«Мяне пасадзілі, бо я казаў праўду». Што Вітольд Ашурак напісаў у апошнім лісце да мамы
Трыццаць дзён таму стала вядома пра сьмерць палітвязьня Вітольда Ашурка ў шклоўскай калёніі пры нявысьветленых умовах. Свабода публікуе апошні ліст Вітольда да маці Алены Міронаўны.
Што адбылося?
Пра сьмерць Вітольда Ашурка родным паведамілі сёлета 21 траўня. Прычынай назвалі спыненьне сэрца. Па словах сваякоў, у Вітольда ніколі не было праблем з сэрцам.
Цела вязьня аддалі родным толькі празь пяць дзён зь перабінтаванай галавой «ад макаўкі да носу». У моргу Магілёва ім патлумачылі, што выпадкова ўдарылі цела, калі даставалі яго зь лядоўні. У дакумэнтах аб сьмерці Ашурка дакладная прычына сьмерці не ўказаная.
Увечары таго ж дня зьявілася відэа Сьледчага камітэту, на якім відаць, як нібыта Ашурак у камэры ШІЗА, хістаючыся, двойчы падае і разьбівае сабе галаву. Пасьля першага падзеньня яму перабінтоўваюць галаву і пакідаюць аднаго ў камэры.
Сваякі ня вераць у натуральную сьмерць Вітольда. Крымінальную справу па факце сьмерці вязьня ў калёніі дагэтуль не завялі.
Вітольда Ашурка затрымалі летась 19 верасьня за ўдзел у пратэстах. Спачатку каля месяца ён сядзеў па адміністрацыйных справах, потым на яго завялі крымінальную справу за «арганізацыю пратэстаў» і «гвалт над міліцыянтам». Яго асудзілі на 5 гадоў калёніі. 21 красавіка яго перавялі ў шклоўскую калёнію. Апошні ліст, які блізкія атрымалі ад Вітольда, датаваны 23 красавіка. У апошнім лісьце да сяброўкі ўпершыню адсутнічала ягоная нязьменная ў ліставаньні фраза «Жыве Беларусь!».
Вітольду Ашурку было 50 гадоў. Ён жыў у Бярозаўцы Лідзкага раёну. Быў сябрам партыі БНФ і каардынатарам руху «За Свабоду». Змагаўся за вырашэньне экалягічных праблемы рэгіёну, займаўся ўшанаваньнем паўстанцаў 1863 году, ня раз безвынікова балятаваўся ў дэпутаты.
«Каб я не ўзначаліў Рэвалюцыю ў Лідзе, то сам сябе не паважаў бы!»
Апошні ліст да маці Алены Міронаўны Вітольд напісаў 14 красавіка з горадзенскай турмы.
«Мая любая мама!
Атрымаў учора перад адбоем Твой ліст і доўга чытаў і перачытваў яго! Ён маленькі — усяго некалькі словаў, але такі эмацыйны і пранізьлівы, што аж сэрца сьціскаецца!
Я таксама сумую па табе, мама! Тыя людзі, што гавораць, маўляў, дарослым не патрэбная мама, памыляюцца! Я памятаю ўсё, як ты адна гадавала нас з Андрэем, як табе хацелася, каб мы вырасьлі прыстойнымі людзьмі!
І цяпер мне вельмі важна, каб Ты была здаровенькая і радавалася за сваіх дзяцей і ўнукаў! А яно так і атрымалася! Ты добра выхавала нас з Андрэем! Ніхто ня будзе пароць Табе вочы, што Твае сыны злодзеі ці афэрысты! Наадварот, мяне пасадзілі менавіта таму, што я казаў праўду, і заклікаў не мірыцца з жулікамі.
Каб я, мама, не ўзначаліў нашую Рэвалюцыю ў Лідзе, то, пэўна, што я сам сябе не паважаў бы! А калі ты ўжо сам сябе не паважаеш, то ці варта чакаць павагі ад другіх людзей? Калі на 135 тысяч людзей Лідчыны ў нас не знайшлося хаця б аднаго, хто ўзяў бы на сябе адказнасьць падняць Паўстаньне за Праўду, то хто тады будзе нас, беларусаў, паважаць?»
