«Kali chtości ŭ palityku zajhrajecca». Lidary ŁDPB i KPB abmierkavali budučaje partyjnaje žyćcio
U Biełarusi rychtujucca źmieny ŭ zakon ab palityčnych partyjach. Papraŭki ŭžo pryniaŭ parłamient. Pra toje, jak źmienicca palityčnaja i partyjnaja aktyŭnaść u krainie, u prahramie «Pastskryptum» abmierkavali kiraŭniki psieŭdapartyj Aleh Hajdukievič (Libieralna-demakratyčnaja) i Alaksiej Sokał (Kamunistyčnaja).
Źmieny ŭ zakon ab palityčnych partyjach Hajdukievič nazvaŭ «uparadkavańniem palityčnaha pola krainy». Jon raspavioŭ, što ŭ krainie ciapier 15 palityčnych partyj, častka ź ich — «tolki na papiery», a častka, «što jašče horš, heta destruktyŭnyja palityčnyja siły, jakija vystupajuć suprać ułasnaj Kanstytucyi, suprać ułasnaha naroda». Majecca na ŭvazie, što hetyja partyi vystupajuć suprać dyktatury i Alaksandra Łukašenki.
«Hetyja palityčnyja partyi my pavinny paśla pierarehistracyi prybrać», — zajaviŭ Hajdukievič.
Jon ličyć, što novy zakon robić palityčnyja partyi, jakija buduć zarehistravanyja, «realnymi siłami».
Stvareńnie palityčnaj partyi na bazie hramadskaj arhanizacyi «Biełaja Ruś» jon nazvaŭ «vielmi važnym rašeńniem stvareńnia prezidenckaj partyi — mahutnaj, bujnoj, centralnaj u krainie».
«Radavacca treba, što taki strohi zakon. Kali kamunisty prajšli — heta siła, kali my prajšli — heta siła. Chto nie prajšoŭ — nie prajšoŭ. Kab nichto nie dumaŭ, što my chočam krainu, dzie budzie tolki adno mierkavańnie. Nie treba bajacca słova apazicyja. My budziem na vybarach spračacca i z kamunistami, i z «Biełaj Ruśsiu», — patłumačyŭ śpiektr palityčnaj dyskusii Hajdukievič.
Pavodle jaho, niahledziačy na roznahałośsi, usie partyi, jakija zastanucca ŭ krainie, buduć «adstojvać nacyjanalnyja intaresy, zmahacca z sankcyjami i padtrymlivać našaha prezidenta».
Budučy partyjny ład Hajdukievič ličyć raznastajnym. «Voś jość partyja ŭłady [«Biełaja Ruś»], jakaja padtrymlivaje prezidenta. Jość kamunisty na levym fłanhu. Jość pravacentrysckaja partyja — Libieralna-demakratyčnaja».
Jon miarkuje, što kožny vybarščyk znojdzie svajho pradstaŭnika ŭ hetym śpiektry. «I ŭ ludziej na vybarach budzie alternatyva».
Sokał dadaje, što jon i nie chavaje, što i budučaja partyja «Biełaja Ruś», i ŁDPB, i KPB — praŭładnyja, u adroźnieńnie, na jahonuju dumku, ad ŁDPR i kamunistaŭ u Rasii.
A Hajdukievič nahadaŭ, što «nad partyjami staić UNS» [Usiebiełaruski narodny schod].
«Heta vielmi dobra, — kaža jon. — Kali chtości ŭ palityku zajhrajecca ź lidaraŭ palityčnych partyj, Usiebiełaruski schod chutka pryziamlić i pastavić na miesca», — maluje jon pierśpiektyvy palityčnaha žyćcia.
«Paśla pryniaćcia hetych rašeńniaŭ projdzie niekalki hadoŭ, i vy ŭbačycie, što palityčnaja realnaść budzie zusim inšaja», — pradkazvaje Hajdukievič.
Ale, na jahonuju dumku, takija pieramieny — heta raźvićcio demakratyi i narodaŭładździa, «jak i abiacaŭ Łukašenka».
Hajdukievič ličyć, što, «kali nie budzie dyskusij, nie budzie ŭ parłamiencie roznych punktaŭ hledžańnia, nie budzie sprečak palityčnych — niama ruchu napierad».
Jon pryvodzić takija paraleli. «Vy ŭ siamju prychodzicie dadomu, u muža adno mierkavańnie, u žonki druhoje, u cieščy — treciaje. Prychodzić hałava siamji, stukaje kułakom pa stale i kaža: budzie voś tak. Ale jon vysłuchaŭ usich.
Pierakładaju na biełaruskuju movu. My voś paspračalisia, partyi, lidary (i budziem žorstka spračacca), pryjšoŭ prezident pa Kanstytucyi, kułakom stuknuŭ: chto nie choča pracavać? Usie pabiehli pracavać. A nad imi ŭsimi Usiebiełaruski schod. Kali na siamju pieravieści, to žonka pabiehła naleva — jaje adrazu Usiebiełaruski schod za škirku — i na miesca».
Novym zakonam budzie zabaroniena finansavańnie partyj z-za miažy. Hetaja norma isnavała i raniej.
Ciapier partyi buduć isnavać «za košt siabroŭ svaich partyj»: «niechta kanapu prynios, niechta ručku, niechta źniaŭ ofis», jak tłumačyć Hajdukievič. Ale ŭ dalejšym lidary ŁDPB i KPB raźličvajuć na finansavańnie ź biudžetu ŭ zaležnaści ad vynikaŭ vybaraŭ, «nakolki partyja karystajecca papularnaściu ŭ narodzie».
Na pytańnie pra kantakty i abmien vopytam z zamiežnymi kalehami Hajdukievič zajaviŭ: «Ja skažu tak, ja, jak biełaruski palityk i deputat,… u mianie niama siabroŭ za miažoj», choć «kalehi jość».
Jon patłumačyŭ heta tym, što «śviet vielmi pamianiaŭsia».
«Voś palityčna levyja, jakija raniej byli levymi, užo nie levyja ŭ Jeŭropie, a niezrazumieła chto. Pravyja — heta nie pravyja, a niezrazumieła chto. Naprykład, u mianie partyja nazyvajecca Libieralna-demakratyčnaja, ale nijakaha dačynieńnia da libieralizmu zachodniaha my nie mieli i nie majem.
U nas svoj biełaruski libieralizm, z adcieńniem MUS i KDB. Heta vydatna. Voś taki dobry biełaruski libieralizm», — skazaŭ Hajdukievič.
Sokał paviedamiŭ, što ŭ KPB ciapier 60000—65000 čałaviek; Hajdukievič raspavioŭ, što jany vydali svaim siabram z 1994 hoda 40 tysiač siabroŭskich biletaŭ. Na pierarehistracyju Hajdukievič abiacaje «pakazać» nie mienš za 10 tysiač členaŭ (dla pierarehistracyi partyi treba budzie minimum 5 tysiač členaŭ).
Viadučaja spytała pra rejtynh partyj siarod biełarusaŭ. «Uzrovień davieru z kožnym hodam raście, — śćviardžaje Sokał. — Raniej jon byŭ u miežach 20%, na siońnia — heta kala 27, bližej da 30%».
«Rejtynh destruktyŭnych partyj — nul», — śćviardžaje jon.
Kamientary