чароціна"
"О Беларусь, мая шыпшына, зялёны ліст, чырвоны цвет! У ветры дзікім не загінеш, чарнобылем не зарасцеш..... " (с) Уладзімір Дубоўка.
І гэтак далей, і гэтак далей......
Іл
02.08.2025
Вы, калі ласка, акуратна. Бо з такімі мапамі літоўцы хутка пачнуць крычаць: "Горадня наша, Слонім наш!!"
Valadzimir
02.08.2025
Іл, - і яны з упэўненасьцю будуць гэта крычаць, і правільна будуць рабіць, - калі абсалютная большасьць белоруссов лічыць, што ВКЛ стварылі "балтскіе племена".
Літвін
03.08.2025
Дык што? Тыя, што прачытаюць гэты артыкул, усё роўна, будуць лічыць сябе белымі русскімі і радавацца таму, што Масква знішчыла нашую Літву ды падзяліла яе на Літоўскую ды Белорусскую губерніі?
Найперш не галасі!
03.08.2025
Зрэдзь часу тут ў каментах закідаюць мне, што адмовіўшыся ад пафасу і плача Яраслаўны тым самым падспудна бараню маскоўскія прошукі. Маё разуменне іншае: пафас і галашэнні абмяжоўваюць наш светапогляд фарматам казкі і прытчы. Не выпускаюць нас з маргінальнага загону "10 самых-самых бітваў". Першапатрэбнымі былі Караткевіч, Арлоў і Сокалаў-Воюш. Патрэбны былі амбіцыі, амбіцыі нязгодных. На гэтым падмурку пафасу былых пакут і перамогаў можна было пабудаваць дзяржаву падчас постсавецкай інтэлектуальнай і кампетэнтнай нішчмніцы. Ды ў гэтую раку ня ўвойдеш другі раз. Сёння мала паказаць нязгоду, прадэманстраваць сваю фронду, мала прагаласіць. Сёння працуе не столькі амбіцыя колькі амуніцыя - кампетэнтнасць і досвед. Урэшце, амбіцыя кампетэнтнасці, але зусім не амбіцыя пафасу. Як не крычы "Я/мы Літва!!!" тая сярэднячечная Літва тут не запануе, дык навошта заганяць сябе ў казку? Напэўна ў свеце казак жывецца лягчэй, чым у свеце дзейсных камметэнцый і рэальнага штодзённага досьведу.))
Valadzimir
03.08.2025
Найперш не галасі! , заганяць у казку, тым больш у сярэднявечную, недарэчна і абсурдна. Але нагадаю Вам пра адну асаблівасьць разьвіцьця, у тым ліку гісторыі - яно йдзе па сьпіралі. Таму, бывае, здараецца так, што нешта, здаецца адыйшоўшае ў мінулае, нечакана вяртаецца як бы само, без аніякіх заганяньняў, - калі для гэтага складуцца ўмовы, і натуральна, на больш высокім узроўні. Што да мяне, то я ўсяго толькі за вяртаньне САПРАЎДНАЙ гісторыі гэтага краю, якое трэба пачынаць з летапіснага паведамленьня "друзии лютичи литва". І калі гэта адбудзецца, то тады тутэйшыя, мяркую, самі, без заганяньняў, вырашаць хто яны гэткія.
Николай I запретил использовать названия Литва и Беларусь? Это советский миф
Белоруссию и Литву не забаранялі, што беларусы частка трыадзінства? А як жа северо-западный, юго-западный край, Западная Россия? Якое дачыненне мае гэта да канцэпцыі трыадзінства? А Новороссия і іншыя России? А гэта? https://ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%BB%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F. Желтороссия!
Расійскі імпэратар называў сябе "Царь Польскій", хаця ў дачыненьні да губэрняў Царства Польскага пачаліся такія ж абмежаваньні, уся такая ж гісторыя: "Прывісьленскі край", і г.д. што супала з русіфікацыяй Польшчы.
До 1860-х годов в законодательстве чаще использовалось название «Царство Польское», редко — «Польша». В 1860-х годах эти названия стали заменяться словосочетанием «губернии Царства Польского». После подавления Польского восстания 1863—1864 процесс унификации Королевства Польского в составе Российской империи стал особенно интенсивным[2]. 5 марта 1870 года повелением Александра II было предчертано именовать российскую Польшу «губерниями Царства Польского», однако в ряде статей Свода законов Российской империи наименование «Царство Польское» сохранилось. С 1887 года наиболее применяемыми становятся словосочетания «губернии Привислинского края», «Привислинские губернии» и «Привислинский край» (по главной польской реке Висле), а в январе 1897 года Николай II отдал распоряжение, которым употребление названий «Царство Польское» и «губернии Царства Польского» было ограничено случаями крайней необходимости, хотя из Свода законов эти названия так и не были удалены[3].
