«Паспрабуйце гады праз тры». Менеджар выехаў у ЗША з беларускім офісам пасля 2020 года. Паўтараць (пакуль) не раіць

Рынак. «Некаторыя мае сябры месяцамі сядзяць без працы»

— У ІТ я ўжо больш за 15 гадоў. Пачынаў як бізнес-аналітык, папрацаваў на розных пасадах і пазіцыях, з рознымі тэхналогіямі, у розных бізнес-даменах. Яшчэ да пандэміі ўладкаваўся на працу ў адну амерыканскую кампанію ў Беларусі. І ў 2020—2021 годзе з’явілася магчымасць пераехаць.

Працую ў ЗША як Product Manager у той жа кампаніі, на той жа пазіцыі. Але многія знаёмыя і мая жонка шукалі тут працу. Таму ёсць разуменне таго, як шукаць працу ў ЗША. Гэта складана. Напэўна, раней было прасцей, але мы трапілі ў няпросты перыяд. Пасля пандэміі былі масавыя звальненні ў Google, Amazon, Facebook. Прыйшла новая адміністрацыя ў Белы дом — таксама масавыя звальненні.

Мясцовы ІТ-рынак цяпер насычаны людзьмі, якія спрабуюць знайсці працу.

Некаторыя мае блізкія знаёмыя, сябры месяцамі сядзяць без працы. Рэкорд — проста цяпер чалавек шукае працу ўжо дзясяты месяц.

Не скажу, што ў ЗША шмат праграмістаў. Тут айцішка — гэта ў асноўным кансалтынг і кіраванне распрацоўкай, Project і Product Management. За апошнія пару гадоў чамусьці ўсім спатрэбіліся спецыялісты з веданнем AI, уменнем працаваць з мадэлямі.

У мяне складваецца ўражанне, што многія кампаніі, якія хочуць укараняць AI і ўсё такое, насамрэч не зусім разумеюць, што такое AI.

Але, тым не менш, добра мець нешта падобнае ў рэзюмэ. Калі гэтага няма, то шанцы знайсці нейкую працу цяпер рэзка меншаюць.

Асаблівасці. «Гадоў праз 20 табе таксама будзе за 60, але ніхто цябе не звольніць»

Амерыканскія кампаніі — яны таксама розныя. Напрыклад, тут вельмі шмат выхадцаў з Індыі. І ў некаторых кампаніях Холі (індуісцкае свята вясны) святкуюць больш актыўна, чым Вялікдзень.

Тут вельмі рэдка можна пачуць нейкі жарт, нейкі анекдот пра якую-небудзь нацыянальнасць.

Адна з асноўных адрозненняў: у Беларусі было цяжка знайсці чалавека старэйшага за 60 гадоў, які б больш-менш разбіраўся ў тэхналогіях. Тут я працую з людзьмі пад 70, яны выдатна працуюць з усімі аплікацыямі, туламі.

Вось такое кардынальнае адрозненне. Ну і яно надае ўпэўненасці: ты разумееш, што гадоў праз 20 табе таксама будзе за 60, але ніхто цябе не звольніць з гэтай прычыны.

Яшчэ пра розніцу ў працы: у Беларусі як бы ўсё было спакойна. Калі ты таварыш даволі дасведчаны, нават на выпрабавальным тэрміне ты ўжо не хвалюешся: ты прыйшоў на працу — усё, нават калі здарыцца нешта экстраардынарнае, ніхто цябе не звольніць. Тут такога няма. У ЗША ўсё вельмі хутка! Табе рэальна зранку могуць сказаць, што сёння твой апошні працоўны дзень. Мясцовыя неяк з гэтым жывуць, ніхто не нервуецца з гэтай нагоды. Як ёсць — так ёсць.

Тое самае з бэнчам. У Беларусі, калі ты сядзіш на бэнчы — гэта, канечне, дрэнна, але не крытычна.

Тут, у ЗША, бэнч на два тыдні — гэта ўжо нешта вельмі сур’ёзнае. Бэнч у два тыдні прымушае людзей рэальна нервавацца, хвалявацца за сваю будучыню. Тут усе стараюцца працаваць бесперапынна.

З прафесійнага пункту гледжання ў Беларусі я ў нейкі момант перастаў развівацца. Усё — столь. Ну і зарплата за апошнія чатыры гады ўжо не расла. Тут з пункту гледжання прафесійнага развіцця межаў няма. Ты проста робіш крок у бок. Тут гэта лёгка.

У Беларусі — у тых кампаніях, дзе я працаваў — часта курсы прафразвіцця насілі абавязковы характар. У індывідуальным плане развіцця прапісана — значыць, ты абавязаны. Тут усё па жаданні. Ты можаш проста сядзець і спакойна рабіць сваю працу. Калі робіш добра — усё будзе добра.

Але калі ўсё вакол будзе развівацца, а ты не будзеш, у нейкі момант разрыў паміж усім вакол і табой стане настолькі вялікім, што сваю працу ты рабіць ужо не зможаш. І ўсе гэта цудоўна разумеюць. Тут вельмі развіта networking community-камунікацыя, усе ходзяць на нейкія курсы (незразумела, як час знаходзяць), пасля працы збіраюцца разам, нешта абмяркоўваюць.

