Analiz staražytnaj DNK vyjaviŭ, što vikinh — prafiesija, a nie etnas
Maštabnaje daśledavańnie pachodžańnia vikinhaŭ pakazała, što ich hienietyčnyja karani časta sustrakalisia za miežami Skandynavii.
Fota The Science
Epocha vikinhaŭ, jakaja prychodzicca na 800-1050 hady, značna paŭpłyvała na palityčnaje i kulturnaje žyćcio Jeŭropy. Žyćcio vikinhaŭ u asnoŭnym składałasia z vajennych pachodaŭ, jakija prymali formu piractva, i rabaŭnictva haradoŭ i pasieliščaŭ. Da taho ž, jany prymali aktyŭny ŭdzieł u palityčnym žyćci Jeŭropy, pra što śviedčać hieahrafičnyja nazvy i proźviščy tahačasnych palityčnych dziejačaŭ.
Doŭhi čas ličyłasia, što vikinhi źjaŭlalisia pradstaŭnikami plamionaŭ, što zasialali terytoryju sučasnaj Šviecyi, Narviehii i Danii. Adnak paleahienietyki abvierhli hetu teoryju.
Kamanda jeŭrapiejskich navukoŭcaŭ praanalizavała ŭzory staražytnaj DNK, jakuju atrymali z čałaviečych pareštkaŭ, znojdzienych u pachavańniach epochi vikinhaŭ. Tudy ŭvajšli jak i dakładna identyfikavanyja pachavańni vikinhaŭ, tak i vykananyja ŭ ich stylistycy, što vyjavili ŭ Skandynavii i ŭ inšych krainach Jeŭropy. Daśledčykam udałosia siekvienavać hienomy 442 daŭno pamierłych i paraŭnać z hienomami sučasnych ludziej, piša časopis The Science.
Navukoŭcy vyjavili hienietyčnuju nieadnarodnaść siarod praanalizavanych uzoraŭ. Bolš za toje, mnohija ź vikinhaŭ nie byli błandzinami: ciomnyja vałasy ŭ ich sustrakalisia čaściej, čym u sučasnych skandynavaŭ.
Niekalki vikinhaŭ u Narviehii adnosilisia da saamaŭ — nievialikaha naroda Paŭnočnaj Jeŭropy ź fina-ŭhorskimi karaniami. U Vialikabrytanii znajšli pachavańni vikinhaŭ, jakija nie mieli skandynaŭskich hienaŭ, a ŭ samoj Skandynavii vyjavili vikinhaŭ irłandskaha i šatłandskaha pachodžańniaŭ.
«Być vikinham — heta nie etničnaja źjava, heta ład žyćcia, jaki možna było pryniać niezaležna ad taho, ci źjaŭlaŭsia čałaviek skandynavam», — śćviardžaje adzin z kiraŭnikoŭ daśledavańnia Eskie Vilerśleŭ.
Hienietyčnyja daśledavańni taksama dapamahli vyjavić, jak mienavita adbyvałasia ekspansija vikinhaŭ pa terytoryjach i krainach.
Stała viadoma, što «šviedskija» vikinhi pierasoŭvalisia na ŭschod — u Prybałtyku, Polšču, Rasiju, Ukrainu, «dackija» — na terytoryju sučasnaj Anhlii, a «narviežskija» kałanizavali Irłandyju, Isłandyju i Hrenłandyju.
-
Jak by dziejničaŭ Šarl de Hol, kali b jon byŭ prezidentam Biełarusi?
-
«Los tych, chto viarnuŭsia, byŭ trahičny». 100 hadoŭ tamu biełaruskija palitemihranty pryznali Miensk «adzinym centram»
-
Vacłaŭ Haveł taksama admoviŭsia vyjści z turmy pry ŭmovie vyjezdu za miažu. Ale jon byŭ zusim niepadobny da lidaraŭ biełaruskaj apazicyi
Ciapier čytajuć
«Pieraapranuŭsia ŭ amapaŭca i dyryžyravaŭ čornaj dubinkaj». Adzin z zasnavalnikaŭ «Volnaha choru» — pra akcyi ŭ handlovych centrach u 2020‑m i pracu ŭ fiłarmonii ŭ Litvie55
Kamientary