Z radavoha hniazda ŭ Siachnovičach prybrali biust Kaściuški. Zamiest ekspazicyi pra hieroja — zała hienacydu biełaruskaha naroda

Ušanavańnie pamiaci pra nacyjanalnaha hieroja Biełarusi, ZŠA, Polščy i Litvy było adzinaj pryčynaj, čamu ŭ vioscy, dzie niama i sotni žycharoŭ, byŭ adkryty rajonny muziej. 

Biust Tadevušu Kaściušku pierad muziejem u Małych Siachnovičach. Fota: Jandeks Karty

Źmieny ŭ Małych Siachnovičach Žabinkaŭskaha rajona zaŭvažyŭ telehram-kanał «Spadčyna».

Na fotazdymkach, zroblenych padčas uračystaha adkryćcia 7 maja 2025 hoda paśla rekanstrukcyi zały Vialikaj Ajčynnaj vajny ŭ Žabinkaŭskim historyka-krajaznaŭčym muziei, što mieścicca ŭ vioscy Małyja Siachnovičy, vidać, što na miescy biusta Tadevuša Kaściuški, jaki raniej stajaŭ pierad budynkam muzieja, ciapier znachodzicca tolki nievialikaja łysaja kłumba.

@nashaniva Ścirajuć pamiać pra Kaściušku #kaściuška #kostiuška #novosti #politika #biełaruś ♬ Paris - Else

Kali dakładna byŭ źniesieny pomnik i dzie ciapier zachoŭvajecca tvor mastactva, dakładna nieviadoma. Jašče ŭ vieraśni 2024 hoda biust stajaŭ na svaim miescy. 

Miascovyja čynoŭniki stajać na kraju kłumby, dzie raniej byŭ pomnik Kaściušku. Fota: Zabinka.by

Pavodle infarmacyi na sajcie muzieja (biełaruskamoŭnaja viersija całkam adsutničaje) siońnia jaho ekspazicyja pradstaŭlena ŭ čatyroch załach: zale etnahrafii, dzie pradstaŭleny ekspanaty sialanskaha pobytu kanca XIX — pačatku XX stahodździa, zale historyi Žabinkaŭščyny, zale Bajavoj Słavy, pryśviečanaj padziejam Druhoj suśvietnaj vajny, i zały, dzie raźmiaščajecca ekspazicyja «Złačynstvy fašyzmu. Hienacyd biełaruskaha naroda ŭ hady Vialikaj Ajčynnaj vajny» (takija ekspazicyi stali źjaŭlacca pa inicyjatyvie hienieralnaha prakurora Andreja Švieda).

Dziŭnaje dublavańnie temy vajny ŭ muziei tłumačycca tym, što jašče niadaŭna zamiest zały «hienacydu biełaruskaha naroda» byŭ asobny pakoj, pryśviečany žyćciu i dziejnaści hienierała Tadevuša Kaściuški, jakoha nazyvajuć «hierojem troch kantynientaŭ». Infarmacyja pra pakoj znachodziłasia na hałoŭnaj staroncy muzieja da kanca 2022 hoda, vidać, pa iniercyi, bo jakraz u lutym taho ž hoda ŭ muziei źjaviłasia novaja zała.

Kali nie ličyć adras — vulica Tadevuša Kaściuški, 21 —

siońnia imia Kaściuški ni razu nie zhadvajecca na sajcie muzieja, choć pieršapačatkova ŭstanova stvarałasia mienavita z metaj ušanavańnia jaho pamiaci.

Rekanstrukcyja płana siadziby Kaściuškaŭ u Siachnovičach, vykananaja Anatolem Fiedarukom. Nijakich pabudoŭ i navat vyjaŭ siadziby nie zachavałasia. Fota: «Staradaŭnija siadziby Bieraściejščyny»

Choć Tadevuš Kaściuška i naradziŭsia ŭ majontku Mieračoŭščyna kala Kosava, sapraŭdnym radavym hniazdom Kaściuškaŭ-Siachnovickich źjaŭlajucca Siachnovičy.

Tut Tadevuš Kaściuška pasialiŭsia i pražyŭ čatyry hady paśla viartańnia z ZŠA, dzie braŭ udzieł u vajnie za niezaležnaść. Heta byŭ adziny ŭłasny dom, jaki Kaściuška mieŭ u darosłym žyćci. Astatni čas žyŭ u vajskovych łahierach dy pa čužych kutach.

Ad siadziby ŭ Siachnovičach nie zastałosia ničoha, akramia frahmientaŭ parku i lipavaj alei, drevy jakoj datujucca XVIII stahodździem — časam, kali tut žyŭ Tadevuš Kaściuška. Park pry byłoj siadzibie pryznany pomnikam pryrody miascovaha značeńnia.

Park Małyja Siachnovičy. Fota: Ministerstva pryrody Biełarusi

Pieršy pomnik Kaściušku i muziej u jaho honar

Žabinkaŭski rajonny historyka-krajaznaŭčy muziej, jaki raźmiaščajecca na terytoryi byłoj siadziby Kaściuškaŭ, vielmi małady, jamu niama i 15 hadoŭ.

