«Ja chaču spraviadlivaści — i dla žančyn, i dla siabie». Ščyraja hutarka z Andrejem Stryžakom pra skandał z dykpikami, zaležnaści i budučyniu

Dniami Andrej Stryžak, časova adchileny ad kiraŭnictva «Bajsołam», pryznaŭsia ŭ rassyłcy dykpikaŭ i raskazaŭ pra svaje zaležnaści — ałkaholnuju, charčovuju i seksualnuju. U razmovie z «Našaj Nivaj» jon ščyra raskazvaje, jak pieražyvaŭ razvod, šukaŭ novyja adnosiny, z kim pierapisvaŭsia i što dumaje rabić dalej. Pra pierapiski jon kaža: «Ich byli dziasiatki, ja byŭ supieraktyŭnym». 

Fota: Siarhiej Saciuk

«Ja nie zabojca, ja nie toj čałaviek, chto skraŭ miljony ci zhvałciŭ kahości»

«Naša Niva»: Jak vy?

Andrej Stryžak: Jak čałaviek, jaki štości zrabiŭ i razumieje, što zrabiŭ niešta drennaje, i žyvie z hetym pačućciom uvieś čas. Jość peŭnaja palohka tolki ad taho, što idzie raźbiralnictva, i adzinaje, čaho ja chaču — heta kab kamisija razabrałasia va ŭsioj hetaj situacyi i hetaja historyja dla mianie skončyłasia.

U mianie jość razumieńnie, što kožnaje pakarańnie pavinna być suvymierna ŭčynku. Ja nie zabojca, ja nie toj čałaviek, chto skraŭ miljony ci zhvałciŭ kahości. I dla mianie vielmi važna, kab u dačynieńni da mianie spracavała spraviadlivaść.

Jość Kryminalny kodeks, dzie prapisanyja pakarańni za roznyja dziejańni, u jakich mianie abvinavačvajuć. Ale toje, što adbyvajecca ciapier — na moj pohlad, heta niesuvymiernaje pakarańnie i źniščeńnie mianie jak asoby i jak prafiesijanała. Nichto nie zdymaje ź mianie maju vinu, ja vybačajusia i praciahvaju vybačacca pierad ludźmi i asabista, i publična. Budu heta rabić i padčas pracy kamisii, ja mahu nie pamiatać usich kiejsaŭ.

Toje, što adbyvajecca ŭ siecivie, asabliva pieršyja dva dni — heta pierakreślivańnie ŭsiaho majho minułaha žyćcia. Nie ŭpeŭnieny, što heta pravilna.

«Šmat chto pytaŭsia — jak jon heta vyvozić? Voś tak i vyvozić»

«NN»: Davajcie znojdziem u minułym čas, kali dla vas pačałasia hetaja historyja.

AS: Apošni dla mianie spakojny, davajenny hod — heta 2013-ty. I raniej było niaprosta, ale heta apošni bolš-mienš spakojny hod.

Fota: Siarhiej Saciuk

Potym pačaŭsia Majdan, dzie ja dziejničaŭ jak vałancior haračaj linii. Zvanili roznyja ludzi, ja začytvaŭ ludziam paviedamleńni, što ich blizkija zahinuli. Z taho času nahruzka na psichiku pačała pavialičvacca.

Dalej ja pracavaŭ z frontam. U 2015-m upieršyniu trapiŭ na Danbas i jeździŭ tudy da 2020-ha, byŭ u misijach 7-10 dzion kožnyja 2 miesiacy. Takaja praca mocna na ciabie ŭpłyvaje — heta śmierć, praca ź vialikaj kolkaściu biady i hora, i psichika sprabuje kampiensavać heta.

Niedzie z taho času i pačalisia prablemy: spačatku z ałkaholem, potym z seksualnaj, charčovaj zaležnaściami. Nastupnaj prystupkaj byŭ 2017-ty — pratesty «darmajedaŭ», moj aryšt, haładoŭka. 

U 2020-m ja ŭžo mieŭ razumieńnie, što mnie treba adychodzić ź siektara, dumaŭ, što ByCovid budzie maim apošnim prajektam. Nie vyvoziŭ, razumieŭ, što treba niešta mianiać u žyćci. Ale potym pačalisia pratesty, i ŭ mianie nie było maralnaha prava z usim maim bekhraŭndam i nazapašanymi viedami adychodzić z hetaha ŭsiaho.

«NN»: Raskažycie padrabiaźniej, jak raspačynalisia vašy zaležnaści.

