Cichanoŭskaj daviarajuć 83%, Łatušku — 65%, Paźniaku — 13%, Kraŭcovu i Jahoravu — pa 4%
Amal hod tamu, u traŭni 2024-ha hoda, Centr novych idej razam z prajektam «Jość pytańnie» rabiŭ daśledavańnie prademakratyčnaj častki biełaruskaha hramadstva. U fokusie ŭvahi było staŭleńnie da biełaruskich demakratyčnych palitykaŭ, palityčnych struktur i hramadzianskich inicyjatyŭ. Ciapier CNI vyrašyŭ paŭtaryć daśledavańnie i pahladzieć, što źmianiłasia za hod.

Apytańnie prachodziła ŭ sakaviku 2025 hoda. Kolkaść apytanych — 537 čałaviek, ź jakich 358 — biełarusy zamiežža. Rekrutacyja adbyvałasia praz čat-boty ŭ «Telehramie» i «Vajbiery». Častka pytańniaŭ tyčyłasia davieru i viedaŭ pra dziejnaść biełaruskich prademakratyčnych palitykaŭ, palityčnych siłaŭ i roznych inicyjatyvaŭ dy supołak. Hetyja danyja paraŭnali sa źviestkami, atrymanymi pavodle anałahičnaj mietodyki ŭ traŭni-červieni 2024-ha hoda, akurat paśla vybaraŭ u Kaardynacyjnuju radu III sklikańnia (tady vybarka daśledavańnia skłała 1398 čałaviek; ź ich 913 — biełarusy zamiežža).
Viedy pra dziejnaść i davier da palitykaŭ
Ciaham minułaha hoda trojka palityčnych lidaraŭ, za dziejnaściu jakich ludzi sočać i kamu daviarajuć, nie źmianiłasia. Heta:
- Śviatłana Cichanoŭskaja — viedajuć pra jaje dziejnaść 94,5%, daviarajuć 83,4% apytanych;
- Pavieł Łatuška — za jaho dziejnaściu sočać 89,3%, daviarajuć 64,9%;
- Franak Viačorka — viedajuć 72,7%, daviarajuć 38,7%.
Adnak pa-za miežami trojki lidaraŭ adbylisia peŭnyja źmieny.





Pa-pieršaje, praz adstaŭku z Abjadnanaha pierachodnaha kabinieta (i dalejšuju admovu ad palityčnaj dziejnaści) značna źnizilisia i viadomaść, i davier da Valeryja Sachaščyka (na -18% i -13% adpaviedna). Taja ž pryčyna — vychad z APK — paŭpłyvała i na pakazčyki Volhi Harbunovaj, chacia i nie tak mocna, jak u vypadku z Sachaščykam (-9% i -7% adpaviedna).
Pa-druhoje, paśla parazy na minułych vybarach źnizilisia pakazčyki viadomaści i davieru da pradstaŭnikoŭ «Błoku Prakopjeva—Jahorava». Tak, viedy pra dziejnaść Vadzima Prakopjeva źmienšylisia na 9%, davier upaŭ na 8%. Anałahičnyja pakazčyki Andreja Jahorava skłali -6% i -5% adpaviedna.
Treci momant: źnižeńnie pakazčykaŭ «dynazaŭra» biełaruskaha demakratyčnaha ruchu — Zianona Paźniaka. Ciaham minułaha hoda dola znajomych ź jahonaj dziejnaściu źmienšyłasia na 7%, a adsotak ludziej z davieram da jaho — na 12%.
Palityčnyja struktury i hrupy
Jak i hod tamu, hałoŭnaj instytucyjanalnaj strukturaj biełaruskich demakratyčnych siłaŭ zastajecca Ofis Śviatłany Cichanoŭskaj, chacia ciaham hetaha pieryjadu davier da Ofisa krychu źniziŭsia (na 6%).

