Navukoŭcy vyjavili, što vałodańnie niekalkimi movami zapavolvaje bijałahičnaje stareńnie

Pavodle acenak, da 70% nasielnictva śvietu vałodaje bolš čym adnoj movaj. Heta nie prosta kulturnaje bahaćcie ci pieravaha ŭ karjery. Novaje maštabnaje jeŭrapiejskaje daśledavańnie pakazvaje, što šmatmoŭje moža być adnym z klučoŭ da zdarovaha i pavolnaha stareńnia.

Vyjava: vecteezy

Navukoŭcy daŭno padazravali, što viedańnie niekalkich moŭ stanoŭča ŭpłyvaje na mozh. Heta źviazana z kancepcyjaj kahnityŭnaha reziervu — zdolnaści mozhu kampiensavać uzrostavyja źmieny ci navat nastupstvy takich chvarob, jak demiencyja. Ličycca, što hety rezierv farmujecca, kali mozh rehularna atrymlivaje intelektualnyja vykliki, u tym liku praz štodzionnaje vykarystańnie niekalkich moŭ.

Papiarednija daśledavańni pakazvali na takuju suviaź, ale časta mieli abmiežavańni: małyja vybarki ŭdzielnikaŭ, niapeŭnyja kryteryi šmatmoŭja, ihnaravańnie inšych faktaraŭ. Novaja praca, ab vynikach jakoj piša Fitbook.de, pabudavanaja na šyrokaj bazie danych i staviła za metu bolš dakładna acanić, ci sapraŭdy šmatmoŭje źviazanaje z bolš pavolnym stareńniem.

Zamiest taho, kab abapiracca tolki na dyjahnazy, daśledčyki vyličvali bijałahičny ŭzrost kožnaha čałavieka. Hety pakazčyk adlustroŭvaje realny stan arhanizma, u adroźnieńnie ad kalandarnaha ŭzrostu ŭ pašparcie.

Kalandarny ŭzrost — heta prosta kolkaść hadoŭ, jakija vy pražyli. Bijałahičny ŭzrost — heta pakazčyk taho, nakolki znošany arhanizm. Jon zaležyć ad ładu žyćcia, hienietyki, najaŭnaści chraničnych zachvorvańniaŭ i razumovaj aktyŭnaści. Tak, 70‑hadovy čałaviek moža mieć bijałahičny ŭzrost 60-hadovaha, i naadvarot.

Navukoŭcy vyličvali roźnicu pamiž hetymi dvuma ŭzrostami (tak zvany «biobehavioral age gap», abo BAG). Čym mienšaja hetaja roźnica ci čym maładziejšy bijałahičny ŭzrost u paraŭnańni z realnym, tym bolš zdarovym ličycca praces stareńnia. Mienavita tut i vyjaviłasia cikavaja tendencyja.

Vyniki, jakija ŭražvajuć

Daśledavańnie achapiła dadzienyja bolš za 86 000 ludziej va ŭzroście ad 51 da 90 hadoŭ z 27 krain Jeŭropy. Dla acenki bijałahičnaha ŭzrostu vykarystoŭvaŭsia kompleksny ałharytm, jaki ŭličvaŭ: kahnityŭnyja zdolnaści (pamiać, uvaha); uzrovień fizičnaj aktyŭnaści; adukacyju; najaŭnaść chraničnych chvarob; jakaść snu i štodzionnyja zvyčki.

Šmatmoŭje razhladałasia jak asobny faktar. Kab paźbiehnuć skažeńniaŭ, daśledčyki kantralavali ŭpłyŭ źniešnich umoŭ — mihracyi, uzroŭniu zabrudžvańnia pavietra, sacyjalnaj niaroŭnaści, palityčnaj stabilnaści. Akramia taho, analizavaŭsia nie tolki stan udzielnikaŭ na momant apytańnia, ale i tempy ich stareńnia ź ciaham času.

Vyniki pakazali: ludzi, jakija razmaŭlali tolki na adnoj movie (monalinhvy), čaściej demanstravali paskoranaje bijałahičnaje stareńnie. Ich arhanizm byŭ u siarednim starejšy za pašpartny ŭzrost.

Šmatmoŭnyja ludzi (bilinhvy i palihłoty) ŭ siarednim stareli pavolniej. Ich bijałahičny ŭzrost čaściakom byŭ nižejšy za kalandarny.

Cikava, što nazirałasia niepasrednaja zaležnaść: čym bolš moŭ viedaŭ čałaviek, tym maładziejšym akazvaŭsia jaho bijałahičny ŭzrost u paraŭnańni z pašpartnym. Pry hetym vynik zachoŭvaŭsia navat pry vielmi hrubym uliku moŭnych navykaŭ, što śviedčyć pra nadziejnaść suviazi.

Navat paśla ŭliku inšych faktaraŭ — adukacyi, fizičnaj aktyŭnaści, chraničnych chvarob — šmatmoŭje zastavałasia samastojnym achoŭnym faktaram. U krainach z vysokaj mihracyjaj abo značnymi hiendarnymi dyspraporcyjami suviaź była krychu słabiejšaj, ale ŭsio ž vyraznaj.

Vysnovy daśledavańnia dazvalajuć razhladać vałodańnie movami jak dastupny i efiektyŭny sposab padtrymki zdaroŭja ŭ stałym uzroście, naroŭni z pravilnym charčavańniem, sportam i sacyjalnaj aktyŭnaściu. Pryčym važna nie tolki vyvučeńnie movy, ale i jaje aktyŭnaje vykarystańnie ŭ paŭsiadzionnym žyćci.

Heta moža stać vydatnym sposabam treniroŭki dla mozhu, dastupnym dla ludziej niezaležna ad ich pachodžańnia abo ŭzroŭniu adukacyi.

Fota: pixabay.com

Abmiežavańni vysnovaŭ

Niahledziačy na pierakanaŭčyja vyniki, važna razumieć abmiežavańni. Daśledavańnie fiksavała tolki fakt vałodańnia movami, ale nie ŭdakładniała, u jakim uzroście jany byli vyvučanyja i jak časta vykarystoŭvalisia. A mienavita hetyja detali mohuć być vyrašalnymi.

Akramia taho, daśledavańnie pakazvaje suviaź, a nie niepasrednuju pryčynu. Mahčyma, ludzi, jakija vyvučajuć movy, u cełym viaduć bolš aktyŭny i zdarovy ład žyćcia. Kab kančatkova paćvierdzić pryčynna-vynikovuju suviaź, nieabchodny dadatkovyja daśledavańni, u jakich navukoŭcy buduć nazirać za ludźmi, jakija pačynajuć vyvučać novuju movu ŭžo ŭ darosłym uzroście.

Tym nie mienš, vysnovy vidavočnyja: navat pry ŭliku ŭsich niuansaŭ suviaź pamiž šmatmoŭjem i zapavolenym bijałahičnym stareńniem vyhladaje vielmi tryvałaj. Tak što kali vy šukali pryčynu, kab narešcie pačać vučyć novuju movu, to voś jana. Heta nie tolki cikava, ale i, mahčyma, adna z najlepšych inviestycyj u vaša zdarovaje daŭhalećcie.

Kamientary da artykuła