«Kali vymušany paśla dziažurstva zastavacca na 8 hadzin i pracuješ 32 hadziny… Nielha abiedać. Ni ŭ jakim razie. Treba tolki pić kavu, kavu, kavu. A kali ty paabiedaŭ — usio, mozh adklučajecca. Mazhi maje pracujuć nie tak, ruki ŭ mianie stajać nie tak. I heta žachliva… Ale ničoha nie zrobiš. Tak arhanizavana praca».
Zahadčyk adździaleńnia aniestezijałohii i reanimacyi Viciebskaj balnicy chutkaj dapamohi Uładzimir Martaŭ adnym ź pieršych ahučyŭ sapraŭdnuju śmiarotnaść ad kavidu. U krasaviku 2021 hoda jon byŭ zvolnieny z pracy, a ŭ 2024 hodzie zatrymany na terytoryi Rasii. Paźniej stała viadoma, što mužčyna zmoh vyjechać u Litvu.
U intervju YouTube-kanału Volhi Vialička Martaŭ raskazaŭ, čamu ŭ daktaroŭ zdarajucca pamyłki, i pryznaŭsia, što ŭ jaho praktycy było šmat vypadkaŭ, kali jon razumieŭ, što dapuściŭ pamyłku. I adna ź pieršych dumak, jakaja źjaŭlajecca ŭ takim vypadku, — jak usio schavać.
Martaŭ zhadvaje staruju miedycynskuju aksijomu: «žyvy pacyjent — ratujuć pacyjenta, pamior pacyjent — ratujuć doktara».
Pa jaho mierkavańni, jana vielmi niesučasnaja, adnak, kab takaja praktyka pierastała isnavać, nieabchodnyja źmieny ŭ zakanadaŭstvie. Zamiest taho, kab «zabivać doktara», nieabchodny inšy padychod — praca z doktaram, vyśviatleńnie pryčyn, čamu adbyłasia pamyłka.
Dla taho, kab patłumačyć svaju pazicyju, Martaŭ zhadvaje historyju, jakaja adbyłasia ŭ 1980-ch hadach u ZŠA, kali pa vinie daktaroŭ pamierła dziaŭčynka. Jaje baćka byŭ avijadyśpietčaram, a ŭ avijacyi ŭžo ŭ toj čas vykarystoŭvałasia kultura razboru pamyłak, a nie pošuku vinavataha:
«Zamiest taho, kab zabivać daktaroŭ i, jak zvyčajna, atrymlivać, adsudžvać miljony, jon stvaryŭ fond rasśledavańnia hetych vypadkaŭ. Jon całkam źmianiŭ padychody ŭ aniestezijałohii. Jany vykarystali praviły avijadyśpietčaraŭ — razbory pamyłak».
Martaŭ zhadvaje madel šviejcarskaha syru, zhodna ź jakoj lubaja składanaja sistema (naprykład, balnica) składajecca sa šmatuzroŭnievych barjeraŭ biaśpieki, kožny ź jakich možna ŭjavić jak łustačku šviejcarskaha syru — jon nibyta nadziejny, ale ź dzirkami (słabymi miescami).
Adzinkavaja pamyłka zvyčajna nie śmiarotnaja, tamu što inšyja płasty pavinny jaje «złavić». Ale kali dzirki ŭ niekalkich płastach vypadkova supaduć, pamyłka prachodzić skroź usie barjery i pryvodzić da katastrofy — naprykład, da śmierci pacyjenta.
«Pa pamyłcy [pacyjent] pamiraje nie časta. Ale kali jon pamiraje, ty razumieješ, što tam stolki ŭsiaho naharodžana… I ty pavinien heta ŭsio prasačyć, tamu što kali ty chacia b adnu z hetych voś niekalkich pamyłak užo praduchiliŭ, to ŭžo nie budzie syru, užo nie budzie katastrofy. Voś hety sistemny razbor nad saboju», —
kaža doktar i adznačaje, što ŭ Biełarusi ŭ apošni čas prajaviłasia inšaja tendencyja:
«pnieŭmatoraks (prakoł lohkaha z papadańniem pavietra ŭ hrudnuju połaść — NN) — dva hady doktaru»:
«Kryminałka, ciažkija cialesnyja. Heta varjactva, jakoje pa vialikim rachunku zastałosia tolki ŭ nas. (…) Jość takoje ŭskładnieńnie. Jano zdarajecca. Jano adroźnivajecca ad taho, što ja pyrnuŭ vas u padvarotni, heta vialikaja roźnica. Ja, imknučysia prynieści vam radaść, prynios vam škodu».
Martaŭ pryznajecca: «Kali havaryć pra mianie, to ja b uvohule nie vychodziŭ z turmy, tamu što ŭ mianie takich pnieŭmatoraksaŭ… [kab paličyć, palcaŭ] na dvuch rukach nie chopić».
Jak tłumačyć doktar, heta šerahovaje ŭskładnieńnie, jakoje zdarajecca pry ŭstanoŭcy centralnaha vianoznaha katetara. Pa jaho słovach, raniej takija katetary stavili praz padklučyčnuju vienu, paźniej pačali vykarystoŭvać unutranuju jaremnuju vienu na šyi.
«Zdarajecca, što niama viny na samoj spravie. Tak zdarajecca. Byvaje, što jość vina, i ty nie dadumaŭ», — kaža Martaŭ i tłumačyć, jak abstaviny mohuć paŭpłyvać na dziejańni doktara.
«Ja siabie nienavidzieŭ, kali vymušany paśla dziažurstva zastavacca na 8 hadzin. I ty pracuješ 32 hadziny. I hetyja 8 hadzin… Pieršyja, hadzin da 12, narmalna. Nielha abiedać. Ni ŭ jakim razie. Treba tolki pić kavu, kavu, kavu. A kali ty paabiedaŭ — usio, mozh adklučajecca. I nie daj Boh (…) tabie na šostaj hadzinie [z apošnich vaśmi] davodzicca niešta rabić. Nu, [naprykład], pryvieźli čałavieka a druhoj hadzinie dnia.
Ja siabie nienavidzieŭ u hetaj situacyi, tamu što razumieŭ, što mazhi maje pracujuć nie tak, ruki ŭ mianie stajać nie tak. I heta žachliva… Ničoha nie zrobiš. Tak arhanizavana praca».
Kamientary