Чаму хамелеоны круцяць вачыма ва ўсе бакі? Навукоўцы растлумачылі таямніцу «фатаграфічнага» позірку

Хамелеоны вядомыя тым, што іх вочы могуць рухацца незалежна адно ад аднаго на ўсе бакі, як камеры назірання. Новыя даследаванні паказалі, што такая здольнасць залежыць не толькі ад мышцаў вачэй, але і ад будовы зрокавага нерва, паведамляе  часопіс Scientific Reports.

Хамелеон. Фота: freepik.com

Міжнародная група навукоўцаў вывучыла 34 віды яшчарак, у тым ліку тры віды хамелеонаў — Brookesia superciliaris, Rieppeleon brevicaudatus і Chamaeleo calyptratus. З дапамогай камп’ютарнай тамаграфіі было пацверджана, што зрокавыя нервы хамелеонаў маюць спіральную форму з некалькімі выгібамі ад мозгу да вачэй. Такая структура дае нервам запас даўжыні і зніжае напружанне падчас руху вачэй.

Як тлумачыць дацэнт Універсітэта Сэма Х’юстана Хуан Даза:

«Вочы хамелеона рухаюцца ва ўсіх напрамках незалежна адно ад аднаго, пакуль жывёліна шукае здабычу. Але як толькі яна заўважае гэта, абодва вокі каардынуюцца, каб дакладна разлічыць, куды стрэліць языком».

Адкрыццё адбылося выпадкова ў 2017 годзе, калі даследчык Эдвард Стэнлі заўважыў незвычайную форму нерва на КТ-здымку мініяцюрнага хамелеона Brookesia minima. Даследчыкі пацвердзілі, што нервы ў хамелеонаў значна даўжэйшыя і больш закручаныя, чым у іншых яшчарак, і гэтая форма фармуецца яшчэ на эмбрыянальнай стадыі развіцця.

Эвалюцыйна спіральная форма зрокавага нерва з’явілася таму, што хамелеоны маюць абмежаваную рухомасць шыі, і таму для пашырэння поля зроку ім патрэбна была іншая стратэгія — рух вачэй. Гэтая асаблівасць дапамагае ім арыентавацца ў трохмерным асяроддзі дрэў.

Хамелеон. Фота: Scientific Reports

Акрамя «фатаграфічнага» погляду, хамелеоны валодаюць іншымі адаптацыямі для жыцця на дрэвах:

• хвост для балансу;
• лапы, падобныя да рукавіц, для акуратнага перасоўвання па галінах;
• «балістычны» язык, які можа разганяцца да 27 м/с і страляць на адлегласць, удвая большую за даўжыню цела.

Каментары да артыкула