«Напрамак сусветнага ўзроўню». Курорт у Паўночнай Карэі будавалі, каб адкрыць КНДР свету, але пакуль і расіяне не хочуць ехаць
Новы пляжны курорт у Паўночнай Карэі, які быў раскрытыкаваны праваабаронцамі з-за жорсткага абыходжання з будаўнікамі, на гэтым тыдні прыняў першую групу расійскіх турыстаў.
Курорт Вонсан Калма ўрачыста адкрыў у мінулым месяцы лідар Паўночнай Карэі Кім Чэн Ын, які назваў яго «турыстычным і культурным напрамкам сусветнага ўзроўню».
Падрабязнасці будаўніцтва гэтага курорта апавіты таямніцай, бо КНДР у значнай ступені закрыта для знешняга свету.
BBC Verify даследавала спадарожнікавыя здымкі, атрымала доступ да ўнутраных дакументаў і пагаварыла з экспертамі і былымі жыхарамі Паўночнай Карэі наконт іх заклапочанасці парушэннямі правоў чалавека падчас будаўніцтва гэтага аб’екта.
Адгалоскі Бенідорма
Кім Чэн Ын правёў значную частку свайго дзяцінства ў Вонсане, і да будаўніцтва новага курорта гэты горад ужо быў папулярным месцам адпачынку для паўночнакарэйскай эліты.
«Калі турыстычную зону ў Вонсане толькі пачыналі планаваць, ідэя заключалася ў тым, каб прыцягнуць каля мільёна турыстаў у гэты раён, адначасова захаваўшы яго закрытым», — кажа Ры Чон Хо, высокапастаўлены паўночнакарэйскі эканаміст, які ўдзельнічаў у першапачатковым планаванні курорта і ўцёк з краіны ў 2014 годзе.
«Намер быў у тым, каб крыху адкрыць Паўночную Карэю для свету», — дадае ён.
У 2017 годзе, за год да пачатку будаўніцтва, Кім накіраваў дэлегацыю з даследчай місіяй у Іспанію, дзе каманда наведала курорты.
Паўночнакарэйская дэлегацыя «ўключала высокапастаўленых асоб і шматлікіх архітэктараў, якія шмат запісвалі», успамінае Матыяс Перэс Суч, удзельнік іспанскай каманды, якая праводзіла тур з паркам забаў, шматпавярховымі гатэлямі і зонай на ўзбярэжжы.
У паўночнакарэйскай брашуры з картай курорта пазначаны 43 гатэлі ўздоўж пляжнай лініі, а таксама гасцявыя дамкі на штучным возеры і кемпінгі.
Журналісты супаставілі гэтыя аб’екты са спадарожнікавымі здымкамі, хоць пакуль нельга пацвердзіць, ці ўсе яны сапраўды завершаныя і гатовыя прымаць наведвальнікаў.
Аквапарк з высокімі жоўтымі воднымі горкамі размешчаны крыху ўглыб ад пляжу.
Далей на поўнач — забаўляльны квартал, у якім, згодна з планам, прадугледжаны тэатр, цэнтры адпачынку і фітнесу, а таксама кінатэатр.
Спадарожнікавыя здымкі, зробленыя за 18 месяцаў з пачатку 2018 года, паказваюць, як уздоўж чатырохкіламетровай прыбярэжнай паласы пачалі з’яўляцца дзясяткі будынкаў.
На той момант, згодна з даследаваннем паўднёвакарэйскай кампаніі спадарожнікавай аналітыкі SI Analytics, было завершана прыкладна 80% курорта.
Аднак пасля гэтага імклівага будаўнічага рыўка работы на аб’екце, відаць, былі прыпыненыя.
Будаўніцтва аднавілася пасля сустрэчы ў чэрвені 2024 года паміж Кім Чэн Ынам і Уладзімірам Пуціным, калі расійскі прэзідэнт заявіў, што будзе заахвочваць сваіх грамадзян наведваць курорты Паўночнай Карэі.
Чалавечая цана будаўніцтва
Такі імклівы тэмп будаўніцтва выклікае заклапочанасць праз умовы працы на аб’екце.
ААН звяртала ўвагу на сістэму прымусовай працы ў Паўночнай Карэі, уключаючы так званыя «ўдарныя брыгады», дзе рабочыя часта сутыкаюцца з жорсткімі ўмовамі, доўгімі працоўнымі гадзінамі і недастатковай аплатай.
Джэймс Хінен з Упраўлення ААН па правах чалавека ў Сеуле кажа: «Ёсць паведамленні, што курорт будавалі з выкарыстаннем так званых ударных брыгад».
«Мы таксама бачылі паведамленні, што напрыканцы людзі працавалі па 24 гадзіны на суткі, каб завяршыць праект — для мяне гэта гучыць як ударная брыгада», — дадае ён.
