«Tvar PVT» Kirył Zaleski staŭ ministram. Što pra jaho viadoma?

3 sakavika pasadu ministra suviazi i infarmatyzacyi atrymaŭ Kirył Zaleski — niefarmalny «tvar Parku vysokich technałohij» u apošnija niekalki hadoŭ. Devby z hetaj nahody ŭspomniŭ, čym Zaleski vyłučaŭsia ŭ PVT uzoru 2022—2024 hadoŭ.

Kirył Zaleski. Fota: Siarhieja Šeleh / BiełTA

U struktury parku Zaleski byŭ z 2018 hoda. Paśla taho, jak administracyja PVT pieratvaryłasia ŭ «sakrataryjat Naziralnaj rady PVT» (2023), z namieśnika dyrektara jon pieratvaryŭsia ŭ namieśnika načalnika. A ŭ apošnija hady de-fakta pradstaŭlaŭ Park u publičnaj prastory: davaŭ intervju, źjaŭlaŭsia na mierapryjemstvach.

Kirył Zaleski naradziŭsia ŭ 1980 hodzie ŭ Minsku. U 2002 hodzie skončyŭ Maskoŭski dziaržaŭny instytut mižnarodnych adnosin (pa śpiecyjalnaści «mižnarodnyja adnosiny») MZS Rasii.

U 2002-2008 pracavaŭ trecim sakratarom, druhim sakratarom pasolstva Biełarusi ŭ Paŭdniovaj Karei. U 2008-2011 byŭ pieršym sakratarom, daradcam adździeła Azii ŭ MZS Biełarusi. U 2011-2016 — daradca pasolstva Biełarusi ŭ Paŭdniovaj Karei. U 2016-2018 — načalnik adździeła Afryki, namieśnik načalnika ŭpraŭleńnia Afryki i Blizkaha Uschodu MZS.

2018-2023 — načalnik adździeła hramadskaj infarmacyi i mižnarodnaha supracoŭnictva, namieśnik dyrektara dziaržustanovy «Administracyja Parku vysokich technałohij». Z 2023 hoda pa 3 sakavika 2025 hoda — namieśnik načalnika dziaržustanovy «Sakrataryjat naziralnaj rady Parku vysokich technałohij».

Z 3 sakavika 2025 hoda — ministr suviazi i infarmatyzacyi Biełarusi.

Voś čym Kirył Zaleski adznačyŭsia ŭ apošnija hady jak «śpikier PVT».

Pasyłaŭ prymirenčyja sihnały — zdajecca, usim bakam

U listapadzie 2022 hoda Łukašenka pravioŭ naradu z kiraŭnictvam PVT z nahody pierśpiektyŭ raźvićcia parku. Fon byŭ tryvožnym: praz vajnu va Ukrainie zdaryłasia novaja mahutnaja chvala rełakacyi ajcišnikaŭ, ź Biełarusi i PVT pajšli dziasiatki kampanij, u tym liku zamiežnych, i vyjechali za miažu tysiačy śpiecyjalistaŭ.

Pa vynikach razmovy z Łukašenkam Kirył Zaleski supakoiŭ usich, zajaviŭšy, što «režym funkcyjanavańnia PVT nie mianiajecca», a adtok ajcišnikaŭ na samaj spravie «nie taki vialiki, jak pra heta pryniata kazać u presie». I naohuł para pieraharnuć staronku i pracavać dalej.

«Z 2020 hoda naš IT-siektar, našyja ajcišniki pabyvali ŭ roznych situacyjach. Bolšaść šmattysiačnaj armii ajcišnikaŭ pracavali na ekanamičny dabrabyt našaj krainy. Viadoma, byli i tyja, chto prajaviŭ siabie nie z samaha dobraha boku, unios svoj układ u razbureńnie, u destruktyŭnyja pracesy. Siońnia my zychodzim z taho, što hetuju staronku pierahortvajem i praciahvajem pracavać na stvareńnie, na ŭmacavańnie ekanamičnaj mocy našaj dziaržavy».

Advakatavaŭ ilhoty PVT

Kirył Zaleski tłumačyŭ, čamu lhotny padatkovy režym PVT važny dla IT, a IT — dla ekanomiki.

«U siarednim pa našaj krainie dola materyjalnych vydatkaŭ u sabiekošcie tavaraŭ, rabot i pasłuh składaje bolš za 60%, a vydatki na apłatu pracy — mienš za 20%. A ŭ vytvorčaści IT-praduktu ŭ siarednim pa PVT apłata pracy farmiruje kala 80% sabiekoštu, a materyjalnyja vydatki nie pieravyšajuć 2%.

Voś i atrymlivajecca, što dla IT-biznesu klučavuju rolu adyhryvaje padatkovaja nahruzka mienavita na fond apłaty pracy. I hetymi padatkami IT-halina sto razoŭ adbivaje ŭsie astatnija prefierencyi: siońnia siaredni ajcišnik płacić u čatyry razy bolš padachodnaha padatku, čym siaredni zaniaty ŭ ekanomicy».

Abjaŭlaŭ pazityŭnyja trendy

Ajcišniki viartajucca

U 2023 hodzie ajcišniki praciahvali vyjazdžać z krainy, ale ŭžo nie takimi tempami. U pačatku hoda Kirył Zaleski zajaviŭ pra tendencyju viartańnia ajcišnikaŭ-rełakantaŭ u Biełaruś.

