Zhareŭ šedeŭr narodnaj architektury Paleśsia — carkva ŭ Ściapankach. Jana zastałasia na fotach «Našaj Nivy»

Sumnaja navina pryjšła z Žabinkaŭskaha rajona: tam adbyŭsia pažar u carkvie Śviatoha Michaiła ŭ ahraharadku Ściapanki. U aficyjnych paviedamleńniach pakul što paźbiahajuć adkryta kazać, što carkva zhareła, ale foty z tušeńnia pažaru nie dajuć nadziei, što tam šmat čaho acaleje. 

Fota tut i dalej: «Naša Niva»

Miž tym carkva ŭ Ściapankach, pabudavanaja ŭ XVIII stahodździ i rekanstrujavanaja ŭ XIX-m, była adnym z admietnych pomnikaŭ draŭlanaj architektury Biełaruskaha Paleśsia. Jana ŭvachodziła ŭ skład kultavych draŭlanych chramaŭ Bieraściejščyny, jakija razhladalisia navat jak kandydaty na ŭklučeńnie ŭ śpis Suśvietnaj kulturnaj spadčyny JUNIESKA. Pra 5 takich cerkvaŭ, u tym liku i Ściapankaŭskuju, «Naša Niva» ŭ 2019 hodzie rabiła vialiki fotarepartaž. 

Niekali staražytnyja hreki, azdablajučy kamiennyja chramy, imitavali z marmuru elemienty draŭlanych kanstrukcyj. Našy prodki byli hrekami naadvarot: budujučy draŭlanyja cerkvy, jany imitavali muravanyja. Tamu chram u Ściapankach byŭ niečym padobny da kłasičnych pomnikaŭ vilenskaha baroka.

Carkva Śviatoha Michaiła była pabudavanaja ŭ 1780-m, paramantavanaja ŭ 1858-m. Heta pomnik draŭlanaha dojlidstva z elemientami stylu baroka. U 1914-m da carkvy była prybudavanaja trochjarusnaja zvanica. U carkvie byŭ vialiki zvon pačatku XX stahodździa, adlity na achviaravańni viernikaŭ.

Praŭda, u Ściapankach da paznavalnaha baročnaha dvuchviežavaha fasada Michajłaŭskaj carkvy ŭ pačatku XX stahodździa dabudavali śpieradu vialikuju kvadratnuju zvanicu. Toje, što ličycca aŭtentyčnym, časta byvaje kanstruktam z roznych časoŭ, tradycyj i stylaŭ.

Hetaja zvanica była niby aprava dla ściapankaŭskaj słavutaści: vialikaha zvona.

Siarhiej Rezanovič

Mienavita ŭ Ściapankach słužyŭ pravasłaŭny śviatar Siarhiej Razanovič, ciapierašni palitviazień, jakomu prysudzili 16 hadoŭ źniavoleńnia pa spravie Mikałaja Aŭtuchoviča. Razam sa śviatarom trapiła za kraty i jahonaja žonka Luboŭ, jakoj pakarańnie nie našmat miakčejšaje — 15 hadoŭ. A Pavieł Razanovič, ich syn, adbyvaje 19-hadovaje pakarańnie.

Luboŭ Razanovič

Padčas padrychtoŭki taho repartažu mienavita matuška Luboŭ haścinna prymała našaniŭcaŭ i dazvoliła im usio dobra ahledzieć.

Historyja ściapankaŭskaha zvona niby apokryf. Zvon adlili ŭ pačatku XX stahodździa na achviaravańni viernikaŭ, a najbolšy ŭniosak zrabiŭ sielanin Ściapan Aksiucik. Jaho imia vybitaje ŭ bronzie na baku zvona. U časie saviecka-polskaj vajny zvon rekvizavali čyrvonaarmiejcy, kab vyvieźci ŭ Rasiju, ale ŭ vyniku chutkaha nastupu palakaŭ kaštoŭnaść pamianiała haspadaroŭ. Palaki taksama nie źbiralisia viartać jaho viernikam i zavieźli až u Varšavu. Tam, na čyhunačnaj płatformie, zvon pabačyŭ ściapankaŭski čałaviek. Paśla doŭhich pieramovaŭ i ŭprošvańniaŭ udałosia viarnuć kaštoŭnaść u Ściapanki.

Nastupnaja niebiaśpieka napatkała jaje ŭ časie Druhoj suśvietnaj, kali niemcy rekvizavali paŭsiul zvany. Ale ŭžo navučanyja dośviedam ściapankaŭcy zdoleli pierachavać svoj. I jon maŭčaŭ da kanca savieckaj epochi.

Ad jazyka ściapankaŭskaha zvona išła viaroŭka až da dołu, u babiniec. Kab možna było zvanić, nie ŭzdymajučysia pa krutych schodach. Kali ž hułki ŭdar zaśpieje ciabie na viersie zvanicy, možna atrymać ad niečakanaści lohkuju kantuziju.

Kamientary da artykuła