AS: Pavialičvałasia kolkaść ałkaholu ŭ žyćci, heta adbyvajecca vielmi pastupova. Heta lohki sposab chutkaha pieraklučeńnia ŭvahi, bo ja ŭvieś čas pracuju hałavoj, jana ŭ mianie pierahružana, i psichika prosta šukaje niejkaha vyjścia ad hetaha vykliku. 

Plus byli padziei Majdanu i vialikija prablemy ŭ maim asabistym žyćci. Byŭ razhubleny i nie razumieŭ, što dalej rabić z ułasnym žyćciom — situacyja, padobnaja da toj, u jakoj ja akazaŭsia ŭ 2023-m.

Fota: Siarhiej Saciuk

Ja z Rečycy, z fabryčna-zavodskaha rajona, i ŭsiamu zaŭždy vučyŭsia sam. Trapiŭ u situacyju, kali raźvivajucca zaležnaści, i adnačasova situacyju peŭnaha ekśpierymienta.

U takim vypadku ty možaš rabić rečy, jakija padajucca tabie absalutna narmalnymi — pieršy pišaš čałavieku ź niejkimi kamplimientami. Bačyš, što čałaviek tabie niešta adkazvaje, i nie ŭsprymaješ heta jak niejkaje ŭvarvańnie ŭ asabistuju prastoru. Ja i ciapier nie razumieju da kanca, u čym traŭmujučy faktar, kali jość takaja situacyja. Ale razumieju, što byvajuć roznyja situacyi, i nijak nie apraŭdvaju siabie.

«NN»: Kali byŭ pik vašych zaležnaściaŭ?

AS: Zbolšaha jon pačaŭsia dzieści z 2020-ha. Heta źviazana i z abstavinami šlubu, i ź vielizarnym stresam. Usia taja vielizarnaja praca i dapamoha, jakaja była zroblenaja ŭ pieršyja hady našaha pratesnaha ruchu, rabiłasia ŭ vielmi składanym dla mianie stanie. Heta pryvodziła da zvyšnamahańniaŭ psichiki i cieła, patrabavała chutkaj kampiensacyi.

Šmat chto pytaŭsia — jak jon heta vyvozić? Voś tak i vyvozić, i ŭsio maje svoj košt. 

Ciapier ja ŭśviedamlaju, što z 2020-ha pa 2025-ty mieŭ vialiki ŭpłyŭ na šmatlikija pracesy nie tolki ŭ hramadskim płanie, ale i ŭ asabistym, bo ja jak asoba i jak funkcyja — heta adzin čałaviek. Tamu ja dapuskaju, što chtości moh usprymać mianie z pazicyi siły — maŭlaŭ, ja mahu imhnienna niešta vyrašyć, i praz heta ludzi mahli bajacca sa mnoj spynić kamunikacyju ci skazać mnie niešta nie takoje. 

Inšaja prablema ŭ tym, što ŭ [biełaruskaj] emihracyi jość vielmi abmiežavanaje koła ludziej, šmat chto ź ich tak ci inakš atrymaŭ dapamohu [ad «Bajsoła»]. Faktyčna lubyja adnosiny ŭ takich umovach — heta kanflikt intaresaŭ. Ale tady pytańnie, jak žyćcio budavać, i ŭ mianie niama adkazu na hetaje pytańnie.

«NN»: Jak vyhladała taja kamunikacyja ŭ vašym vypadku?

AS: Heta byli sproby ŭstalavańnia kantaktu ź vialikaj kolkaściu ludziej, tamu ja hatovy razhladać šmat kiejsaŭ. Zbolšaha heta byli prosta pierapiski, jakija nie ŭtrymlivali ŭ sabie kantentu, jaki mnie vystaŭlajuć u vinu.

Fota: Siarhiej Saciuk

Dumaju, što niedzie ŭ 2023-m jakraz i byli tyja momanty ź niepažadanym kantentam, ale heta nie była niejkaja masavaja historyja. Toje, što možna pryznać dykpikam, — heta ličanyja kiejsy. Ale pa pryčynach, jakija ad mianie nie zaležać, toj zdymak staŭ dastupny značna bolšaj kolkaści ludziej.

Nie vyklučaju, što chtości moža zaraz vykarystać mahčymaść mianie ŭtapić, bo heta zručnaja mahčymaść dabić. Joj abaviazkova niechta skarystajecca — nie tolki z boku prapahandy, a, dumaju, i ŭnutry siektara.

«NN»: Pra što kankretna havorka?

AS: Maja publičnaja pazicyja vielmi jaskravaja i časam razychodzicca z pazicyjaj inšych ludziej. Zrazumieła, što zaraz ja budu maŭčać i nie vykazvacca na hramadska-palityčnyja temy, i hetaje maŭčańnie budzie doŭhim. Moža, kamuści ad hetaha budzie praściej.