BBC пагутарыла з адным паўночнакарэйцам, які служыў ва ўдарных брыгадах і пасля імі кіраваў.
Хаця Чо Чун Хі, які пазней уцёк з краіны, непасрэдна не ўдзельнічаў у будаўніцтве курорта ў Вонсане, ён згадаў жорсткія ўмовы, у якіх знаходзіліся брыгады, якімі ён кіраваў.
«Прынцып працы гэтых [брыгад] быў у тым, што пры любых абставінах ты мусіў завяршыць задачу — нават калі гэта каштавала табе жыцця», — распавёў ён.
«Я бачыў шмат жанчын, якія былі настолькі фізічна знясіленыя і так кепска харчаваліся, што ў іх поўнасцю спыняліся менструацыі», — дадаў Чо Чун Хі.
Кан Гюры, якая працавала ў Вонсане перад тым, як уцячы ў Паўднёвую Карэю ў 2023 годзе, распавядае, што яе кузен добраахвотна пагадзіўся працаваць на будаўніцтве курорта, бо лічыў гэта спосабам атрымаць прапіску ў сталіцы — Пхеньяне, якая даступная толькі грамадзянам, якім рэжым давярае.
«Ён амаль не спаў. Яму не давалі дастаткова ежы», — кажа яна.
«Умовы былі жахлівыя, некаторыя людзі проста паміралі падчас працы, а [улада] не нясе ніякай адказнасці, калі хто памрэ ці ўпадзе», — дадае Кан.
Яна таксама адзначыла, што жыхароў Вонсана выселілі з іх дамоў у ходзе пашырэння праекта курорта, часта без якой-небудзь кампенсацыі.
Хаця гэта і не тычыцца непасрэдна досведу самой Кан, BBC Verify змагла з дапамогай спадарожнікавага аналізу выявіць знос будынкаў паблізу галоўнай дарогі, што вядзе да курорта. На іх месцы цяпер бачна шматпавярховыя дамы.
«Яны проста зносяць усё і будуюць нешта новае, асабліва калі гэта добрае месца», — распавяла Кан.
«Праблема ў тым, што якім бы несправядлівым гэта ні здавалася, людзі не могуць адкрыта выказвацца ці пратэставаць», — дадала яна.
Дзе замежныя турысты?
Паўночная Карэя была амаль цалкам закрыта для замежных наведвальнікаў, і ў апошнія гады краіну дазвалялі наведваць толькі некалькім строга кантраляваным турам.
Вонсан Калма лічыцца важным не толькі для аднаўлення эканамічнага становішча краіны, якая знаходзіцца пад санкцыямі, але і для далейшага ўмацавання яе сувязяў з Расіяй, якія апошнім часам узмацняюцца дзякуючы ваеннай падтрымцы вайны Пуціна ва Украіне.
Згодна з папярэднімі дакументамі планавання, з якімі азнаёмілася BBC Verify, спачатку планавалі прыцягнуць больш за мільён наведвальнікаў, прычым замежныя турысты, як чакалася, мусілі быць пераважна з Кітая і Расіі.
Журналісты праверылі сайты турыстычных агенцтваў у Кітаі і Расіі на прадмет прапаноў паездак на новы курорт.
Ніводнае з правераных кітайскіх агенцтваў не рэкламавала туры ў Вонсан. У той жа час у Расіі мы выявілі тры агенцтвы, якія прапануюць такія туры.
На пачатку ліпеня журналісты патэлефанавалі ў адно з расійскіх агенцтваў, выдаючы сябе за зацікаўленага кліента, за тыдзень да першага запланаванага выезду 7 ліпеня, і ім паведамілі, што на тур запісаліся 12 чалавек з Расіі.
Тыднёвы тур у Паўночную Карэю, уключаючы тры дні на курорце ў Вонсане, каштаваў 1800 долараў ЗША.
Паводле гэтага тураператара, на жнівень запланаваны яшчэ два выезды.
Журналісты звязаліся з іншымі двума агенцтвамі, якія прапануюць падобныя турпакеты, але яны адмовіліся раскрыць колькасць запісаных удзельнікаў.
Андрэй Ланькоў, эксперт па расійска-паўночнакарэйскіх адносінах з Універсітэта Кукмін у Сеуле, адзначыў, што Вонсан Калма «вельмі малаверагодна стане сур’ёзна папулярным сярод расійскіх турыстаў».
«Расійскія турысты могуць лёгка паехаць у такія краіны, як Турцыя, Егіпет, Тайланд і В’етнам, якія значна лепшыя за ўсё, што можа прапанаваць Паўночная Карэя», — сказаў ён.
«Стандарты абслугоўвання там вышэйшыя, і вас не трымаюць пад пастаянным наглядам», — дадаў эксперт.
Дзяржаўныя сацыёлагі: Беларусы найперш звязваюць сваю дзяржаўнасць з Вялікім Княствам Літоўскім24
Каментары