Izrail bambić Siryju, patrabujučy ad Damaska adčapicca ad druzaŭ. Z čaho takaja družba?

Izrailskaja avijacyja naniesła ŭdary pa prezidenckim pałacy ŭ Damasku i budynku Hienštaba ŭ ramkach apieracyi pa abaronie siryjskich druzaŭ.

Druzy Izraila i Siryi razam pratestujuć na miažy dźviuch krain u Madždal-Šams na Hałanskich vyšyniach. Jany prosiać Izrail abaraniać ich surodzičaŭ u Siryi. Fota AP Photo/Leo Correa

Surjozny vyklik dla centralnaj ułady Siryi. Izrail ultymatyŭna patrabuje ad jaje adračysia suvierennaha kantrolu nad terytoryjami, na jakich žyvuć druzy.

Abvastreńnie pačałosia paśla taho, jak novyja ŭłady Siryi pasprabavali ŭziać terytoryju na poŭdni krainy, dzie žyvuć druzy, Džebel-ed-Druz, pad kantrol centralnaj ułady.

Druzy — nievialikaja relihijnaja mienšaść u Siryi, Livanie i Izraili. Izrail robić na ich staŭku jak na sajuźnikaŭ u rehijonie. U Siryi ich kala 4% nasielnictva, u Livanie — kala 5%, u samim Izraili — kala 2%. Druzy havorać pa-arabsku, ale majuć svaju ezateryčnuju relihiju, a tamu advieku varahavali z arabami. Heta davoli vajaŭničy narod, stahodździ zmahańnia za ŭłasnaje vyžyvańnie zahartavali jaho.

Častka druzaŭ apynułasia na terytoryi Izraila, asabliva paśla akupacyi Hałanskich vyšyń. I jany nie nastolki varožyja da jaŭrejskaj dziaržavy, jak araby.

U toj ža čas druzy Livana, abjadnanyja ŭ Prahresiŭna-sacyjalistyčnuju partyju na čale z Kamalem i Validam Džumbłatami, u XX stahodździ doŭhi čas rabili staŭku na Siryju i SSSR u baraćbie suprać livanskich chryścijan.

Ciapier užo Izrail razhladaje druzaŭ Siryi, jakija kampaktna žyvuć na poŭdzień ad Damaska, jak stratehična važnaha sajuźnika — supraćvahu novym isłamisckim uładam krainy, ciesna źviazanym z Turcyjaj.

Kali centralnyja ŭłady Siryi pasprabavali ŭvieści ŭ druzski rehijon svaich siłavikoŭ, druzy akazali ŭzbrojenaje supraciŭleńnie. Jany chočuć zachavać faktyčnuju aŭtanomiju, jakaja skłałasia za pieryjad hramadzianskaj vajny i biezuładździa ŭ Siryi.

Siryjskaja armija, jakaja ciapier ujaŭlaje saboj kanhłamierat byłych paŭstanckich atradaŭ i rehularnych čaściej, 14 lipienia ŭvajšła ŭ druzski horad Es-Suviejda. Heta adbyłosia paśla taho, jak 37 čałaviek zahinuli ŭ sutyčkach druzaŭ i arabaŭ-bieduinaŭ u papiarednija dni.

Bieduiny vitali ŭviadzieńnie siryjskaj armii ŭ Es-Suviejdu, druzy akazali supraciŭ. 

U sacsietkach razyšlisia videa, dzie siryjcy hvałtoŭna holać druzam ich pyšnyja vusy, tamu što heta nie adpaviadaje isłamu.

15 lipienia padtrymku z pavietra im nadała izrailskaja avijacyja. Za sutki jana naniesła kala 160 udaraŭ pa technicy i pazicyjach siryjskaj armii.

A siońnia Izrail nanios taksama simvaličnyja ŭdary pa simvałach ułady ŭ Damasku — prezidenckim pałacy i budynku Hienštaba. 

U toj ža čas niekalki sotniaŭ druzaŭ Izraila samavolna pierasiekli miažu i adpravilisia na dapamohu suplamieńnikam.

Premjer-ministr Izraila Bińjamin Nietańjachu u śpiecyjalnym zvarocie zaklikaŭ hramadzian Izraila z druzskaj hramady z prośbaj nie pierachodzić miažy i «dazvolić» izrailskaj armii dziejničać samoj.

