Беларусы часам сутыкаюцца з аглядамі тэлефонаў — пры праходжанні мяжы, пры прафілактычных гутарках на працы, пры затрыманні. Распыталі ў ініцыятывы CyberBeaver, што рабіць з тэлефонам пасля таго, як сілавікі яго вярнулі.
Што рабіць, калі смартфон доўга быў у руках сілавікоў?
Гэта сітуацыі, калі тэхніку афіцыйна канфіскавалі або калі яна была ў руках спецслужбаў дастаткова працяглы час — падчас ператрусу ці пакуль вы былі на «сутках». У ініцыятыве CyberBeaver кажуць, што няма сапраўды надзейных варыянтаў, як праверыць бяспеку тэхнікі пасля вяртання:
«Пасля канфіскацыі або агляду тэлефона лепш лічыць прыладу скампраметаванай. Нават калі вам яе вярнулі, вы ўсё роўна не ведаеце дакладна, ці мелі да яе доступ, якую інфармацыю атрымалі, ці ўсталявалі нешта», — кажуць у ініцыятыве.
Тэлефон варта скінуць да заводскіх наладаў, а яшчэ лепш — перапрашыць праз афіцыйны сайт вытворцы (інструкцыі па перапрашыўцы для розных вытворцаў розныя). У CyberBeaver кажуць, што гэта дапаможа прынамсі прыбраць падазроныя праграмы і вірусы.
Таксама трэба паклапаціцца пра паролі ад акаўнтаў, то-бок перапісаць іх. Не варта без неабходнасці аднаўляць рэзервовыя копіі, як прапануе сістэма пасля скіду тэлефона да заводскіх наладаў, бо гэта можа вярнуць шкоднасныя праграмы, якія вам запісалі спецслужбы. Перад скіданнем наладаў усё важнае лепш захаваць уручную.
Яшчэ варта змяніць паролі ад усіх акаўнтаў, у якія вы ўваходзілі з тэлефона — iCloud / Google Account, пошта, сацсеткі, месенджары. Прычым рабіць гэта лепш з іншай прылады, якая не была ў руках у сілавікоў. Пераправерце актыўныя сесіі паўсюль, дзе можна, і закрыйце тыя, якія вы не пазнаяце.
Праверце, ці наладжаная ў вас паўсюль двухфактарная аўтэнтыфікацыя і ці не знікла яна там, дзе ўжо стаяла.
Самы бяспечны варыянт — прадаць прыладу і купіць новую, набыць новую SIM-карту і наладзіць усё з нуля. Важна: перад продажам прылады не забудзьцеся падрыхтаваць яе і скінуць да заводскіх налад.
Калі пры праглядзе вашай прылады перапісалі IMEI тэлефона, гэта дазваляе ў далейшым ідэнтыфікаваць вас па сотавай сетцы і адсачыць перамяшчэнні нават пры змене сім-карты ці афармленні яе на іншага чалавека. Усе новыя нумары і SIM-карты будуць адразу прывязвацца ў базах аператараў да вашага старога IMEI.
А калі тэлефон правяралі падчас праходжання мяжы ці быў кароткі агляд?
Магчыма, лепш завесці асобны тэлефон для падарожжаў з мінімумам даных, якія патрэбныя для перасячэння мяжы.
Калі няма магчымасці паехаць з іншай прыладай, падрыхтуйце гэту. Калі вы выдалялі нейкія файлы, не забудзьцеся выдаліць таксама папкі з выдаленымі файламі. Скідаць тэлефон перад мяжой да заводскіх наладаў не рэкамендуюць, бо гэта выглядае падазрона.
Што рабіць пасля агляду — універсальнага адказу няма.
«Калі агляд быў фармальным, тады асноўная пагроза — гэта ўцечка асабістай інфармацыі, сувязяў і кантэксту вашага жыцця, але не заражэнне тэлефона ці кантроль над ім», — кажуць у ініцыятыве.
Калі вы падазраяце, што на тэлефон паставілі староннюю праграму, абнавіце яго пасля да заводскіх наладак.
А што рабіць, калі ў вашым тэлеграме запускалі адмысловы бот, які збірае звесткі?
Гэтыя парады «Кіберпартызаны» давалі пра бот «Магніт», які сілавікі запускалі на тэлефонах затрыманых:
- Ніколі больш не падпісвацца з гэтага акаўнта на палітычныя каналы або чаты.
- Як мага хутчэй выдаліце акаўнт.
- Прааналізуйце, якія звесткі пра вас маглі атрымаць такім чынам, ці можа вам пагражаць за гэта крымінальная справа.
Ініцыятыва CyberBeaver прапануе кансультацыі па бяспецы для тых, хто ў Беларусі і за мяжой. Калі вы перажываеце за ўласную бяспеку і патрабуеце дапамогі, можна звярнуцца да іх праз бот.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬЦяпер чытаюць
У Гомелі па палітычных крымінальных справах затрымлівалі трох адвакатаў, адзін у СІЗА1
Каментары
(А перапісваюць, як пісалі СМІ, толькі для таго, каб дакладна даведацца, што вы прынеслі на агляд менавіта той тэлефон, якім карыстаецеся звычайна, а не "часовы для агляду").
2. Слушна сказана, што лепш змяняць паролі акаўнтаў на іншых прыладах. І увогуле лепш нічога не рабіць на тэлефоне да моманту скідвання да завадскіх налад або перапрашыўкі.
Напрыклад, кансультавацца з кімсьці, шукаць у інтэрнэце пра ачыстку тэлефона, шукаць у тэлефоне новыя падазроныя праграмы і г.д.
Бо ў тэлефоне могуць паставіць праграму, якая назірае за вашымі дзеяннямі і адсылае карнікам. І яны убачаць вашыя апошнія дзеянні.
Можна адключыць інтэрнэт, напрыклад, фізічна: выняць сім-картку і выключыць мадэм з wi-fi. І пасля таго ўжо дарабіць, што трэба.
У навінах было пра тое, як карнікі прыляцелі, ўбачыўшы, як чалавек выдаліў іх праграму. А так яны хаця б не ведаюць дакладна, як яна перастала працаваць.