U kancy XVIII stahodździa hreka-katalictva ŭ Biełarusi sprabavała płaŭna pieraciačy ŭ łacinstva
U časy caravańnia Paŭła I (1796-1801) naziraŭsia cikavy praces: samavolny pierachod hreka-katalickich śviataroŭ razam z parafijami na łacinski abrad, piša ŭ fejsbuku historyk Dzianis Lisiejčykaŭ.
Rabiłasia heta nieaficyjna, i ŭnijackaje kiraŭnictva było vymušana šukać takich «łacinizataŭ» i pazbaŭlać ich parafij. Nieviadoma, nakolki dbajna pravodzilisia pošuki, bo niekatoryja cerkvy z parafijami tak i zastalisia kaściołami (Akałova, Zavišyna, Chatajevičy i inšyja).
Upieršyniu mnie trapiŭsia ŭnijacki śviatar-«łacinizat», što nazyvajecca, z adkrytym tvaram.
Śviatar Spaskaj carkvy ŭ Łahojsku Marcin Recki 23 sakavika 1798 hoda sumlenna napisaŭ, što jon ciapier rymska-katalicki ksiondz, a jaho parafijanie ciapier ryma-kataliki.
Niehledziačy na adkrytaść dziejańniaŭ ajca i na farmalnuju zabaronu takich pierachodaŭ, usia Spaskaja parafija Łahojska da kanca krasavika 1799 hoda (bolš za hod) pa fakcie była rymska-katalickaj.
Paśla ŭsio ž ajca-revalucyjaniera ad parafii adchilili, usich viarnuli ŭ hrecki abrad, a da carkvy pryznačyli novaha, nie takoha radykalnaha śviatara.
Z ajcom Marcinam ničoha kiepskaha nie stała. Niekatory čas jaho patrymali biaźmiescavym, a ŭ 1815 hodzie pryznačyli śviatarom da hreka-katalickaj carkvy ŭ vioscy Klinok Ihumienskaha pavieta.
Samaje cikavaje, što ŭ samavolnaha łahojskaha ksiandza była žonka i siamiora dziaciej.
Jak biełarusy čytali i vymaŭlali carkoŭnasłavianskija słovy ŭ XVIII stahodździ? Jość mahčymaść heta vyśvietlić
«Dźvie Kazy» ci niešta inšaje? 300 hadoŭ tamu ŭ Navahrudku była vulica ź intryhoŭnaj nazvaj
Iraničnaja archiŭnaja znachodka: malitva, jakaja nie źbierahła hałoŭnaha ateista Vialikaha Kniastva Litoŭskaha ad vohnišča
Ciapier čytajuć
«Ja taja samaja ŭ futry». Maładaja švačka pracavała ŭ futry, pakul dziaržTB raskazvała, što na fabrycy ŭ Žłobinie nie choładna5
Kamientary