«Rełakacyja sama pa sabie (heta značyć pierasoŭvańnie IT-śpiecyjalistaŭ pamiž ofisami svajoj karparacyi ŭ roznych krainach) isnavała zaŭsiody. Jana isnavała i da 2022 hoda, i da 2020… Ciapier my bačym zusim vyraznuju tendencyju, što pry ŭsich vymušanych pierasoŭvańniach našych prahramistaŭ za miežy krainy bolšaść ź ich pry najmienšaj mahčymaści viartajecca na radzimu. Tut u ich dom, tut u ich hodny ŭzrovień žyćcia, adukacyi, miedycynskaha absłuhoŭvańnia i hetak dalej.

Ja nie viedaju nivodnaha ajcišnika, jaki b z zadavalnieńniem vyjazdžaŭ by z krainy. Upeŭnieny, što ŭsie jany pry pieršaj ža mahčymaści rana ci pozna viernucca dadomu», — mierkavaŭ tady jašče namieśnik dyrektara PVT.

Nieviadoma, jakaja kolkaść ajcišnikaŭ u vyniku viarnułasia ŭ Biełaruś za apošnija try hady. Vialiki resierč IT-2023 pakazaŭ, što ŭžo viarnulisia abo źbirajucca heta zrabić najbližejšy čas 5% udzielnikaŭ.

U toj ža čas kampanii PVT stracili, pavodle acenak Zaleskaha, kala 30% supracoŭnikaŭ. Kali jašče viasnoj 2022 hoda, pa danych devby, u kampanijach parku pracavała bolš za 78 tysiač čałaviek, to na biahučy momant užo 56 tysiač.

Kampanii PVT pierafarmatavali ekspart va ŭmovach bana z boku Zachadu

U 2023 hodzie ekspart PVT na fonie adtoku kampanij z RB, sankcyj i admovy mnohich zachodnich kampanij pracavać ź Biełaruśsiu abrynuŭsia na 33%, skłaŭšy 1,8 miljarda dalaraŭ. Miarkujučy sa źviestak PVT, za minuły hod ekspart nie ŭpaŭ, ale i nie vyras, skłaŭšy tyja ž 1,8 miljarda dalaraŭ.

Kirył Zaleski ličyć, što kampanijam parku ŭ novych umovach udałosia pierafarmatavać hieahrafiju ekspartu IT-pasłuh. Pavodle jaho słoŭ, kali raniej na zachodnija krainy prypadała 85-90% ekspartu PVT, to ciapier kala 60%. Pry hetym vyrasła dola inšych rynkaŭ. Tak, dola krain SND vyrasła da 29-30%, dola azijackich krain da 10%.

Pa słovach Zaleskaha, «biznes padładžvajecca i šukaje novyja mahčymaści ŭ inšych rehijonach, dzie pracavać u partniorstvie ź Biełaruśsiu nie źjaŭlajecca prablemaj».

A voś krainy, z pradstaŭnikami jakich u PVT pry ŭdziele Kiryła Zaleskaha byli za apošni hod dziełavyja kantakty dla raźvićcia supracoŭnictva: Rasija, Kazachstan, Katar, Aman, Filipiny, Kitaj, Sierbija, Brazilija, Turcyja, Vjetnam, Tajłand, Saudaŭskaja Aravija.

PVT staŭ bolš aryjentavany na ŭnutrany rynak

Biełaruskija ŭłady nie raz krytykavali rezidentaŭ PVT za praźmiernuju zacyklenaść na zachodnich zakazčykach i niežadańni pracavać na karyść biełaruskaj ekanomiki.

Pa śćviardžeńni Kiryła Zaleskaha, na siońnia situacyja źmianiłasia. PVT staŭ bolš aryjentavany na ŭnutrany rynak. Za minuły hod kampanii parku atrymali 25% usioj vyručki na ŭnutranym rynku, 75% — na źniešnim. Jašče ŭ 2022 hodzie dola ekspartu ŭ ahulnym abjomie vyručki PVT składała 90%.

Takim čynam, dola ŭnutranaha rynku ŭ dachodach PVT vyrasła ŭ 2,5 razy za try hady.

Płanuje «ŭzmacnić karyść IT-siektara ŭnutry krainy» i ličbavizavać z rozumam

Miarkujučy pa ŭsim, užo na pasadzie ministra suviazi i infarmatyzacyi Zaleski źbirajecca dalej raźvivać hetuju temu.

«Nam treba pahladzieć, u jakich miescach nam treba ŭzmacnić karyść IT-siektara dla vyrašeńnia niejkich nadzionnych praktyčnych zadač unutry krainy. Adpaviedna, u hetym kantekście my i budziem vybudoŭvać dalejšuju pracu».

A voś jak Zaleski bačyć madel aptymalnaj ličbavizacyi Biełarusi. Pavodle jaho słoŭ, «ličbavizacyja nie pavinna być daninaj modzie». Jana pavinna palapšać efiektyŭnaść ekanomiki i spraščać žyćcio hramadzian.

«Heta sprava darahaja, i, biezumoŭna, jaje treba ŭkaraniać z rozumam. Jana nie pavinna być daninaj modzie, a być vyklučna dla intaresaŭ albo našych hramadzian, albo ekanomiki ŭ cełym.

Jašče pracujučy ŭ Parku vysokich technałohij, ja pryvodziŭ u prykład ARIP. Bolšaść z nas advykli chadzić kudyści, kab zapłacić niejkija štomiesiačnyja płaciažy. My pryvykli, što jość ARIP, usio pracuje chutka i pa adnym kliku.

Na samaj spravie za stvareńniem hetaj sistemy i ŭsich inšych stajała karpatlivaja praca, vielizarnaja praca. Dumaju, što my pavinny budziem ukaraniać ličbavizacyju tak, kab hramadzianie mahli joju karystacca i ŭsprymać jak samo saboj zrazumieły atrybut našaha štodzionnaha žyćcia».

Kamientary da artykuła