Čamu biełarusaŭ nie pryznačajuć kardynałami?

Chutka ŭ Vatykanie źbiarucca katalickija kardynały, kab abrać novaha Papu Rymskaha. Siarod ich nie budzie biełarusaŭ — našych suajčyńnikaŭ daŭno nie pavyšajuć da hetaha sanu. Apošnim katalickim kardynałam-biełarusam byŭ heta Kazimir Śviontak. Čamu tak?

Kardynały ŭ Vatykanie, 2024 hod. Fota: AP Photo / Gregorio Borgia, File

Usiaho ciapier 252 kardynały z 94 krain. Bolš za ŭsio ich maje Italija (51), ale pa adnym kardynale jość i ad Słavienii, Rumynii, Banhładeša, Hviniei, Madahaskara, Efiopii i mnohich inšych krain. Bolšaść (149) byli pryznačany Francyskam, ale jość i tyja, kaho pavysili pry Bieniedykcie XVI i Janie Paŭłu II.

Kazimir Śviontak staŭ pieršym paśla 1798 hoda kardynałam na terytoryi Biełarusi. Jon atrymaŭ san kardynała ŭ 1994 hodzie ad Jana Paŭła II. 

Śviontak pamior u 2011-m, i z taho času biełarusaŭ nie pavyšali da sana kardynałaŭ.

Relihijnaja ekśpiertka Natalla Vasilevič źviartaje ŭvahu, što treba mieć vialikija zasłuhi pierad Kaściołam, kab zrabicca kardynałam. Kazimira Śviontaka dobra viedaŭ Jan Pavieł II.

«Dla jaho kardynał Śviontak byŭ sapraŭdy śviedkam viery, čałaviekam, jaki prajšoŭ praz łahiery dziela svajoj viery. Jaho historyja, jaho pieraniesienyja pakuty i vyznaŭstva viery — heta, biezumoŭna, było važna, kali jaho pryznačali kardynałam».

Z Natallaj zhodny daśviedčany katalicki aktyvist, ź jakim my pahutaryli:

«U pryznačeńni kardynałaŭ apošniaje słova staić za papam. Kardynałaŭ vybirajuć nie dziela taho, kab uvažyć krainu ci miascovy kaścioł. Papy starajucca vybirać asobaŭ, jakija ŭnieśli vialiki ŭkład u raźvićcio Kaścioła, niejkich važnych dziejačaŭ.

Kaniešnie, jość dyjacezii, u jakich ich kiraŭnikoŭ tradycyjna nadzialajuć kardynalskaj hodnaściu. Adnak navat heta tradycyja nie źjaŭlajecca abaviazkovym praviłam, i heta pakazaŭ pantyfikat Franciška. Tamu nie isnuje takoha praviła, što kali ŭ Biełarusi byŭ kardynał Kazimir, to ŭžo tradycyjna kamuści ź biełarusaŭ buduć nadavać heta zvańnie».

Kardynał Kazimir Śviontak

Surazmoŭca źviartaje ŭvahu na toje, što kardynał Kazimir mieŭ doŭhaje i ciažkaje žyćcio — prajšoŭ «usio piekła savieckaj ateistyčnaj mašyny». Jan Pavieł II vielmi jaho pavažaŭ.

Kazimiru Śvionteku nadali san kardynała z nahody jaho 80-hodździa — kab adznačyć jaho viernaść Kaściołu. U toj čas razvaliŭsia SSSR, miascovy Kaścioł paŭstavaŭ jak fieniks z popiełu, i Śviontek, jaki prajšoŭ usio piekła savieckaj ateistyčnyj mašyny, byŭ simvałam.

«Ja b skazaŭ, što papa nie bačyŭ siarod našych biskupaŭ ci śviataroŭ niejkich vyklučnych ludziej, choć kožny, kaniečnie, vyklučny. I napeŭna, nie vielmi pryhoža było b skazać, što ŭ nas słabyja śviatary ci biskupy — kožny pa-svojmu ŭkładvajecca bolš ci mienš, jak i paŭsiul.

Choć razam z hetym, na maju dumku, Kaściołu ŭ Biełarusi siońnia nie chapaje svaich mocnych lidaraŭ. Situacyja składanaja, i być u joj mocnym, zachoŭvać lidarstva, być sapraŭdnym pastyram dla ŭsich — heta vielmi składanaja zadača, pa-čałaviečy nievykanalnaja».

Na dumku Natalli Vasilevič, siarod biełarusaŭ usio ž taki jość jašče adzin katalicki biskup, jaki moh by zrabicca kardynałam:

«Mnie zdajecca, što dla mitrapalita Tadevuša Kandrusieviča takoje pryznačeńnie było b całkam adekvatnym. Jon amal dasiahnuŭ 80-hadovaha ŭzrostu, moh by stać hanarovym kardynałam. 

Mitrapalit Tadevuš pryśviaciŭ šmat času ŭmacavańniu Kaścioła ŭ Biełarusi i adradžeńniu Kaścioła ŭ Rasii, jaho apostalskija i pastyrskija pracy vielmi značnyja. Mahčyma, u jaho nie było nadta ciopłych stasunkaŭ z Francyskam».

Natalla dapuskaje, što novy papa moh by nadzialić bolš uvahi mitrapalitu Tadevušu.

Pry hetym, kaža Vasilevič, Vatykan uličvaje pazicyju Maskvy ŭ dačynieńni da Biełarusi:

«U miemuarach biskupa Daminika Hrušoŭskaha idzie havorka pra toje, jak jon chadziŭ da [pravasłaŭnaha] mitrapalita Fiłareta, i toj skazaŭ navat nie ŭźnimać pytańnie vizitu Papy Rymskaha [u Biełaruś]. Jon razumieŭ, što z Maskvy heta nie ŭchvalać.

Ale Vatykan tut, chutčej, dziejničaje situatyŭna, bačačy, što ciapier niama akna mahčymaściaŭ dla niepasrednych dziejańniaŭ [u Biełarusi], tamu takija dziejańni i nie pradprymajucca. Chacia, naprykład, Jan Pavieł II pryjazdžaŭ va Ukrainu, chacia i Maskva, i patryjarch Aleksij II tady byli suprać. Tym nie mienš jamu heta nie pieraškodziła».

Kamientary da artykuła