Što adbyvajecca z kursam rubla i ci biehčy biełarusam pa dalary? Tłumačyć Čały
«Ni mnie vučyć biełarusaŭ, jak vieści siabie. U nas nasielnictva našmat mudrejšaje za tych, chto hetaj ekanomikaj kiruje».
Ułady Biełarusi pry farmiravańni biudžetu na nastupny hod zakłali kurs dalara na ŭzroŭni 3,35-3,37 rubla. Ale aktualny na siońnia kurs užo pieravysiŭ hety pakazčyk.
U jutub-prahramie «Obyčnoje utro» ekanamist Siarhiej Čały zaŭvažyŭ, što vysoki kurs dalara drenny dla zvyčajnych ludziej. Ale nie dla biudžetu.
«U biudžecie ŭsio naadvarot. U jaho asnoŭnaje — heta raschody ŭ rublach. Biudžet — heta pra raschody. Tamu, kali kurs zakładvajecca bolš tryvały za toj, što budzie nasamreč, heta aznačaje, što rublovyja dachody biudžetu pry toj ža valutnaj vyručcy buduć bolšymi. I adpaviedna rublovyja raschody mohuć być vyšejšyja. Dla ich u hetym prablemy niama. Heta prablema dla ludziej».
Ekanamist adznačaje, što taki «buchhałtarski truk» hadami vykarystoŭvajecca ŭ Rasii pry padrychtoŭcy fiederalnaha biudžetu, dla taho, kab potym źjaŭlalisia dachody biudžetu bolšyja za zaćvierdžanyja Dziaržaŭnaj dumaj. Heta daje mahčymaść nakiravać lišak hrošaj na vyrašeńnie biahučych prablem.
U Rasii kurs dalara ŭžo pieravysiŭ pakazčyk, jaki byŭ prahnazavany na siaredzinu 2026 hoda. Čały tłumačyć, što adna z pryčyn — nie pastupaje dastatkova valuty. U Rasii ŭsio bolš vykarystoŭvajucca bartarnyja mižnarodnyja kantrakty.
Na rost dalara ŭ Rasii ŭpłyvaje rost popytu na valutu z boku pradpryjemstvaŭ, a ź inšaha boku — vysokaja inflacyja, jakuju nie moža spynić navat rekordna vysokaja pracentnaja staŭka. U krainie vielmi mocna pierahretaja ekanomika za košt tak zvanaha «biudžetnaha stymułu».
Jak tłumačyć Čały, sutnaść stymułu ŭ tym, što «vajennyja raschody — heta dyrektyŭnaje kredytavańnie ci navat prosta biudžetnyja traty».
«Rasija adkryła dla siabie vopyt Biełarusi. Hetyja dyrektyŭnyja kredyty i biudžetny stymuł nie adčuvalnyja da pracentnaj staŭki. (…) Heta jak u saviecki čas byŭ kazionny siektar. Vam nie kredyty davali, a vydzialali resursy».
Vynikam takoj palityki, jak prahnazuje ekanamist, moža stać stahflacyja, dla jakoj charakterny jak spad ekanomiki, tak i praciah inflacyi.
«Heta pačvarnaja ekanomika. Tut ničoha novaha niama. Ekanomiki vajennaha typu prykładna tak i funkcyjanujuć. Jany pastupova padtočvajuć mahčymaść svajho ŭłasnaha raźvićcia. I rana ci pozna jany valacca z dobrym hrukatam», — zaŭvažaje Čały.
Ci treba ciapier biehčy pa dalary
Čały zaŭvažaje, što ciapier biehčy pa dalary ŭžo pozna.
«Nie mnie vučyć biełarusaŭ, jak vieści siabie ŭ situacyi. (…) Ludzi prykładna viedajuć, što treba rabić», —
zaŭvažaje ekanamist i źviartaje ŭvahu na toje, što jaskravym śviedčańniem hetaha źjaŭlajucca pracesy, što adbyvajucca na rynku nieruchomaści.
«Hety rynak užo nie dla taho, kab nabyvać, a dla taho, kab pradavać tymi, chto kupiŭ raniej. U nas nasielnictva našmat mudrejšaje za tych, chto hetaj ekanomikaj kiruje. Jano ŭsio vydatna adčuvaje», — ličyć Čały.
Kali ž havaryć pra toje, što dalej budzie z kursam dalara, to dla hetaha, pa słovach Čałaha, nie chapaje infarmacyi:
«Ja nie ŭpeŭnieny, što ciapier možna niešta vyličyć, asabliva ŭ situacyi, kali što ŭ Rasii, što ŭ Biełarusi samyja važnyja danyja, jakija dazvalajuć niešta aceńvać z punktu hledžańnia valutnych pastupleńniaŭ, prosta zasakrečanyja».
Historyja ŭ EHU — heta histfak vašaj mary. Jeŭrapiejski dypłom z navučańniem na biełaruskaj movie pry intensiŭnym vyvučeńni anhlijskaj. I poŭnaja svaboda11
Kamientary