«Ja ŭžo adnojčy ŭciakaŭ ad dyktatury». U ZŠA syna biełaruskaha palityčnaha ŭciekača chočuć departavać pa novaj schiemie Trampa

U ZŠA biełarusa Alaksandra Bułataha, syna palityčnaha ŭciekača Vadzima Bułataha, jaki lehalna ŭjechaŭ u krainu, chočuć departavać u paskoranym paradku. Pryčyna — uzmacnieńnie strohaści mihracyjnaj palityki, jakoje pravodzić administracyja prezidenta Donalda Trampa, piša «Lusterka» sa spasyłkaj na NPR.

Akcyja suprać mihranckaj palityki Trampa ŭ Sietle. Fota: AP Foto/Ryan Sun

Vadzim Bułaty braŭ udzieł u pratestach u Biełarusi, u 2022 hodzie vyjechaŭ z krainy i atrymaŭ palityčny prytułak u ZŠA. Ciapier jon žyvie ŭ Miniesocie. U mai 2025 hoda Vadzim supravadžaŭ svajho starejšaha syna Alaksandra na pieršaje słuchańnie ŭ miascovym imihracyjnym sudzie.

Alaksandr prybyŭ u ZŠA ŭ 2024 hodzie na zakonnych padstavach, praz dadatak CBP One-instrumient, raspracavany pry administracyi papiaredniaha prezidenta Džo Bajdena, kab lehalizavać ujezd mihrantaŭ praz peŭnyja punkty propusku. Jon taksama padaŭ zajavu na prytułak i płanavaŭ abjadnać svaju spravu z baćkavaj. Adnak na słuchańni advakat Ministerstva ŭnutranaj biaśpieki ZŠA niečakana chadajničaŭ ab zakryćci spravy.

Spačatku Vadzim uspryniaŭ heta jak farmalnaść — maŭlaŭ, ciapier ich z synam kiejsy buduć razhladacca jak adno cełaje. Ale, ź jahonych słoŭ, heta była «jurydyčnaja pastka». Adrazu paśla vychadu z zały suda Alaksandra zatrymali supracoŭniki słužby imihracyjnaha kantrolu (ICE) ZŠA. Jamu zajavili, što jon padlahaje paskoranaj departacyi ciaham troch dzion.

Z tych časoŭ biełarus znachodzicca ŭ imihracyjnym izalatary ŭ Miniesocie, a jahony advakat Malinda Šmichien sprabuje spynić vysyłku, śćviardžajučy, što ŭ Biełarusi mužčynu pahražaje nieadkładny aryšt.

Hety vypadak — častka novaj stratehii administracyi Donalda Trampa, jakaja pačała rezka ŭzmacniać strohaść imihracyjnaj palityki, asabliva ŭ dačynieńni da tych, chto prybyŭ pa humanitarnych prahramach jašče pry Bajdenie. ICE atrymała novuju normu — da 3000 aryštaŭ u dzień. Z kanca maja pačali masava zakryvać spravy mihrantaŭ u sudach, a paśla tut ža zatrymlivać ich na vychadzie. Novaja praktyka raspaŭsiudziłasia ŭžo jak minimum na 14 haradoŭ ZŠA i aktyŭna pašyrajecca.

Pavodle acenki imihracyjnych jurystaŭ, takija dziejańni pazbaŭlajuć ludziej zakonnaha prava na sudovuju abaronu i faktyčna abychodziać praceduru nadańnia prytułku. Pa sutnaści, mihrantam davodzicca vybirać: albo być vysłanymi z ZŠA, albo pahadžacca na «samadepartacyju».

Choć Alaksandr prybyŭ u krainu lehalna, biez parušeńniaŭ i z padadzienaj zajavaj na prytułak, jahonaja sprava apynułasia ŭ śpisie na paskoranuju departacyju (expedited removal), jakaja nie praduhledžvaje paŭnavartasnaha słuchańnia i aŭtamatyčna błakuje paŭtorny ŭjezd u ZŠA na piać hadoŭ. Dziakujučy dziejańniam advakata sprava Alaksandra była časova adnoŭlenaja, ale, niahledziačy na adterminoŭku, jon pa-raniejšamu ŭtrymlivajecca ŭ źniavoleńni ŭ imihracyjnym izalatary.

Vadzim Bułaty raskazaŭ, što jamu ŭdajecca rehularna mieć znosiny z synam. Tak, jon daviedaŭsia, što kamiera Alaksandra pierapoŭnienaja — biełarus dzielić jaje z 30 inšymi źniavolenymi. Im nie vyklučajuć śviatło i nie dazvalajuć vychodzić na vulicu padychać śviežym pavietram.

Pa słovach Vadzima, jahonaja siamja była ščaślivaja ŭ ZŠA i adčuvała siabie ŭ biaśpiecy. Ale ciapier, navat majučy lehalny status, jon baicca za siabie, žonku, Alaksandra i inšych synoŭ.

«Ja ŭžo adnojčy ŭciok ad dyktatury ŭ Biełarusi. Nie chaču, kab jana pačałasia i tut», — kaža mužčyna.

Raniej Donald Tramp zajaŭlaŭ pra namier departavać rekordnuju kolkaść mihrantaŭ, jakija znachodziacca ŭ ZŠA nielehalna, i źviartaŭsia da niestandartnych jurydyčnych mietadaŭ dla ŭzmacnieńnia departacyj. A Viarchoŭny sud ZŠA raniej faktyčna dazvoliŭ Donaldu Trampu vykarystoŭvać zakon 1798 hoda dla vysyłki z krainy mierkavanych členaŭ złačynnych hrupovak.

Paźniej Ministerstva ŭnutranaj biaśpieki (DHS) ZŠA abviaściła ab zapusku novaj prahramy dla nielehalnych imihrantaŭ, jakaja dazvalaje atrymać darožnuju dapamohu i stypiendyju ŭ pamiery 1000 dalaraŭ pry dobraachvotnym viartańni na radzimu. Ministr DHS Kryści Noem zajaviła, što dobraachvotnaja samadepartacyja — heta «samy biaśpiečny i ekanamična vyhadny» sposab pakinuć ZŠA, paźbiehnuŭšy zatrymańnia z boku imihracyjnaj słužby.

Prahrama źnižaje vydatki padatkapłacielščykaŭ na departacyjnyja pracedury prykładna na 70%. Udzielniki, jakija demanstrujuć realnyja kroki da adjezdu, nie buduć ličycca pryjarytetnymi dla departacyi, a taksama mohuć zachavać šaniec na lehalny ŭjezd u budučyni.

Kamientary da artykuła