Čamu chamieleony kruciać vačyma va ŭsie baki? Navukoŭcy rastłumačyli tajamnicu «fatahrafičnaha» pozirku

Chamieleony viadomyja tym, što ich vočy mohuć ruchacca niezaležna adno ad adnaho na ŭsie baki, jak kamiery nazirańnia. Novyja daśledavańni pakazali, što takaja zdolnaść zaležyć nie tolki ad myšcaŭ vačej, ale i ad budovy zrokavaha nierva, paviedamlaje  časopis Scientific Reports.

Chamieleon. Fota: freepik.com

Mižnarodnaja hrupa navukoŭcaŭ vyvučyła 34 vidy jaščarak, u tym liku try vidy chamieleonaŭ — Brookesia superciliaris, Rieppeleon brevicaudatus i Chamaeleo calyptratus. Z dapamohaj kampjutarnaj tamahrafii było paćvierdžana, što zrokavyja niervy chamieleonaŭ majuć śpiralnuju formu ź niekalkimi vyhibami ad mozhu da vačej. Takaja struktura daje niervam zapas daŭžyni i źnižaje napružańnie padčas ruchu vačej.

Jak tłumačyć dacent Univiersiteta Sema Chjustana Chuan Daza:

«Vočy chamieleona ruchajucca va ŭsich napramkach niezaležna adno ad adnaho, pakul žyviolina šukaje zdabyču. Ale jak tolki jana zaŭvažaje heta, abodva voki kaardynujucca, kab dakładna raźličyć, kudy strelić jazykom».

Adkryćcio adbyłosia vypadkova ŭ 2017 hodzie, kali daśledčyk Edvard Stenli zaŭvažyŭ niezvyčajnuju formu nierva na KT-zdymku minijaciurnaha chamieleona Brookesia minima. Daśledčyki paćvierdzili, što niervy ŭ chamieleonaŭ značna daŭžejšyja i bolš zakručanyja, čym u inšych jaščarak, i hetaja forma farmujecca jašče na embryjanalnaj stadyi raźvićcia.

Evalucyjna śpiralnaja forma zrokavaha nierva źjaviłasia tamu, što chamieleony majuć abmiežavanuju ruchomaść šyi, i tamu dla pašyreńnia pola zroku im patrebna była inšaja stratehija — ruch vačej. Hetaja asablivaść dapamahaje im aryjentavacca ŭ trochmiernym asiarodździ dreŭ.

Chamieleon. Fota: Scientific Reports

Akramia «fatahrafičnaha» pohladu, chamieleony vałodajuć inšymi adaptacyjami dla žyćcia na drevach:

• chvost dla bałansu;
• łapy, padobnyja da rukavic, dla akuratnaha pierasoŭvańnia pa halinach;
• «balistyčny» jazyk, jaki moža razhaniacca da 27 m/s i stralać na adlehłaść, udvaja bolšuju za daŭžyniu cieła.

Kamientary da artykuła