Nie kažu, što heta zamova. Ja zrabiŭ toje, što zrabiŭ, i hatovy za heta nieści adkaznaść, ale davajcie budziem cyvilizavanymi ludźmi. Ciapier, na moj pohlad, adbyvajecca linčavańnie. Faktyčna jość tolki artykuł z abvinavačvańniami i žadańnie arhanizacyi, jakaja mianie adchiliła ad kiraŭničaj pasady, razabracca va ŭsim. I jość majo pryznańnie, što ja rabiŭ niejkija niepažadanyja dziejańni. Ale na hetym etapie ja ŭžo vyznačany jak hałoŭny monstr.

«U vačach ludziej heta ciapier tak farmujecca, nibyta niejki mańjak-ekshibicyjanist robić masavyja rassyłki»

«NN»: Žančyny, jakija akazalisia ŭ situacyi toj blizkaj kamunikacyi z vami — chto jany?

AS: Heta byli roznyja žančyny. Kali my kažam pra pieryjad u Litvie, heta byli žančyny zbolšaha ź biełaruskaha koła. I tut jakraz paŭstaje prablema, jakuju ja nie ŭśviedamlaŭ — što jany mohuć tak ci inakš ličyć siabie zaležnymi ad mianie. Kali ty znachodzišsia ŭ Biełarusi, u ciabie ŭsio-tki jość mahčymaść bolš šyrokaha koła, a tut jaje niama.

«NN»: To-bok takija paterny pavodzinaŭ — z uvahaj da žančyn, jakuju jany mahli paličyć niepažadanaj — byli ŭ vas jašče ŭ Biełarusi?

AS: Tak. 

«NN»: Žančyny, jakich datyčyć ciapierašni skandał, byli źviazanyja z «Bajsołam»?

AS: Mnie składana pra heta kazać, bo arhanizacyja šmat kamu dapamahła, i daloka nie pra ŭsich ja viedaju, bo ja nie adziny pracuju ŭ arhanizacyi.

Ale dakładna mahu skazać, što nikoli nie było tak — maŭlaŭ, ty budzieš sa mnoj, i tady tabie budzie dapamoha. Voś heta ja rašuča abviarhaju. Heta nie było vykarystańniem słužbovaha stanovišča, prymusam da čahości.

«NN»: To-bok heta mahli być žančyny, u minułym źviazanyja z «Bajsołam»?

AS: Tak, u minułym, abo tyja, chto raniej atrymaŭ niejkuju ŭskosnuju dapamohu.

«NN»: Ci byli siarod ich byłyja palitźniavolenyja?

AS: Tak, byli.

«NN»: A supracoŭnicy «Bajsoła»?

AS: Nie.

Fota: Siarhiej Saciuk

«NN»: Vy pisali na fejsbuku, što razvod u 2023-m šmat paŭpłyvaŭ na vaš mientalny stan. Kolki času vy byli ŭ tym šlubie?

AS: Šlub pačaŭsia ŭ kastryčniku 2015 hoda. To-bok heta byŭ šlub daŭžynioj u vosiem hadoŭ, u jakim ja maju dzicia. Pieryjad z kastryčnika 2015-ha pa maj 2020-ha byŭ sprobaj žyć kłasičnym manahamnym žyćciom.

«NN»: Što adbyvałasia ŭ hetym šlubie ŭ apošnija hady pierad razvodam?

AS: Apošnija dva hady byli składanymi, tamu što ja ŭžo byŭ u stanie vielmi aktyŭnaj zaležnaści. Jasna, što heta nijak nie ŭmacoŭvała adnosiny.

«NN»: Heta i pryviało vas da razvodu?

AS: Heta stała pryčynaj.

«NN»: Jak by vy apisali Andreja Stryžaka pa stanie na 2023 hod, paśla razvodu?

AS: Heta byŭ čałaviek u składanym psichałahičnym stanie, čałaviek z zaležnaściami, lišniaj vahoj, prablemami sa zdaroŭjem. Pry kancy kastryčnika 2023-ha ja złamaŭ ruku i paśla hetaha zrazumieŭ, što kali budu tak žyć dalej, u mianie buduć vialikija prablemy.

Ja pačaŭ zajmacca svaim fizičnym stanam, ale nie psichičnym. Zaŭsiody ličyŭ, što ja vyhrabu. Nibyta namacaŭ sabie niejkija resursnyja punkty, adkul možna atrymlivać enierhiju, i rabiŭ heta. Potym zrazumieŭ, što jany mohuć być taksičnymi. 