Усё гэта больш развіта ў буйных гарадах, такіх як Сан-Францыска, Нью-Ёрк. Мы жывём у Атланце (Сталіца паўднёвага штата Джорджыя з насельніцтвам каля 0,5 млн у гарадской мяжы і больш за 6 млн у агламерацыі. — Заўв.). У нас гэта ўсё яшчэ лайтова, спакойна. Але таксама ёсць. У параўнанні з Мінскам жыццё віруе.

Ну, а ў цэлым тое самае.

Даходы і выдаткі. «Купляць жыллё ў ЗША цяпер не рэкамендуецца»

Зарплата ў IT пачынаецца ад 70 тысяч долараў у год. Пра максімальную планку не скажу. Расказвалі нейкія легенды, што распрацоўшчык дзесьці ці то ў Instagram, ці то ў Facebook зарабляе ледзь не мільён у год. Цалкам магчыма.

У сярэднім лід атрымлівае 120—150 тысяч у залежнасці ад лакацыі і кампаніі. У Каліфорніі гэта можа быць крыху больш, але і выдаткі там вышэйшыя. У нас, у Атланце, гэта крыху менш — 120—140 тысяч. Гэта ўзровень ліда.

З гэтых грошай прыкладна траціну трэба аддаваць на падаткі.

Кватэры каштуюць дорага. У сярэднім кватэра ў Атланце з дзвюма спальнямі — каля $3000 у месяц. Плюс камунальныя плацяжы, розныя камісіі. Напрыклад, у жылым комплексе, дзе я калісьці жыў, была так званая convenience fee — $65 у месяц толькі за тое, што яны абавязалі жыхароў глядзець паказчыкі вады і электраэнергіі ў нейкай спецыяльнай аплікацыі. Вось!

На ўсё пра ўсё ў такім горадзе, як Атланта, на такое жыллё ідзе $3400—3500 у месяц. Калі кватэра з адной спальняй, дарэчы — не нашмат танней. Хай сабе $2500 за арэнду, а разам з камуналкай і ўсім астатнім — $3000. Калі студыя — таксама не вельмі танней, хай долараў на 500 менш. Усё даволі дорага.

Набываць жытло ў ЗША цяпер не рэкамендуецца. Да пандэміі было так: ты плаціў за [набытую ў іпатэку нерухомасць] у сярэднім менш, чым калі б яе здымаў. Апошнія пару гадоў усё наадварот. Мы цяпер арандуем дом. І калі б я купіў гэты дом, я плаціў бы на $1400 у месяц больш. Калі глядзець у зваротны бок: я магу купіць дом і плаціць за яго столькі ж, колькі цяпер плачу за арэнду, але гэты дом будзе горшай якасці, у горшым раёне. Навошта мне гэта?

У нас ёсць адзін знаёмы, які за дзевяць гадоў змог назапасіць патрэбную суму і купіць дом без усялякіх крэдытаў. Але ён такі адзін.

Пасля пандэміі кошт на нерухомасць вырас прыкладна ўдвая. Падаражэла і жыллё, і арэнда. Напрыклад, дом, за які я цяпер плачу $2500, у 2019—2021 гадах здавалі за $1270.

Плюс цяпер выраслі працэнты па іпатэцы. Кажуць, што бывае і 6—7 працэнтаў. Для Амерыкі гэта вельмі шмат, некалькі гадоў таму было 2—3 працэнты.

А вось ежа тут танная. Пасля таго як мы пераехалі, я адзін раз з’ездзіў у Беларусь. Зайшоў на вул. Карла Маркса ў кавярню і здзівіўся, наколькі там было дорага. Тут я магу з сям’ёй (з трох чалавек) паесці [ў падобным месцы] даляраў за 20—25.

У крамах ежа бывае розная. Ёсць сеткі, што пазіцыянуюць сябе як прадаўцы натуральных прадуктаў — там дорага. Ёсць Walmart, нешта кшталту «Еўраопта» на максімалках — усё вельмі танна. Ёсць нешта сярэдняе, накшталт беларускай сеткі Green.

За апошнія тры гады кошты на многія прадукты выраслі прыкладна ўдвая. За выключэннем яек — цэны на яйкі выраслі ў некалькі разоў. Але гэта ўсё як быццам можна трываць, усё роўна па многіх пазіцыях танней, чым у Беларусі.

Адзенне таннае. Побытавыя тавары наогул экстрымальна танныя. Вельмі шмат добрых рэчаў гаспадары аддаюць абсалютна бясплатна. Можаш купіць за $1500 класную дзіцячую горку з арэлямі, рознымі лазілкамі і паставіць у сябе на двары. А можаш узяць такую ж [б/у] абсалютна бясплатна.

На сярэднюю зарплату ў сто+ тысяч можна дазволіць сабе падарожнічаць з усёй сям’ёй два разы на год дакладна. І яшчэ два—тры разы на год выязджаць на выхадныя. Плюс нам удавалася некалькі разоў адправіць жонку з дачкой у Беларусь, і нават я аднойчы з’ездзіў.

