Drukarka redaktara «Pahoni»
Siarhiej Astraviec uspaminaje na svaim błohu pra viadomuju hazetu.
Hety tekst u mianie nie chapiła impetu napisać hod tamu, i nazva ŭ jaho była tady inšaja — «Horadnia, Daminikanskaja, 1». Adras redakcyi, jaki ja amal što prydumaŭ, kab fajna čytaŭsia ŭ vychodnych dadzienych. Hadoŭ dziesiać minuła, pakul na domie hetym prymacavali šyldačku, mienavita — «Daminikanskaja, 1». Ułasna pamiaškańnie było vuhłavym, a sapraŭdny adras paštovy byŭ na Savieckaj. Jana jakraz kaliści była hetaj samaj Daminikanskaj. Ale Savieckuju nia ruš! Zrabili Daminikanskaj vuličku, dzie niekalki damoŭ tolki, za polskim časam Mahistrackuju. Adnak vokny redakcyi taksama hladzieli na hetuju vuličku i navat uvachod byŭ ź jaje: prachodziš pad bramaj, naprava, hanak i ty ŭ «Pahoni».
U padvorku, nasuprać dźviarej redakcyi adčynili maleńkuju knajpu, chadzili tudy kavu pić, raspłočvalisia zubrami. Knajpy daŭno niama, jak i redakcyi… Paštaljonki pryniali praviły hulni, prynosili poštu redakcyjnuju na Daminikanskuju. Pošta prychodziła, prablema była ź inšym: u horadzie nie było žurnalistaŭ volnych, nia tolki z adukacyi, ale prosta chacia b ludziej, jakija ŭmieli pisać, nie kažu ŭžo ab tym, kab pracavali raniej u hazetach. Prablema była z aŭtarami, tekstaŭ prynosili vielmi mała, ale byli ŭsio ž ludzi, kaho natchniła źjaŭleńnie «Pahoni», u tym liku heta datyčyła siońnia niabožčyka Zadali, jon byŭ namieśnikam kiraŭnika abłasnoha telebačańnia, drukavaŭsia ŭ nas pad pseŭdanimam.
Prablemaj akazałasia drukavańnie tekstaŭ. Sakratarka, niakiepskaja žančyna, jak vyśvietliłasia potym, była niepryjemna ŭražanaja, što joj daviadziecca drukavać artykuły dla hazety. Nervaŭ mnie heta kaštavała… U vyniku, sami razumiejecie, kab usio było bolš-mienš svoječasova, pačaŭ drukavać ja doma teksty na svajoj mašyncy, u vychodnyja taksama, ułasnyja tym bolš, pierakładaŭ zamiežnyja, kab zapaŭniać hazetu. Na toj momant atrymałasia, što Hiermiančuk redahavaŭ «Svabodu», Dubaviec — «Našu Nivu», a mnie voś sobiła ŭziacca za «Pahoniu». My razam vučylisia raniej i tamu mianie krychu hreła, što voś utroch robim takija try hazety. U mianie, pamiataju, Hiermiančuk pytaŭsia: u ciabie takoje byvaje, kali tekst ciabie nie zadavalniaje, ale ty ŭsio roŭna staviš na pałasu? Kaniečnie! A čym tady mnie zapaŭniać numar? Sam ja ŭsiaho nie napišu…
Mašynistku my sabie potym znajšli i karektarku taksama. Ale isnavała prablema ź piśmiennaściu. Jak ja daviedaŭsia, u niekatorych isnuje kompleks: nia stavić koski, dzie jany patrebnyja, ale abaviazkova stavić tam, dzie ich nia moža być. A niazdatnaść prydumać fajny zahałovak? I voś jašče prablema z pravapisam. Aficyjnym nie chaciełasia karystacca, ja navat u redaktarskaj kaloncy štości napisaŭ takoje: va ŭsie časy hazety z nazvaj «Pahonia» drukavalisia ź miahkimi znakami… Tym ža časam nie BNR abvieściła niezaležnaść, a RB, padručnik Taraškieviča nie zdavaŭsia mnie adpaviednym času. U vyniku ja vybraŭ siaredni varyjant, ale variant, jaki naležaŭ mnie, jaki skłaŭsia ŭ mianie ŭ hałavie, astatnija, karektarka pierš za ŭsio, zasvoili jaho pryblizna, z pamyłkami druku było ciažka zmahacca.
Upeŭniena trymacca pamiž dvuma kresłami — składanaja sprava. Praŭda, ja mieŭ racyju, jak paźniej vyśvietliłasia. Zapisvaŭ niejk Stanisłava Sudnika, jon uspomniŭ: novyja praviły movy, pryniatyja niadaŭna, uličvajuć u tym liku źmieny, jakija praktykavalisia ŭ niezaležnych hazetach, i nazvaŭ pierš «Pahoniu». Ale‑ale… Mikoła Markievič musiŭ pierajści potym na aficyjny pravapis, Hiermiančuk taksama. A siońnia j «Naša Niva». Takija fakty. U hazetnaj spravie tak: zmahańnie nie na linii pamiž dvuma pravapisami, zusim nie. Zmahańnie suprać biełaruskaj movy, asfaltny katok rasiejskaj pluščyć jaje, raŭniaje ź ziamloju. Asfaltny katok z arnamentam.
Kamientary