Letaś pavodle viadomaści adrazu za Ofisam išli ščylnaj hrupaj try struktury — Narodnaje antykryzisnaje ŭpraŭleńnie, Kaardynacyjnaja rada i Abjadnany pierachodny kabiniet. Taja ž trojka była ŭ lidarach i pavodle davieru: KR — 77%, APK — 68%, NAU — 66%.
Ciapier situacyja źmianiłasia, pieradusim praz stratu pazicyj Kaardynacyjnaj radaj. Cikavaść da jaje dziejnaści ŭpała na 8%, a davier — na 16%. Na hetym tle krychu pavysiłasia cikaŭnaść da aŭtsajdaraŭ biełaruskaha demakratyčnaha ruchu (štab Viktara Babaryki i Vieraniki dy Valeryja Capkałaŭ), praŭda, heta nie adbiłasia na daviery da ich.
Takim čynam, na aktualny momant tryma hałoŭnymi palityčnymi strukturami źjaŭlajucca: Ofis Śviatłany Cichanoŭskaj, Abjadnany pierachodny kabiniet i Narodnaje antykryzisnaje ŭpraŭleńnie. Kaardynacyjnaja rada ŭ hety śpis nie ŭvachodzić.
Inicyjatyvy (hramadskija i nie tolki)
Ciaham apošniaha času niekalki značnych hramadzianskich inicyjatyŭ, na vialiki žal, spynili svajo isnavańnie. Tamu paraŭnalna ź letašnimi źviestkami ciapier padajucca acenki viadomaści i davieru da mienšaha śpisu hramadzianskich inicyjatyŭ.

Jak i ŭ vypadkach z palitykami dy palityčnymi strukturami, trojka lidaraŭ siarod hramadzianskich inicyjatyŭ ź minułaha hoda nie źmianiłasia. Heta «Kibierpartyzany», PC «Viasna» i Połk imia Kastusia Kalinoŭskaha. Jość tolki adzin niuans — «Viasna» i kalinoŭcy pamianialisia miescami, i druhoje miesca ciapier zajmajuć mienavita viasnoŭcy.
Nastupnaja trojka inicyjatyŭ — BySol, ByHelp i BelPol (pradstaŭniki: Uładzimir Žyhar, Alaksandr Kabanaŭ, Maćviej Kuprejčyk, Andrej Astapovič) — całkam zachavałasia ŭ tym vyhladzie, jak heta było letaś.
Samaja značnaja źmiena, jakaja adbyłasia sa staŭleńniem da peŭnaj inicyjatyvy, adbyłasia ź je-płatformaj «Novaja Biełaruś», jakaja praviała rebrendynh i stała dadatkam «Svaje». Jak bačna ź ličbaŭ, hety rebrendynh pakul nie dadaŭ punktaŭ papularnaści hetaj inicyjatyvie.
U padsumavańni možna kanstatavać, što struktura asnoŭnych hulcoŭ biełaruskaha demakratyčnaha ruchu (prynamsi, u vyhnańni) zbolšaha skłałasia. Vahańni ŭ staŭleńni da lidaraŭ minimalnyja, a adnosiny da pradstaŭnikoŭ siaredniaha ŭzroŭniu ijerarchii demakratyčnaha ruchu zaležać nie stolki ad ich dasiahnieńniaŭ, kolki ad najaŭnaści albo adsutnaści vialikich pravałaŭ u dziejnaści.
Cichanoŭskuju viedajuć bolš, čym Paźniaka. Top-10 apazicyjnych palitykaŭ pa paznavalnaści i pa ŭzroŭni davieru
«U novym śviecie niama miesca dla demakratyčnaj Biełarusi — chiba što my jaho sami vydumajem». Astapienia i Kruk razvažajuć pra budučyniu Biełarusi
Astapienia nazvaŭ try pamyłki biełaruskaj apazicyi
Jak Biełarusi vyžyć u novym prahmatyčnym śviecie, ci iści na kampramis? Adkaz Astapieni
Sacyjołah Koršunaŭ: Łukašenka choča pakazać, što jon dyktatar z čałaviečym tvaram, nie doktar Asad
Chto ŭznačalić Biełaruś paśla Łukašenki? Vyniki vialikaha apytańnia
Kamientary
[Zredahavana]