Тут ёсць нюанс. У ЗША кошт на гатэлі і Airbnb вельмі залежыць ад перыядаў школьных канікул. Таму калі ў вас дзеці школьнага ўзросту, рыхтуйцеся плаціць за жыллё ўдвая больш. А калі дашкольнікі — можна моцна зэканоміць.

Зберажэнні. «У Беларусі жылі ад зп да зп, цяпер нешта і адкладаецца»

Можна адкласці тры тысячы ў месяц [з сярэдняй зарплаты ліда]. Але ёсць нюанс. Калі ты хочаш застацца ў ЗША надоўга, задумваешся пра будучыню — нейкая частка грошай ідзе на пенсію.

Яшчэ ёсць асаблівы від зберажэнняў на здароўе — health savings account. Мае сэнс таксама назбіраць туды буйную суму, бо з узростам могуць з’явіцца хваробы, а тут, у Амерыцы, медыцына вельмі дарагая. Яшчэ частка грошай з гэтых гіпатэтычных трох тысяч ідзе туды. За выкарыстанне грошай з такога рахунку на іншыя патрэбы прадугледжаныя вялізныя штрафы.

Але калі ў сям’і працуюць двое, то адкладаць атрымліваецца больш.

У нашай сям’і фінансавая сітуацыя цяпер лепшая, чым была ў Беларусі. Там мы апошнім часам жылі рэальна ад зарплаты да зарплаты. Цяпер нешта і адкладаецца. Канечне, не гэтыя гіпатэтычныя тры тысячы ў месяц. Але я стараюся.

Нягледзячы на ўсе гэтыя цяжкасці, у ЗША ўсё роўна лепш. Тут больш сонечных дзён, магчымасцяў, падзей, жыццё экстрымальна насычанае. Ты проста перастаеш глядзець фільмы і серыялы — эмоцый хапае. Нават калі зусім не засталося грошай з зарплаты — у Амерыцы нельга сказаць, што няма грошай. Бо ёсць крэдытная картка.

Здароўе. «Гэта дорага»

Здароўе ў ЗША — гэта дорага. У дзевяцігадовага дзіцяці нашых знаёмых быў апендыцыт. Як паўсюль, ёсць добрыя лекары, ёсць не вельмі. Ім адразу не пашанцавала — трапіўся не вельмі добры доктар. Тфу-тфу-тфу, у выніку дзіця паправілася. Ім выставілі рахунак на сто з нечым тысяч долараў за дзве аперацыі (хоць першы доктар быў не вельмі, аперацыю ўсё адно палічылі) і, здаецца, пяць дзён у шпіталі. Але ў іх была вельмі добрая страхоўка, якая амаль усё пакрыла. Самі заплацілі, здаецца, толькі $9000.

Я кажу «толькі $9000» (у параўнанні з агульнай сумай рахунку). Але, з іншага боку, гэта ж «цэлыя $9000». Таму тут хварэць нельга.

Яшчэ тут вельмі дарагія імпланты, брэкеты. Гэта ўсё лёгка можа каштаваць 10—20 тысяч даляраў. Таму, калі ёсць маленькія дзеці, рэкамендуюць адкрываць health savings account і на іх таксама. Падрастуць — за зубы прыйдзецца чымсьці плаціць.

Пры гэтым паставіць пломбу можа быць нават танней, чым у Беларусі, дзе мне налічылі 500—600 долараў за дзве-тры вялікія пломбы з лячэннем каналаў. Я адмовіўся, пацярпеў крыху, прыехаў сюды — і тут вылечыў бясплатна (спісаў з health savings account).

Трамп. «Магчыма, давядзецца пераязджаць яшчэ раз»

З іміграцыяй усё няпроста. Прыкладна з 2023 года пачаліся затрымкі на ўсіх этапах разгляду дакументаў. Сістэма і раней была складанай, шматузроўневай.

Цяпер, калі прыйшла новая прэзідэнцкая адміністрацыя, усё стала горш. Сярод нашых знаёмых ёсць тры сем’і, якія атрымалі грынкарты ў апошні момант. У нас пакуль грынкарты няма, як будзе — не ведаю. Магчыма, давядзецца пераязджаць яшчэ раз. У Літву, Польшчу ці Нідэрланды — не ведаю.

ЗША пакуль яшчэ — самая развітая эканоміка планеты. Насычаны рынак, дзе ёсць усё. Абсалютна любы чалавек з абсалютна любымі навыкамі тэарэтычна можа знайсці сябе тут. Калі ваш асноўны навык, напрыклад, Delphi — тут вы зможаце знайсці працу, бо ёсць мноства бізнесаў, якія да гэтага часу выкарыстоўваюць легасі-код.

Усё добра, усё цудоўна. Але вось гэтая нестабільнасць з іміграцыяй… Незразумела, што там учыніць адміністрацыя Трампа. Таму я б не рэкамендаваў пераязджаць сюды зараз. Праз год-тры, калі пройдуць новыя выбары, сітуацыя зменіцца, я ўпэўнены. І тады — так, будзе сэнс спрабаваць.

• 6
• 0
• 2
• 5
• 1
• 2
• 0
• 0