Raniej za muziej u Małych Siachnovičach źjaviŭsia biust vydatnaha ziemlaka. Jon byŭ pastaŭleny namahańniami miascovych krajaznaŭcaŭ pierad budynkam Siachnovickaj vaśmihadovaj škoły na chvali nacyjanalnaha adradžeńnia ŭ 1988 hodzie.

Biust Tadevuša Kaściuški, pastaŭleny na pastamient pomnika ruska-francuzskaj vajnie 1812 hoda ŭ Kobrynie. Fota: kobrin.ru

Pieršapačatkova biust byŭ pastaŭleny zamiest impierskaha arła na pastamiencie pomnika ŭ pamiać pra ruska-francuzskuju vajnu 1812 hoda ŭ Kobrynie. Jaho dla horada ŭ 1932 hodzie stvaryła znakamitaja miascovaja skulptarka Balbina Vidackaja-Śvicič. U 1951 hodzie, kali savieckija ŭłady vyrašyli adnavić rasijski pomnik, biust Kaściuški spačatku trapiŭ u padsobku kobrynskaha muzieja imia Suvorava, a zatym — u Brescki abłasny krajaznaŭčy muziej, dzie znachodziŭsia da 1988 hoda.

Doŭhi čas biust u Małych Siachnovičach byŭ adzinym pomnikam nacyjanalnamu hieroju Biełarusi, až pakul u 2018 hodzie na terytoryi muzieja-siadziby Tadevuša Kaściuški ŭ Mieračoŭščynie nie pastavili poŭnafihurny pomnik aŭtarstva Henika Łojki.

Za savieckim časam biust Kaściuški byŭ uniesieny ŭ Zbor pomnikaŭ historyi i kultury Biełarusi — aficyjny pieralik abjektaŭ, jakija byli ŭziatyja pad achovu dziaržavy. Za časami kiravańnia Alaksandra Łukašenki byŭ stvorany novy Dziaržaŭny śpis historyka-kulturnych kaštoŭnaściaŭ, kudy biust, jak i mnohija histaryčnyja siadziby, parki, kaścioły i cerkvy, pieraniesieny nie byŭ. 

Frahmient ekspazicyi muzieja ŭ Małych Siachnovičach, pryśviečanaj Tadevušu Kaściušku. Fota: ekskursii.by

U 1994 hodzie ŭ Siachnovickaj škole stvaryli pakoj, pryśviečany hienierału Kaściušku i rodu Kaściuškaŭ-Siachnavickich. Uzimku ŭ 2003 hodzie ŭ Małych Siachnovičach adkryli asobny miemaryjalny pakoj.

Narešcie ŭ 2010 hodzie miascovyja ŭłady pryniali rašeńnie akryć u Małych Siachnovičach rajonny muziej, u jakim byŭ zadumany miemaryjalny pakoj Kaściuški. Žabinkaŭski rajonny historyka-krajaznaŭčy muziej aficyjna adkryli ŭ 2011 hodzie ŭ byłym budynku škoły, jakaja stała małakamplektnaj.

Zała muzieja ŭ Małych Siachnovičach, pryśviečanaja Tadevušu Kaściušku. Fota: ekskursii.by

Toje, što rajonny muziej adkryli nie ŭ Žabincy, a ŭ nievialikaj i małaprykmietnaj vioscy, pakazvaje na toje, što asnoŭny akcent u im rabiŭsia mienavita na asobie nacyjanalnaha hieroja.

Zała, pryśviečanaja Kaściušku, była azdoblena ababitymi panelami z zaviaršeńniami ŭ nieahatyčnym styli, jaki byŭ papularnym u siadzibnym budaŭnictvie, kandelabrami i belkami ź fihurnymi kancami. Na panelach raźmiaščalisia malunki i fotazdymki, źviazanyja z Kaściuškam, a pa centry adnoj sa ścien familny hierb — Roch III.

Zała muzieja ŭ Małych Siachnovičach, pryviečanaja Tadevušu Kaściušku. Fota: ekskursii.by

Pa apošnich zdymkach z muzieja možna zrazumieć, što ŭvieś dekor pad šlachieckuju daŭninu i ekspazicyja, pryśviečanaja Kaściušku, byli całkam demantavanyja. Zamiest ich źjavilisia maniekieny savieckich partyzan na fonie fotašpaler z vyjavaj sasnovaha lesu.

Ekspazicyja, pryśviečanyja savieckim partyzanam i padpolščykam, jakoj zamianili ekspazicyju pra Tadevuša Kaściušku. Zała paznajecca pa charakternym vystupie ź dźviaryma i belkam ź fihurnymi kancami. Fota: Žabinkaŭski rajvykankam

Ciapier ža, kali ŭ Małych Siachnovičach nie zastałosia ni biusta, ni asobnaj zały, nijakich pryčyn naviedvać byłoje radavoje hniazdo Kaściuškaŭ nie zastałosia. Maleńkaja viosačka źniknie z maršrutaŭ amataraŭ historyi. 

{DONATE_PAYPAL}

Kamientary da artykuła