Dzie ciapier top-siłaviki, jakija ŭdzielničali ŭ represijach u 2020-m

Historyja 2020-ha pisałasia nie tolki hierojami, ale i antyhierojami — ludźmi, na rukach jakich pałamanyja losy tysiač biełarusaŭ, katavańni i vialikaja chvala emihracyi jak nastupstva. Raskazvajem, jak skłaŭsia los asnoŭnych siłavikoŭ, jakija abrali słužeńnie Łukašenku.

Juryj Karajeŭ

Juryj Karajeŭ. Fota: «Naša Niva»

U 2020-m hodzie Juryj Karajeŭ zajmaŭ pasadu ministra ŭnutranych spraŭ. Jašče ŭ kancy 2019-ha jon abiacaŭ, što milicyja budzie pastupova pazbaŭlacca imidžu karnaha orhana. Adnak užo ŭ žniŭni 2020-ha tyja abiacańni byli zabytyja: siłaviki mocna źbivali biełarusaŭ, što prymali ŭdzieł u akcyjach pratestu. 

Cikava, što paśla pieršych dzion pratestaŭ Karajeŭ navat vybačyŭsia za traŭmy vypadkovych ludziej. A ŭžo ŭ kastryčniku byŭ źniaty z pasady.

Budučy na pasadzie pamočnika Łukašenki pa Hrodzienskaj vobłaści, Karajeŭ apraŭdvaŭsia: «Dla zachavańnia dziaržavy, dla zachavańnia hramadskaha paradku niejki minimalny hvałt, taki, suvymierny, usio ž byvaje. I bieź jaho nu niemahčyma». Praŭda, jaho zahady na adras Siarhieja Cichanoŭskaha nie vyhladali suvymiernymi: «Niama na jaho artykuła — treba prydumać i pasadzić jaho nadoŭha. Chaj tam siadzić! Chaj zdochnie tam!»

U sakaviku 2025-ha Karajeŭ byŭ pryznačany kiraŭnikom Hrodzienskaj vobłaści, padmianiŭšy eks-ministra achovy zdaroŭja Uładzimira Karanika. Ciapier były siłavik padpiavaje ŭ Hrodnie Alehu Hazmanavu i zmahajecca z padziažom žyvioły. 

Mikałaj Karpiankoŭ

Mikałaj Karpiankoŭ. Fota: telehram-kanał unutranych vojskaŭ

Mikałaj Karpiankoŭ, vobraz jakoha asacyjujecca z pahromam kafe z dubinkaj u ruce i z marami pra łahier, abniesieny kalučym drotam, dla «asabliva vostrakapytnych biełarusaŭ», u 2020 hodzie zajmaŭ pasadu načalnika Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia pa baraćbie z arhanizavanaj złačynnaściu i karupcyjaj.

Heta jon, zhodna z danymi «Bajpoł», na źlitym aŭdyjazapisie daje admašku siłavikam na vykarystańnie zbroi: «Nu naniasicie jamu niešta ŭ takim vyhladzie: abo pakalečyć, abo źniaviečyć, abo zabić. Užyvać zbroju prosta ŭ łob, adkryta ŭ tvar, prosta tudy, paśla čaho jon užo nikoli nie vierniecca ŭ toj stan, u jakim jon znachodziŭsia. Nu adkačajuć, tak adkačajuć. Nie budzie ŭ jaho pałovy mozhu, nu tudy jamu i daroha. Tamu što hałoŭnym čynam usie tyja, chto vychodzić na vulicy na hety momant — lišnija ludzi ŭ našaj krainie».

Mienavita pry Karpiankovu HUBAZiK pieratvaryŭsia ŭ hałoŭny karny orhan, jaki zapisvaje prymusovyja videa i katuje ludziej. Za ździeki z naroda ŭžo ŭ listapadzie 2020-ha jon pajšoŭ na pavyšeńnie: staŭ namieśnikam ministra MUS i kamandujučym unutranymi vojskami, atrymaŭ zvańnie hienierała.

Siońnia jon praciahvaje ŭznačalvać unutranyja vojski, a taksama zajmajecca «patryjatyčnym vychavańniem» školnikaŭ u śviežastvoranym fondzie «Maładaja Hvardyja».

Ivan Kubrakoŭ

Ivan Kubrakoŭ. Fota: MUS

Ivan Kubrakoŭ — jašče adzin siłavik, jaki zrabiŭ sabie karjeru žorstkaściu da ziemlakoŭ. U žniŭni 2020-ha jon uznačalvaŭ minskuju milicyju.

Padpałkoŭnik Stanisłaŭ Łupanosaŭ pra jaho raskazvaŭ: «Jon siabie vielmi dobra zarekamiendavaŭ dla Łukašenki. Kali prachodzili pratesty, ludziej dastaŭlali na Akreścina. Mała chto z supracoŭnikaŭ milicyi chacieŭ bić PRam («pałkoj riezinovoj», dubinkaj. — NN). Jon svaim asabistym prykładam uziaŭ PR u supracoŭnikaŭ i pakazaŭ, jak treba bić. Voś takim sposabam jon vyrašyŭ stać ministram».

Atrymaŭšy bolš ułady, Kubrakoŭ kinuŭsia ŭzmacniać kantrol siłavych viedamstvaŭ pa ŭsioj krainie. Tak, jon napisaŭ list u Radu biaśpieki sa skarhaj na zališniuju miakkaść sudoŭ Minskaj vobłaści, maŭlaŭ, tyja dajuć zatrymanym demanstrantam štrafy i adpuskajuć. A heta nie spryjaje zhasańniu pratestaŭ.

