«Il russkij ot pobied otvyk?» U centry Minska siońnia dekłamavali «Paklopnikam Rasii» Puškina
Rasijskija arhanizacyi praviali «Puškinskija čytańni» ŭ honar dnia naradžeńnia paeta. Prahučaŭ i jahony antyjeŭrapiejski vierš.
Skrynšot videa «Sputnik»
Kala pomnika Puškinu ŭ centry Minska siońnia čytali vieršy ruskaha paeta z nahody jahonaha dnia naradžeńnia. Konkurs arhanizavali pasolstva Rasii i Ruski dom. Vieršy Puškina čytali biełaruskija školniki i studenty, studenty ź inšych krain, a taksama členy praŭładnaha Sajuza piśmieńnikaŭ Biełarusi.
Mienšyja školniki dekłamavali vieršy «Niani», «Zimovy viečar» i ŭryŭki z paemy «Rusłan i Ludmiła». Studenty čytali «Ja pomniu čudnoje mhnovieńje», «List Taciany da Aniehina» i inšyja tvory, piša «Sputnik».
Prahučaŭ na nabiarežnaj Śvisłačy i vierš «Paklopnikam Rasii». Videanarezka ź mierapryjemstva pačynajecca mienavita z hetych radkoŭ, jakija čytaje małady chłopiec:
«Il russkoho caria užie bieśsilno słovo?
Il nam s Jevropoj sporiť novo?
Il russkij ot pobied otvyk?»
Vierš «Paklopnikam Rasii» Puškin napisaŭ padčas paŭstańnia 1830-1831 hadoŭ u Polščy, Biełarusi i Litvie. Padčas abłohi carskimi vojskami Varšavy palityki ŭ Francyi pačali zaklikać umiašacca i pačać vajnu suprać Rasii, kab padtrymać imknieńnie patryjotaŭ adnavić Reč Paspalituju. Puškin, jaki na toj čas užo adyšoŭ ad revalucyjnaha idealizmu svajoj maładości, vybuchnuŭ rezkim antyjeŭrapiejskim tvoram.
U hetym vieršy paet nazvaŭ paŭstańnie, jak by zaraz skazali, unutranaj spravaj Rasijskaj impieryi:
«Čto vozmutiło vas? vołnienija Litvy?
Ostav́tie: eto spor słavian mieždu soboju,
Domašnij, staryj spor, už vźviešiennyj sud́boju».
Puškin nahadaŭ francuzam pra pieramohu nad Napaleonam i pahraziŭ, vykazvajučysia sučasnaj movaj, kalektyŭnamu Zachadu žorstkim adkazam za ŭmiašańnie ŭ paŭstańnie:
«Tak vysyłajtie ž nam, vitii,
Svoich ozłoblennych synov:
Jesť miesto im v polach Rośsii,
Sriedi niečuždych im hrobov».
Vierš uchvaliŭ asabista impieratar Mikałaj I, jaho apublikavali ŭ prapahandysckaj brašury z nahody zadušeńnia paŭstańnia.
Na prapahandyscki vierš Puškina adreahavaŭ jahony siabar maładości Adam Mickievič. Jon apublikavaŭ chvostki tvor «Da siabroŭ-maskaloŭ», dzie, nie nazyvajučy imia, źviarnuŭsia prosta da Puškina:
«A kto poruhan źlej? Koho iz vas horčajšij
Iz žriebijev postih, karaja nieukłonno
I sramom ordienov, i łaskoj vysočajšiej,
I słasťju u krylca cariova biť pokłony?A možiet, kto triumf žiestokosti monaršiej
V chołopskom rvienii vossłaviť nynie tŝitsia?
Il topčiet polskij kraj, umyvšiś krov́ju našiej,
I, budto pochvałoj, proklaťjami kičitsia?»
U 2015 hodzie radki z «Paklopnikaŭ Rasii» vybili na pastamiencie biusta Puškina ŭ Mahilovie. Taki vybar aŭtaraŭ pomnika vyklikaŭ vialiki skandał. Časy byli krychu inšyja, i paśla rezanansu ŭłady prybrali vierš z pastamienta. Navat niahledziačy na abureńni prarasijskich aktyvistaŭ.
Z tych časoŭ, kaniešnie, šmat čaho źmianiłasia. U Biełarusi surjozna chočuć pastavić pomnik dušycielu paŭstańnia Ivanu Paskieviču, Alaksandr Łukašenka atrymlivaje z ruk Uładzimira Pucina orden, jaki kaliści ŭručali «pakarycielu kraju» Muraŭjovu-Viešalniku, a ŭ centry stalicy hučyć «Il russkoho caria užie bieśsilno słovo?».