Tady, u mai-červieni 2023-ha, i była adpraŭka taho niepažadanaha kantentu. Dalej byli pierapiski, niejkija zdymki roznaj stupieni asabistaści. Častku zdymkaŭ, jakija ja dasyłaŭ, možna spakojna apublikavać u instahramie.

«NN»: Pra što dla vas heta było — pra pošuk adnosinaŭ ci mienavita fizičnaha kantaktu?

AS: Fiška hetaha sposaba zadavolić dafaminavyja patreby ŭ tym, što ty chočaš niejki chutki vynik, pazityŭnuju reakcyju čałavieka. Bolšuju častku svajho prafiesijnaha žyćcia, asabliva z 2020-ha, ja žyvu ŭ situacyi taksičnaha asiarodździa, kolkaść chiejtu ad prapahandystaŭ i niezadavolenych ludziej zaškalvaje. Tabie prychodziać i padziaki ad ludziej, ale ŭ hetym ŭsio-tki małavata asabistaha.

Dla mianie praca była pieradusim, a maje asabistyja paterny byli nieprapracavanyja. Ja nie vielmi ŭmieju budavać asabistyja adnosiny ź ludźmi, usio zvalvajecca abo ŭ pracu, abo ŭ takija chutkija scenaryi. Tamu dla mianie było važna atrymlivać chutki kantakt i adkaz na jaho.

«NN»: Tamu vy i adpraŭlali tyja foty?

AS: Tamu ja ŭstupaŭ u pierapisku.

«NN»: A jak by vy patłumačyli adpraŭku zdymkaŭ?

AS: Ja nie vydzialaju ich jak niešta asobnaje. U vačach ludziej heta ciapier tak farmujecca, nibyta niejki mańjak-ekshibicyjanist robić masavyja rassyłki. Heta niapraŭda. Praŭda ŭ tym, što ja pierapisvaŭsia ź vialikaj kolkaściu ludziej i mieŭ roznuju stupień ustalavańnia kantaktu, i va ŭsim hetym byŭ kantent, u tym liku i ŭzajemny.

Fota: Siarhiej Saciuk

Heta nie było takoje, što ty zrabiŭ 10 sprobaŭ i tabie 10 razoŭ skazali «nie». Byli ludzi, jakim chaciełasia dalej sa mnoj kamunikavać, niekatorym — nie, niekatoryja ničoha nie kazali. Niekatoryja praciahvali — jak my ciapier vyśvietlili, mo i tamu, što bajalisia.

Apošnija dni ja prosta siadžu i pryhadvaju ŭsich, z kim pierapisvaŭsia, i ŭsim pišu vybačeńni. Atrymlivaju roznyja adkazy. Chtości kaža «ŭsio narmalna», a chtości — nie, i tady ja pierahladaju ŭsiu pierapisku — mo heta ja niešta nie razumieju?

«Nie vyklučaju, što moža źjavicca bolš takich historyj, jak maja»

«NN»: Jak uvohule čałaviek z vašym uzroŭniem viadomaści ŭ demsiłach moža znachodzić novyja adnosiny?

AS: Heta adkrytaje pytańnie. Jość vielmi mocnyja abmiežavańni i pa časie, i pa punktach, dzie heta mahčyma. Uličvajučy, nakolki heta važnaja śfiera žyćcia dla čałavieka, heta ŭraźlivaja śfiera dla ŭsich, chto ŭ našym siektary znachodzicca na niejkich pazicyjach. 

Ty znachodzišsia ŭ situacyi, dzie možaš dumać, što ŭsio ok, a akazvajecca, što ciabie bajacca. I ŭ hety punkt možna bić niadobrazyčliŭcam, ahientam, kamu zaŭhodna.

Jak ludzi vyrašajuć hetyja pytańni, ja nie viedaju. Ale nie vyklučaju, što moža źjavicca bolš takich historyj, jak maja.

«NN»: Vy zaŭsiody razhladali takija pierapiski tolki jak flirt?

AS: Tak, akramia niekalkich vypadkaŭ, kali sapraŭdy razumieŭ, što zrabiŭ niejkuju łuchtu. Potym znajšoŭ u sabie siły napisać tym ludziam, u adnosinach da kaho heta rabiŭ, i paprasić vybačeńnia.

«NN»: Hetyja vybačeńni byli zroblenyja da ciapierašniaha skandału?

AS: Tak, našmat raniej.

«NN»: A čamu hetyja vypadki ŭvohule mieli miesca?

AS: Tady ŭ mianie byŭ toj składany pieryjad. Dumaju, nie razumieŭ pravilna, što čałaviek choča skazać. Mahčyma, heta było zroblena ŭ stanie ałkaholnaha apjanieńnia, kali ty možaš roznyja rečy ŭsprymać nieadekvatna.