І афіцыйныя ўказаньні наконт неназываньня Польшчы Польшчай таксама не супярэчаць кніжкам пра Польшчу, што выдавалі.
Тут і зараз мы глядзім на выразы.
Артыкул Раўбіча менавіта пра выразы: як называлі/не называлі.
А называлі па рознаму, на ўсе лады, а найчасцей без ладу і складу.
Было і "от Польши присоединенные земли", а вось Барклай де Толлі у сваёй цыдуле Імператару "О защите западных пределов" абшары ад Рыгі да Кіева называў 'польские провинции".
Барклай дэ Толлі генерал-фельдмаршал, ваенны міністар Расійскай Імперыі, нарадзіўся ў тымчасовым Герцогстве Курляндскім на тэрыторыіі сёняшняй Летувы, і ён таксама не мог падабраць дакладнага тапоніма, бо тапоніма не было.
Гэтая цыдулка цару ад міністра - сур'ёзны дакумент, без публіцыстыкі-лірыкі і "этнаграфічнага ўзроўню", і калі ласка - аўтарскі наваяз "польскіе провинции".
Дадам яшчэ: Том трэці выдання "Живописная Россія" (1882) Кіркора меў дзве часткі:
- Літоўскае Палессе (Віленская, Ковенская, Гродзенская губерніі).
- Беларускае Палессе (Мінская, Магілёўская, Віцебская і Смаленская губерніі).
Таксама няма забароны або цэнзуры на гэтыя назвы.
> "Пры гэтым тэрмін «Белоруссия» ў гэтых і падобных выданнях звычайна адносіўся да Віцебскай і Магілёўскай губерняў, у той час як Мінская губерня часта адносілася да «літоўскіх»."
У Кіркора інакш, Мінскую ён ужо дадае да "беларускіх" губерній. І сам спіс губерній больш: у "Літве" Ковенская, у "Беларусіі" Смаленская.
Тут афтоп, але яшчэ акрамя "блукання" Белорусіі і Літвы па мапе важна і змяненне тэрыторый тапоніма (макрахароніма) Палессе. Зараз гэта значна менш за тое, што ў яго ўключаў Кіркор.
"беларускага нацыянальнага наратыву"
Іранічна.
Можа аўтар і добра заўважыў, што перайменаванне не значыць забарону. Аднак так ці інакш ад назвы Літва і Беларусь цар пазбавіўся ў 1840 годзе. Каб нават на мапе не было.
Іншыя народы таксама пацярпелі: забарона друку на літоўскай мове лацінкай у 1864—1904 гг. і г.д.
Цытата:
Правительствующий Сенат слушали предложение управляющего
Министерством юстиции, что управляющий делами Комитета министров, по поручению оного отношением от 26 минувшего июня, сообщил ему, что по случаю внесения по Высочайшему предписанию
проекта Указа, в котором упоминались губернии Белорусские и Литовские под сими наименованиями, государь император, зачеркнув
название Белорусских и Литовских, изволил приказать переписать
указ с поименованием губерний, каждой отдельно Витебскою, Могилевскою, Виленскою и Гродненскою; причём последовало собственноручное Высочайшее повеление: “Правила сего держаться и впредь,
никогда иначе не прописывая, как поименно губернии”. О таковом
Высочайшем повелении он, управляющий Министерством юстиции,
предлагает Правительствующему Сенату.
1) цар меў афіцыйны тытул Вялікі Князь Літоўскі раз прысабечыў сабе ВКЛ. Значыць аніякай афіцыйнай забароны не было.
2) Пасля паразы паўстання Касцюшкі ВКЛ канчаткова стала мінулай гісторыяй.
3) Межы ВКЛ заўсёды плавалі і з часоў Івана IV заўсёды былі спрэчнымі з маскоўскімі спадкаемцамі Залатой Арды.
4) Беларусь, ані БНР, ані ССРБ, ані Літбел, ані БССР, ані РБ, аніколі не паўтаралі межаў былога ВКЛ.
Глупствам будзе спадзявацца, што царская адміністрацыя магла бы вызначыць нейкія канкрэтныя межы будучай(!) Беларусі і назваць іх сённяшняй назвай. Паўтару, што ўчарашняй назвы і межаў ўжо не было, а сама Беларусь як нацыя і будучая дзяржава яшчэ толькі выспявала на каштоўнасных абломках ВКЛ.
Таму ня дзіва, што захопленыя абшары царскія чыноўнікі дзялілі на звыклыя ім губерніі і губернатарствы з выпадковымі назвамі паводле буйных рэк і гарадоў.
