Захворванні, якія пераносяць камары, становяцца сур'ёзнай праблемай у Еўропе

Еўропу чакае доўгае спякотнае лета, а разам з ім і бясконцыя раі камароў.

Гэтыя казуркі не проста надакучлівыя. Некаторыя іх віды пераносяць такія захворванні, як вірусы Зіка і чыкунгунья, ліхаманкі Заходняга Ніла і дэнге. Успышкі гэтых хвароб, якія раней сустракаліся выключна ў трапічным клімаце, становяцца ўсё больш распаўсюджанымі ў Еўропе ў выніку павелічэння колькасці падарожжаў і больш цёплага надвор'я, выкліканага змяненнем клімату.

Па даных Еўрапейскага цэнтра па прафілактыцы і кантролі захворванняў (ECDC), у мінулым годзе ў Еўропе было зарэгістравана 1436 выпадкаў заражэння ліхаманкай Заходняга Ніла і 304 выпадкі заражэння дэнге, у той час як у папярэднія два гады гэты паказчык складаў 201.

На Італію прыйшлося 238 выпадкаў дэнге, што стала самай буйной успышкай за ўсю гісторыю краіны.

Гэты год можа стаць яшчэ адным рэкордным. У Францыі гэтым летам ужо зафіксавана сем актыўных успышак чыкунгуньі, што, на думку ECDC, стала наступствам таго, што сезон камароў пачаўся раней, чым звычайна.

Ліхаманка дэнге лёгка распаўсюджваецца, паколькі ў большасці інфіцыраваных людзей сімптомы адсутнічаюць або слаба выяўленыя, аднак у часткі людзей захворванне праходзіць цяжка і можа выклікаць смерць. Яе найбольш распаўсюджанымі сімптомамі з'яўляюцца ліхаманка, галаўны боль, ламота ў целе, млоснасць і сып.

Чыкунгунья рэдка прыводзіць да смяротнага зыходу, але можа выклікаць сімптомы, падобныя да дэнге, а таксама знясільваючы боль у суставах, які можа доўжыцца месяцамі і нават гадамі.

Навукоўцы лічаць, што гэтыя захворванні неўзабаве могуць стаць эндэмічнымі ў Еўропе.

Адно з нядаўніх даследаванняў паказала, што калі б новы від камароў з'явіўся ў адной з еўрапейскіх краін у 1990-х гадах, то для ўзнікнення буйной успышкі захворвання спатрэбілася б каля 25 гадоў. Цяпер гэты тэрмін складае менш за пяць гадоў.

Успышкі ў Еўропе ўсё яшчэ невялікія ў параўнанні з астатнім светам. У 2025 годзе ў свеце было зарэгістравана больш за тры мільёны выпадкаў захворвання дэнге і 220 000 выпадкаў захворвання чыкунгуньяй. Ад дэнге памерла больш за 1 400 чалавек, а ад чыкунгуньі — 80.

Але і іншыя трансмісіўныя захворванні неўзабаве могуць стаць пагрозай для здароўя насельніцтва.

Від камароў, якія распаўсюджваюць жоўтую ліхаманку, які калісьці быў знішчаны ў Еўропе, зноў з'явіўся на Кіпры.

Што можна зрабіць для барацьбы з хваробамі, пераноснымі камарамі?

Ян Семенца, эпідэміёлаг-эколаг з Універсітэта Умеа ў Швецыі, кажа, што, хоць цалкам знішчыць камароў немагчыма, урады могуць зрабіць больш, каб прадухіліць распаўсюджванне хвароб. Напрыклад, яны могуць узмацніць назіранне ў больш гарачых паўднёвых еўрапейскіх краінах у летні перыяд, асабліва паблізу аэрапортаў і іншых транзітных вузлоў, куды людзі могуць неўсвядомлена занесці вірусы.

«Мы хочам пераканацца, што калі пасажыр прыбывае з зоны, актыўнай у дачыненні да дэнге, што калі ў яго ў крыві выяўлены вірус, то мы хочам як мага хутчэй ізаляваць гэтага чалавека, каб яго не ўкусіў мясцовы камар, таму што ў гэтым выпадку ўзнікаюць больш буйныя ўспышкі», — сказаў Семенца.

Іспанія прадпрымае некаторыя крокі, каб звесці рызыкі да мінімуму. Людзі могуць дасылаць фатаграфіі камароў у дадатак, які з дапамогай штучнага інтэлекту вызначае від камара і выдае папярэджанне аб яго патэнцыйнай небяспецы. Пасля гэтага рэгіянальныя органы аховы здароўя могуць прыняць меры па прадухіленні заражэння.

Па даных іспанскага Міністэрства аховы здароўя, гэтая праграма «грамадзянскай навукі» дапамагла чыноўнікам выявіць інвазіўных азіяцкіх тыгровых камароў, якія могуць пераносіць вірусы дэнге і чыкунгунья, у 156 муніцыпалітэтах з 2023 года.

Між тым, па словах прадстаўнікоў ECDC, людзі могуць прыняць меры, каб мінімізаваць уласную рызыку, уключаючы выкарыстанне сродкаў абароны ад насякомых і нашэнне доўгіх рукавоў і штаноў у прыцемках і на досвітку, калі камары найбольш актыўныя.

Падарожнікі, якія вяртаюцца з краін, дзе гэтыя вірусы эндэмічныя, — большай частцы Цэнтральнай Амерыкі, Паўднёвай Амерыкі і Карыбскага басейна — павінны выконваць гэтыя меры засцярогі на працягу як мінімум трох тыдняў пасля вяртання ў Еўропу, каб прадухіліць укусы камароў і распаўсюджванне любых вірусаў на месцах, гаворыцца ў паведамленні агенцтва.

На думку іншых кліматолагаў, еўрапейскім краінам, якія змагаюцца з паўторным з'яўленнем хвароб, якія пераносяцца камарамі, варта ўзяць урокі ў рэгіёнаў, дзе яны ўжо даўно з'яўляюцца эндэмічнымі, такіх як Афрыка на поўдзень ад Сахары, Азія і Паўночная і Паўднёвая Амерыка.

«У Еўропе гэта пакуль сезоннае захворванне, — кажа Семенца. — Але мы бачым, што сезон пашыраецца, і мы будзем назіраць усё больш і больш выпадкаў».

• 0
• 0
• 0
• 0
• 1
• 0
• 0
• 0