Žyhar z «Biełpoła»: Sychodzim ad pryviazki da abjadnańnia siłavikoŭ. A Sachaščyk nam niecikavy
Žurnalist «Našaj Nivy» na adnym z dypłamatyčnych pryjomaŭ sustreŭ pradstaŭnika «Biełpoła» Uładzimira Žyhara i zadaŭ niekalki pytańniaŭ — pra Sachaščyka, abmienu sieksotaŭ KDB na palitviaźniaŭ i inšaje.
Apošnim časam Biełpoł vypuściŭ niekalki hučnych rasśledavańniaŭ, Łukašenka apraŭdvaŭsia niahiehła i publična — što redkaść.
Uładzimir Žyhar — adzin z asnoŭnych tvaraŭ Biełpoła paśla taho, jak arhanizacyja raskałołasia. Havaryć z byłymi siłavikami składana. Jany nie raskazvajuć i ličać sakretnymi navat tyja rečy, jakija, zdavałasia b, možna było b i publičyć. Ale jak jość.
Pryvodzim karotkuju razmovu.
— Što dumajecie pra kanśpirałahičny list Sachaščyka (ab udary pa AES)? Ci vierycie ŭ toje, što infarmacyju pieradali zachodnija śpiecsłužby?
— Nam hety list Sachaščyk taksama adpraviŭ. Tekst u im, miakka kažučy, vyklikaŭ u nas pytańni. Jak pa źmieście, tak i pa vykanańni: dakumient nie robicca sakretnym ad taho, što na im napisali «całkam sakretna». Heta nie tak pracuje.
— A jak aceńvajecie toj kanśpirałahičny kanał, adkul Sachaščyk čerpaje svaje insajdy?
— Hetaja piersona i jaho dziejnaść nam nie vielmi cikavaja.
— Vyhladaje, što Biełpoł sychodzić u bok ekanamičnych rasśledavańniaŭ.
— Biełpoł sychodzić ad pryviazki da «Abjadnańnia byłych siłavikoŭ»: zadačy, jakija my vyrašajem, infarmacyju, jakuju my źbirajem i analizujem, padychody i mietady naŭrad ci ŭžo majuć naŭprostavuju suviaź z našym minułym. My vyraśli i vyjšli na inšy ŭzrovień u razumieńni pracesaŭ u Biełarusi. Ciapier my — demakratyčnaja arhanizacyja z peŭnym bekhraŭndam i profilem dziejnaści. My pašyryli i pavialičyli svoj štat, ciapier u im i ekanamisty, i analityki i ajcišniki.
Tak, ekanomika nas cikavić: sankcyi suprać vykanaŭcaŭ ničoha nie dajuć, režym nie pierajmajecca losami svaich šaściorak u sudziejskich mancijach ci ŭ milicejskaj formie. A voś ekanomika — heta baluča. I my pajšli tudy.
I my najbolš cenim toje, što našyja krynicy ź Biełarusi. Jany tam žyvuć, [šmat] viedajuć. I dzielacca infarmacyjaj z nami. Takim čynam hetyja ludzi adčuvajuć svaju datyčnaść da baraćby za demakratyju. Jak mohuć.
— Šmat uvahi Łukašenku.
— Tak. Bo ŭsia Biełaruś, pa vialikim rachunku, heta aktyŭ siamji Łukašenkaŭ. Heta kali pa-fiłasofsku. A praktyčna… My ličym, što dabiaremsia i vyciahniem na bieły śviet i piersanalnyja aktyvy siamji Łukašenkaŭ za miažoj.
— Što cikavaha rychtujecie?
— U bližejšuju niadzielu my raskažam, jak Łukašenka zarablaje na vajnie, adnačasova raskazvajučy pra niedapuščalnaść pralivańnia kryvi. My ličym, što heta ŭ nas atrymajecca navat z elemientami mižnarodnaha skandału, budzie na što pahladzieć.
— Raskažycie pra ahientaŭ KDB na Zachadzie. Jaki zvyčajny partret čałavieka, jaki supracoŭničaje sa śpiecsłužbami režymu, što imi ruchaje? Kolki vy ich znajšli ŭžo? I jak uvohule raspaznać stukača ŭ svaim atačeńni.
— Štomiesiačna nam pastupaje niekalki dziasiatkaŭ zapytaŭ ad biełaruskich dyjaspar z prośbami pravieryć ludziej. Darečy, prasili navat pravieryć žurnalistaŭ «Našaj Nivy», jakija ŭ niejkaj tam situacyi pakazalisia padazronymi.
Vielmi časta prosiać: «a praviercie voś takoha, tamu što jon cikavicca rečami, da jakich u jaho niama pramoha intaresu; naviazvajecca, imkniecca ŭbudavacca ŭ pracesy i zasvoicca ŭ čužych kampanijach». Ale zabaŭna, što takija padazreńni čaściej za ŭsio akazvajucca pamyłkovymi.
«Ahientami» ŭ tym sensie, što potym pieradajuć infarmacyju śpiecsłužbam režymu, źjaŭlajucca takija ludzi, na jakich nie padumaješ. Jakija časta robiać heta mimavoli, paddaŭšysia na šantaž. Takich my taksama znachodzili. Praktyčny vynik — ich zatrymlivali, a potym departavali ź Jeŭrasajuza nazad u Biełaruś.
— A ci mahčymy byŭ by varyjant abmienu takich sieksotaŭ na palitviaźniaŭ?
— Dumaju, što nie. Lubyja sieksoty kaštoŭnyja dla režymu tolki pakul prynosiać karyść. Kali ich schapili — jany ŭžo niepatrebnyja, jany nie ŭjaŭlajuć kaštoŭnaści dla abmienu.
Filipienka raskazaŭ, ad kolkich svaich knih admoviŭsia b i čamu pradaŭ «Tesłu»2
Kamientary