Pry jaho kiraŭnictvie MUS pa krainie pačali množycca novyja videakamiery.

Andrej Švied

Andrej Švied. Fota: instahram Hienieralnaj prakuratury

Andrej Švied byŭ pryznačany prakuroram dosyć niečakana, jašče ŭ razhar pratestaŭ u vieraśni 2020-ha. Da hetaha jon uznačalvaŭ Kamitet sudovych ekśpiertyz. Toje, što biełarusy zmahalisia za skradzienyja hałasy i vystupali suprać hvałtu na vulicach svaich haradoŭ, jon pryraŭniaŭ da nacyzmu. Jon zaciata nastojvaŭ na jak maha bolš žorstkim pakarańni «palityčnych». 

Švied staŭ kuryravać rasśledavańnie kryminalnaj spravy pra hienacyd biełaruskaha naroda i adpraŭlać na sud pamierłych nacystaŭ i ich pamahatych. Dadatkova ŭznačalvaje kamisiju pa viartańni biełarusaŭ-emihrantaŭ. Praŭda, papularnaściu jana asabliva nie karystajecca: u lutym Švied zajaŭlaŭ, što kamisija ahułam atrymała 241 zvarot. Pa vynikach ich razhladu kala 40 čałaviek mieli stanoŭčy adkaz, a 19 viarnulisia ŭ Biełaruś. U červieni tam razhledzieli ŭsiaho vosiem novych zvarotaŭ.

Dźmitryj Bałaba

Dźmitryj Bałaba. Fota: «Naša Niva»

Jašče adzin antyhieroj — eks-kiraŭnik minskaha AMAPa Dźmitryj Bałaba. U kancy 2020-ha, kali asnoŭnyja pratesnyja vuličnyja siły byli zadušanyja źbićciom i represijami, z Łukašenkam jany abmianialisia mužčynskimi kamplimientami: dyktatar amapaŭcu — dziaržaŭnuju ŭznaharodu, amapaviec dyktataru — čorny bieret jak simvał pryśviačeńnia ŭ ich šerahi.

Ciapier Bałaba zajmaje pasadu staršyni biełaruskaha fizkulturna-spartyŭnaha tavarystva «Dynama» — karparacyi, jakaja zajmajecca sportam, a taksama adpačynkam vajennasłužačych. Ličycca, što pieraviali jaho tudy dziela mahčymaści atrymać u budučyni jašče bolšuju piensiju.

Alaksandr Barsukoŭ

Alaksandr Barsukoŭ pasiaredzinie. Fota: MUS

Alaksandr Barsukoŭ u 2020-m pracavaŭ namieśnikam ministra ŭnutranych spraŭ, načalnikam milicyi hramadskaj biaśpieki. Mienavita jon uviečary 13 žniŭnia 2020 hoda naviedvaŭ izalatar na Akreścina i zajaviŭ, što tam «nijakich ździekaŭ nie było», chacia jany nie tolki byli, ale i praciahvajucca pa siońnia. Pravaabaroncy i žurnalisty zadakumientavali sotni śviedčańniaŭ biełarusaŭ pra źbićcio ŭ hetych zaścienkach i nievynosnyja ŭmovy — biez srodkaŭ hihijeny, miedykamientaŭ, pieradač, matracaŭ, u choładzie (ci zadusie), z pabudkami niekalki razoŭ na noč, u pierapoŭnienych kamierach, časam — z vošami.

U listapadzie 2020-ha Barsukoŭ byŭ zvolnieny Łukašenkam z pasady z farmuloŭkaj «pa ŭzroście». Ale ŭzrost nie staŭ pieraškodaj, kab zaniać inšaje kresła — pamočnika Łukašenki pa Minsku. U 2024-m jon jaho vyzvaliŭ, pierajšoŭšy na deputackija charčy.

Ivan Cierciel

Ivan Cierciel. Skrynšot ź videa KDB

Ivan Cierciel choć i byŭ u pačatku pratestaŭ staršynioj Kamiteta dziaržaŭnaha kantrolu, užo ŭ vieraśni 2020-ha viarnuŭsia ŭ KDB u jakaści šefa, pasunuŭšy Valeryja Vakulčyka.

Na jaho sumleńni — masavyja represii suprać biełarusaŭ, a taksama vydumlańnie strašyłak: to pra žadańnie atakavać Biełaruś bieśpiłotnikami ź Litvy, to pra čarhovych terarystaŭ, jakija ŭžo amal praryvajuć miažu.

Ivan Naskievič

Ivan Naskievič. Fota: «Naša Niva»

Śledčy kamitet taksama ŭdzielničaje ŭ represijach. Chacia eks-staršynia Śledčaha kamiteta Ivan Naskievič z padnačalenymi i sprabavaŭ zavodzić kryminalnyja spravy pa fakcie katavańniaŭ ludziej na Akreścina. Taksama jon ahučyŭ viersiju śmierci Alaksandra Tarajkoŭskaha. Kaniečnie, pa joj byŭ vinavaty sam mužčyna, ale Naskievič chacia b pryznaŭ, što Tarajkoŭski byŭ zastreleny siłavikami.

U adstaŭku jaho adpravili ŭ sakaviku 2021 hoda. Paśla hetaha Naskievič niejki čas nie pracavaŭ, a potym dałučyŭsia da kalektyvu kampanii «Tech end Biznes Salušens». Heta jurydyčnaja asoba kiruje chołdynham 1AK-Group, samy viadomy biznes jakoha — skandalny akumulatarny zavod pad Brestam.

Kamientary da artykuła