Я ведаю пра адмену Статута ў 1840 годзе.
Статут без ВКЛ - не ВКЛ.
Гэта той "каштоўнасны абломак" - адзін з тых, што нам не далі стаць маскалямі аж да сяння.
Таму не перабольшвайце.
А наконт "мы літва" дык гэта і сёння знойдзецца, )) але не сведчыць, што Статут ВКЛ сёння дзейнічае.
І так, покі нехта й сёньня крычыць "мы - Літва", ВКЛ жыве.
1) рэальны працяг, доўгі час;
2) як дзеянне Статута працягвала культуру і традыцыі дзяржавы;
3) як дзеянне Статута закладала падмурак дзяржавы і якой дзяржавы.
1) Тым, што людзі не атаясамлялі сябе з Расеяй, а з сваёй, захопленай Расеяй, дзяржавай, і не проста не атаясамлялі, але й змагаліся з акупантам, 1831 / 1863.
У Польшчы, пасьля паразы Касьцюшкі, не змагаліся, на Жмудзі - не змагаліся.
2) Не "закладала" падмурак (спыніце выкрутасы, або чытайце, што напісана, а не выдумляйце ад сябе) бо ён быў закладзены стагоддзі таму, а давала падмурак, прадастаўляла яго, адыгрывала ролю, на якім новыя пакаленьні не паўставалі расейцамі, а заставаліся сабою, нават праз стагоддзе: "Мы - Літва". "Не загіне край забраны,Покі будуць людзі..."
Значыць ВКЛ, пасьля паразы Касьцюшкі, не стала мінулай гісторыяй.
Не выспявала, а толькі будзе выспяваць ў 19 стагоддзі.
1) гародніна выспявае не толькі ў калгаснікаў: не толькі калгаснікі ўмеюць даглядаць гародніну. )))
2) паспяховы стартап пачатку 20 ст. Беларуская Рэспубліка (Рэспубліка Беларусь) ў 19ст яшчэ выспяваў, як тая гародніна. Згадайце "Санэт" Максіма Багдановіча.
Але дакладней - як дрэва.
"Расці, умацоўвайся, дрэва,
Як манумент жывы ўставай
І ўгору надпіс падымай!...."
(с) Максім Багдановіч.
"Учапіцца мацней карэннямі за зямлю і намацаць галінамі сонца...."
(с) Якуб Колас.
"Tы пpывыклa дa лёгкaгa жыцця i ўcю нaдзeю клaдзeш нa дpyгix. A xтo нe нaдзeeццa нa cябe, тoй цягaм бывae cлaбы. A я змaлкy нaдзeяўcя тoлькi нa cвae ciлы i нa ciлы зямлi i coнцa. Змaлкy нaвyчыўcя caм пaмaгaць caбe....."
(с) Якуб Колас, "Дуб і чароціна"
"О Беларусь, мая шыпшына,
зялёны ліст, чырвоны цвет!
У ветры дзікім не загінеш,
чарнобылем не зарасцеш..... "
(с) Уладзімір Дубоўка.
І гэтак далей, і гэтак далей......
Маё разуменне іншае: пафас і галашэнні абмяжоўваюць наш светапогляд фарматам казкі і прытчы. Не выпускаюць нас з маргінальнага загону "10 самых-самых бітваў".
Першапатрэбнымі былі Караткевіч, Арлоў і Сокалаў-Воюш. Патрэбны былі амбіцыі, амбіцыі нязгодных. На гэтым падмурку пафасу былых пакут і перамогаў можна было пабудаваць дзяржаву падчас постсавецкай інтэлектуальнай і кампетэнтнай нішчмніцы.
Ды ў гэтую раку ня ўвойдеш другі раз.
Сёння мала паказаць нязгоду, прадэманстраваць сваю фронду, мала прагаласіць.
Сёння працуе не столькі амбіцыя колькі амуніцыя - кампетэнтнасць і досвед. Урэшце, амбіцыя кампетэнтнасці, але зусім не амбіцыя пафасу. Як не крычы "Я/мы Літва!!!" тая сярэднячечная Літва тут не запануе, дык навошта заганяць сябе ў казку?
Напэўна ў свеце казак жывецца лягчэй, чым у свеце дзейсных камметэнцый і рэальнага штодзённага досьведу.))
Што да мяне, то я ўсяго толькі за вяртаньне САПРАЎДНАЙ гісторыі гэтага краю, якое трэба пачынаць з летапіснага паведамленьня "друзии лютичи литва". І калі гэта адбудзецца, то тады тутэйшыя, мяркую, самі, без заганяньняў, вырашаць хто яны гэткія.