«Мама! Людзі паважаюць мяне! Ты выхавала мяне правільна!»
«На шчасьце, у нас цудоўныя людзі, і яны мяне падтрымалі ўсёй душой! А цяпер, калі я часова патрапіў у турму, людзі яшчэ больш падтрымліваюць мяне, дасылаюць лісты і паштоўкі, перадаюць перадачы і перасылаюць грошы, выпісваюць мне газэты і моляцца па ўсёй Беларусі ў цэрквах і касьцёлах!
Лістоў столькі, што я ледзь пасьпяваю адказваць! Я нават пакуль што прыпыніў вывучэньне ангельскай мовы, каб было болей часу на пісаньне адказаў. Пішуць зь Бярозаўкі і Ліды, Горадні і Менску, Берасьця і Віцебску, Магілёва і Гомлю! Пішуць з Брытаніі нашыя беларусы, якія зьехалі за мяжу, але перажываюць за сваю Айчыну! Пішуць беларусы з Бэльгіі, Фінляндыі, ЗША і нават беларусы Бразыліі!
Учора за адзін вечар мне прыйшло 17 лістоў! Ідуць тэлеграмы са словамі падтрымкі! Увесь сьвет ганарыцца і падтрымлівае нас! Мне пішуць беларускія ксяндзы зь Менску і Віцебску, каб павіншаваць зь Вялікаднем і выказаць словы падтрымкі і захапленьня тым, што мы ня мірымся зь няпраўдай!
Мама! Людзі паважаюць мяне! Ты выхавала мяне правільна! Упэўнены, што табе гавораць на вуліцы ў Бярозаўцы часта гэтыя словы!»
«Памятай, мама, што я абавязкова вярнуся дадому!»
«А за мой побыт у турме не пераймайся, калі ласачка! Усё, што трэба, я маю! Тым больш, што Ты ж ведаеш, што я чалавек даволі сьціплы!))) Дзяўчаты-валянтэры рэгулярна робяць перадачы, так што ежы хапае, ды я яшчэ дапамагаю тым, каму перадач няма.
Людзі ў камэры ўсе прыстойныя. Прыкладна аднаго са мной узросту. Са шпаной мяне не садзяць! У камэры цёпла. Кожны дзень шпацыры на сьвежым паветры цягам гадзіны. Людзі ў камэры неканфліктныя. Большая частка — «палітычныя». Мяне паважаюць. Так што падстаў для клопату няма!
Учора прыяжджала на «сьвіданку» Вольга (жонка. — РС). Дзьве гадзіны гаварылі зь ёй. Казалі мне, што Ты вельмі сумуеш, але трымаесься малайцом! Трымайся, мама!
Вер, што 5 год я сядзець ня буду! Ідуць перамены, і яны прынясуць мне свабоду і сустрэчу з Табой! Памятай, мама, што я абавязкова вярнуся дадому! Моцна-моцна цябе абдымаю!
Твой сын Вітольд.
14.04.2021».
«Я люблю цябе, мама! І заўсёды любіў!»
Прыводзім таксама тэкст віншаваньня Вітольда Ашурка сваёй маці з Новым 2021-м годам.
«Мілая мама!
Віншую цябе з новым годам і калядамі! Вельмі моцна хацеў бы апынуцца побач з Табою, і абняць цябе, і доўга-доўга трымаць у абдымках!!! Спадзяюся, што ў новым 2021 годзе мы абавязкова сустрэнемся! Я люблю цябе, мама! І заўсёды любіў! Трымайся, мама. Я абавязкова прыеду дадому.
Твой сын Вітольд.
18.12.2020».
20 чэрвеня а 13-й гадзіне ў Бярозаўскім касьцёле памоляцца на Імшы аб душы спачылага Вітольда Ашурка ў 30-ы дзень пасьля ягонай сьмерці.
Каментары