Urad Izraila zajaviŭ, što «zahadaŭ atakavać siryjskuju armiju, kab abaranić druzskuju hramadu», jakaja źviazanaja «hłybokim brackim sajuzam ź izrailskimi druzami».

Paviedamlajecca pra hibiel 20 bajcoŭ siłaŭ siryjskaha ŭrada. 

Mašyna, jakaja vykarystoŭvałasia siryjskimi siłavikami, źniščanaja izrailskim avijaŭdaram. 15 lipienia 2025, Es-Suviejda. Photo by Getty Images

Izrail zapatrabavaŭ vyvadu siryjskich siłavikoŭ z rehijona i navat raspačaŭ udary z pavietra, kab prymusić Damask padparadkavacca. Supraćpavietranaja abarona Siryi razbomblenaja Izrailem, tamu siryjskaja armija biezabaronnaja suprać rakietnych udaraŭ.

Izrailskija ŭdary staviać novyja ŭłady Siryi ŭ kazytlivaje stanovišča. Damask demanstravaŭ prahmatyčnuju hatoŭnaść padpisać mirnaje pahadnieńnie i pryznać Izrail, pa schiemie Abjadnanych Arabskich Emirataŭ. Adnak patrabavańnie Ijerusalima, kab centralnyja ŭłady Siryi adraklisia ažyćciaŭleńnia ŭładnych funkcyj u druzskich rehijonach, padarvała b aŭtarytet isłamisckaha režymu.

Armija Izraila rychtujecca pierakinuć dźvie dyvizii na Hałanskija vyšyni.

Džebel-ed-Druz peŭny čas mieŭ aŭtanomiju ŭ časy francuzskaha pratektaratu nad Siryjaj miž Pieršaj i Druhoj suśvietnymi vojnami.

Raniej žychary šaści viosak na poŭdni Siryi, u jakich žyvie druzskaja mienšaść, paprasili Izrail dałučyć da siabie ich terytoryju i raspaŭsiudzić suvierenitet na ich nasielenyja punkty. Videa schodu ŭ vioscy Chader, raźmieščanaj na siryjskim baku Hałanskich vyšyń, publikavała vydańnie Jewish Press.

Druzy aścierahalisia pieraśledu z boku isłamistaŭ, jakija pryjšli da ŭłady ŭ Siryi paśla padzieńnia režymu Bašara Asada. Na videa adzin z vystupoŭcaŭ pierad natoŭpam ź niekalkich dziasiatkaŭ čałaviek havoryć:

«Ad imia ŭsich žycharoŭ Chadera, i kali chtości piarečyć, kali łaska, skažycie… Kali nam daviadziecca vybirać, my vybieram mienšaje zło — być dałučanymi da (izrailskich) Hałanaŭ! … Los Chadera — heta los navakolnych viosak, my chočam paprasić dałučyć nas da našych surodzičaŭ na Hałanach, kab być svabodnymi ad niespraviadlivaści i pryhniotu».

Prysutnyja na schodzie adkazali na heta krykami: «My zhodnyja, my zhodnyja!»

U 1967 hodzie Izrail zaniaŭ častku Hałanskich vyšyń padčas Šaścidzionnaj vajny i anieksavaŭ ich u nastupnyja hady, u vyniku čaho čatyry siryjskija druzskija pasieliščy stali častkaj jaŭrejskaj dziaržavy. Ciapier tam žyvuć kala 24 tysiač čałaviek.

Druzskaja hramada Izraila, jakaja zbolšaha žyvie ŭ rehijonie Halileja, u sukupnaści pieravyšaje 160 tysiač čałaviek. Jaje pradstaŭniki dobra intehravanyja ŭ izrailskaje hramadstva i słužać u CACHAŁ.

Druzskija vioski, jakija chočuć adździalicca ad Siryi i dałučycca da Izraila

Siarod žycharoŭ arabskich krain raście abureńnie takimi dziejańniami druzaŭ.

Tym časam u Es-Suvejdzie zdymajuć siryjskija ściahi i vyviešvajuć izrailskija.

Kamientary da artykuła