Fota: Siarhiej Saciuk

Paźniej ja zrazumieŭ, što treba abaviazkova pytacca pra zhodu, i ŭ bolšaści vypadkaŭ ja pytaŭsia. Ale kali ty kamunikuješ z čałaviekam užyvuju, ty ž nie pytaješsia ŭ jaho — možna z taboj paflirtavać? Ty robiš niejkija znaki ŭvahi. Tak i ŭ siecivie — pabačyŭ pryhožuju fotku ŭ inście i napisaŭ čałavieku. Ja nie viedaju, dzie tut pytacca — maŭlaŭ, ci možna tabie napisać, što ty pryhožaja?

Byli situacyi, dzie naŭprost prahavorvałasia zhoda, ale potym akazvałasia, što heta nie zhoda. Čałaviek kaža — tak, ja chaču kankretna hetaha, a potym daviedvaješsia, što čałaviek usprymaŭ heta jak cisk.

Ja ciapier maju 4-5 kantaktaŭ psichaterapieŭtaŭ, kansultujusia ź ludźmi, jakija mnie napisali, što mieli takija ž prablemy. Ja pajdu ŭ terapiju i dumaju, što mnie heta šmat čaho patłumačyć.

«NN»: Jakaja kolkaść pierapisak, jakija vy ciapier pierahladajecie?

AS: Ich dziasiatki, ja byŭ supieraktyŭnym. 

«NN»: Ci mahło być tak, što ŭ niekatorych vypadkach sprečnyja kiejsy raźvivalisia dalej za pierapiski?

AS: Pa maim asabistym razumieńni, usio toje, što było ŭ maim žyćci bolšym za pierapisku, było pa poŭnaj zhodzie. Heta ŭžo dziejańni, jakija patrabujuć bolšaj uklučanaści, praces, jaki patrabuje niejkich doŭhich pierapisak. Na moj pohlad, składana dapuścić, što heta było nie pa žadańni.

Tyja historyi, jakija skončylisia seksualnymi adnosinami, dakładna nie byli hvałtam z majho boku. Ja nie prymianiaŭ nijakich hvałtoŭnych dziejańniaŭ, nie prymianiaŭ prymusu, šantažu, nie vykarystoŭvaŭ dla hetych metaŭ słužbovaje stanovišča.

«Ja abo vyjdu z hetaj situacyi bolš mocnym i daśviedčanym, abo nie vyjdu»

«NN»: Jak vy ciapier bačycie svaju budučyniu?

AS: Čas pakaža šlach, u mianie niama doŭhaterminovych płanaŭ. Treba zrabić pieršyja kroki, pra jakija ja kazaŭ, pahladzieć, nakolki jany paśpiachovyja, potym prajści kamisiju i pahladzieć na jaje vyniki. Dalej štości budzie, a mo i nie.

Dla mianie heta punkt pieraasensavańnia taho, što ty rabiŭ i robiš, i što tabie rabić dalej. Ja razumieju svaju kaštoŭnaść, svoj asabisty reputacyjny i sacyjalny kapitał, razumieju, što mahu jašče šmat čaho zrabić dla Biełarusi. Ale kali ja pabaču, što hramadstva heta nie ŭsprymaje, u mianie nie budzie niejkich šansaŭ z hetaha vyjści.

Fota: Siarhiej Saciuk

U mianie jość kluč ad 20-ha paviercha našaha byłoha ofisa. U pieršyja dva dni [skandału] dumka nakont hetaha ŭ mianie taksama praskokvała. Ale ja čałaviek, jaki bačyŭ u žyćci vielmi šmat čaho, i ja nie budu hladzieć u toj bok. Budziem niešta rabić.

Ja ŭdziačny hetaj situacyi, što jana rasstaviła ŭsie kropki nad i, chacia heta i traŭmatyčna i dla mianie, i dla ludziej, jakija ŭ heta ŭsio trapili. Ništo nie robicca daremna, usio maje svoj vynik. Nichto z tych ludziej, jakija atrymali traŭmu ad maich dziejańniaŭ, nie padpisvalisia na tyja vyniki.

Ja abo vyjdu z hetaj situacyi bolš mocnym i daśviedčanym, abo nie vyjdu. Spadziajusia, što ludzi, jakich ja pakryŭdziŭ, adčujuć u bližejšy čas, što spraviadlivaść dla ich adbyłasia. Ja chaču spraviadlivaści i dla ich, i dla siabie, i budu ruchacca da jaje.

Kamientary da artykuła